Dagur - 09.05.1945, Qupperneq 4

1
D A G U R
Miðvikudaginn 9. maí 1945
DAGUR
Ritstjóri: Haukur Snorrason.
Aígreiðslu og innheimtu annast:
Marinó H. Pétursson.
Skrifstoía í Hafnarstræti 87. — Sími 166.
Blaðið kemur út á hverjum fimmtudegi.
Árgangurinn kostar kr. 15.00.
Prentverk Odds Björnssonar.
„Upp skýtr jörðunni þá ór sænum.“
þEGAR ÞESSAR LÍNUR eru ritaðar, vænta
menn á hverri stundu þeirra langþráðu frétta,
að Evrópustyrjöldinni sé að fullu lokið og friður
aftur kominn á um allan hinn gamla heim. Vel
má svo fara, að í þann mund, að blaðið verður
fullprehtað og kemur fyrir augu lesendanna,
verði þessi miklu feginstíðindi þegar orðin full
staðreynd og alþjóð manna kunn. Það er óþarfi
að fara um það mörgum orðum, hvílíkur heljar-
bylur dettur þá af húsum. Engin þjóð né ein-
staklingur er svo utanveltu eða óminnugur, að
hann þurfi að láta annan segja sér það. Vissulega
mun flestum þykja-sem sex undanfarin stríðsár
minni furðanlega á spásögn Snorra í Gilfaginn-
ing um fimbulvetur og ragnarök. Vetur margir
hafa farið saman „ok ekki sumar milli,--------þá
er um alla veröld orrositur miklar; þá drepask
bræðr fyrir ágirni sakir og engi þyrmir föður eða
syni í manndrápum eða sifjasliti; svá segir í Völu-
spá:
Bræðr munu berjask
ok at bönum verðask;
munu systrungar
sifjum spilla;
hart es með höldum-
hórdómur mikill,
skeggöld skálmöld,
skildir klofnir,
vindöld, vargöld
áður veröld steypisk."
QG ENN HAFA þeir Líf og Lífþrasir þreyð
þorraþorra og góu sjálfs fimbulvetrar dauð-
ans og tortímingarinnar og nærzt á morgun-
döggvum vonarinnar. Og þessa fögru og minnis-
stæðu maímorgna, þegar hver stórtíðindin öðru
feginsamlegri berasit okkur dag hvern utan úr
löndum, þykjumst við eygja þann tíma, að „upp
skýtr jörðunni ór sænum ok er þá græn og fögur;
vaxa þá akrar ósánir“. Þó mun flestum finnast, að
hin síðustu spádómsorð séu þó stórum vafasöm-
usí: Mannkynið mun enn um sinn þurfa að
plægja og sá — bæði bókstaflega og í líkingum
talað — áður en það getur vænzt góðrar og ríku-
legrar uppskeru. Og enn fer því víðs fjarri, að
engar uggvænlegar blikur séu nú lengur á lof'ti,
þótt hinn þýzki Fenrisúlfur sé að velli lagður.
Enn eru litlar og hernaðarlega vanmáttka þjóðir
drepnar í dróma erlends ofríkis og þjánar, og það
jafnvel hér í álfunni — á næstu grösum við okkur
að kalla. Á meðan slíkt ranglæti er látið viðgang-
ast, er ekki sýnt, að núlifandi kynslóð verði forð-
að frá ósköpum þriðju heimsstyrjaldarinnar. En
gjarnan vildum við mega væn'ta þess, að þeiin
vandræðum verði afstýrt með friðsamlegu og
undirhyggjulausu samstarfi frelsisunnandi og
friðsamra þjóða.
gEZTU MENN ÞJÓÐANNA dreymir nú fagra
dagdrauma um nýjan og betri heim, er rísa
muni á rústum þeim, sem ofsi ófriðarins hefir
hvarvetna eftir sig láta — heim jafnréttis, friðar
og bræðralags allra þjóða og kynþátta, veröld
vaxandi velmegunar og menningar itil handa oll-
um lýðnum. Það er eðlilegt og réttmætt, að menn
séu bjartsýnir nú, þegar mikilli og ægilegri hættu
hefir verið afstýrt á elleftu stundu að kalla. Eng-
úm geitum skal hér að því leitt, hversu miklar Iík-
ur séu til þess, að hinn fagri draumur mannvin-
anna rætist. En það er þó öldungis víst, að hinn
nýji heimur verður að rísa á grunni hinna æva-
fornu lífsverðmæita — frelsis, lýðræðis, sannleika
og mannkærleika — ef hann á að fá staðizt — og
verða nokkru sinni annað og meira en draumur-
inn einn.
Einu sinni var ...
■OB v I'
Myndin sýnir ameríska hermenn á leið í gegnum Siegfried-varnarlinuna á
landamærum Frakktands og Þýkalands. Einu sinni var sú tíð, að nazistar
gerðu gys að söng brezkra hermanna um, að þeir mundu hengjá þvottinn sirm
til þerris á Sieéfriedlínunni. Sú tíð er nú liðin.
RJÓMAÍS.
PINHVERN TÍMA, þegar kalt hef-
ir blásið og kyngt niður sjó um
Norðurland, kvað Indriði á Fjalli fer-
skeytlu þessa:
„Margur fengi mettan kvið,
— má því nærri geta —
yrði fólkið vanið við
vind og snjó að éta.“
Þetta er nú ekki svo fjarri sanni á
sumum tímum árs, — og þess á milli
mætti svo kannske „sleikja sólskin-
ið!“ En sennilega yrði nú þetta fæði
þeim hollast, sem eiga „á lager“
forðanæringu, að sínu leyti eins og
næpan t. d.!
Oðru máli er víst að gegna með
þann snjóhvíta ís, sem Akureyringar
sleikja ofan í sig á götum bæjarins nú
á dögum. Mun þar næringin meiri og
gæðin eftir því. En rjómaísinn leggst
á bæinn nú með vordögunum, kemur
eins og skriðjökull og ruðningur hans
liggur eins og hráviði og til lítilla
þrifa um stéttir, torg og stræti.
Vel get eg viðurkennt að góður sé
rjómaísinn, ekki sízt, þegar hitna tek-
ur í veðri, en er ekki óþarfi af vöxnu
og menntuðu fólkd að labba um götur
bæjarins sleikjandi ís og pappa og
kasta svo umbúðunum frá sér hvar
sem er? Það ber vott um vafasaman
smekk og veruleg óþrif. Börn eru
börn og þurfa leiðbeiningar við, og
öll þurfum við á samhjálp að halda og
samtökum, til þess að eiga sæmilega
útlítandi bæ að búa í. Þar duga ekki
til ötulir umsjónarmenn og starfandi
hendur nokkurra manna, ef skriðjökl-
ar sóðaskapar almennings skella yfir,
í hverju, sem það kemur fram.
Nokkur vorkunn er fólki í þessu
efni nú, þar sem” mjög óvíða eru sjá-
anlegar ruslakröfur á staurum — a.
m. k. hér í miðbænum. Þær verður að
setja upp sem fyrst vel gerðar og
tryggilega festar. Við skulum vona, að
þær dragi að sér mikinn hluta af því
rusli, sem annars lenti hjá mörgum á
götunni. Svo má e. t. v. vænta þess
bráðum, að hjá öllum sölumönnum
verði umbúðir íssins matarkyns og
allt saman verði svo lostætt og girni-
legt, að fólk geti varla gengið yfir
einn þröskuld áður en það hefir
gleypt alla krásina!
-----En svo mætti virðast, að ey-
firzkir bændur muni rækta eitthvað
meira en sína hundaþúfu hver, er þeir
geta framleitt svo mikinn rjóma, að
Akureyrarbúar geta jafnvel tekið með
sér sleikju þegar þeir fara á skemmti-
göngu í bænum, meðan íbúar sumra
annarra kaupstaða fá ekki einu sinni
mjólk út á grautinn hvað þá rjóma í
kaffið! Það má þó vera oklcur nokkur
bót í þesau máli að hugsa til þess.
Gamall vinur á ferð.
gREZKA útvarpið skýrði hlustend-
um sínum frá því í gær, að gam-
all vinur frá friðarárunum væri nú
kominn á kreik aftur. Það er lægðin,
sem alltaf var á sveimi hér umhverfis
okkur Islendinga á friðarárunum. Síð-
an í september 1939 hefir verið
hljótt um hana. Nokkurn veginn þyk-
ir þó víst, að hún hafi flakkað eitt-
hvað hér um höfin á stríðsárunum, en
allar hennar-ferðir hafa verið ströng-
ustu hernaðarleyndarmál. Það hljóm-
ar skemmtilega og róandi, að frétta
nú af henni á ný, og í gær var hún
stödd á hafinu milli Islands og Ir-
lands. Þess verður nú væntanlega
ekki langt að bíða, að veðurspámenn-
irnir okkar rjúfi þögnina í útvarpinu
og taki aftur upp eltingaleikinn við
lægðina og allt það sem henni fylgir,
regn, skúri, kalda, andvara, kul og
hvað það nú allt hét á þeirra máli hér
á árunum. Þá fáum við aftur að frétta
um vindhraðann á Sléttu og úrkom-
una í Vestmannaeyjum. Og ekki má
gleyma sjálfri veðurspánni, sem lofar
okkur sólskini á morgun. Komi hún
sem allra fyrst!
Sfúlku
vantar mig um eins
eða tveggja mánaða
tíma.
Jóhann Kröyer
STÚLKA
óskast í létta vist.
lósefína Pálsdótiir
Sími 179
Uppboð
Þriðjudaginn 29. maí næstk.
sel eg búslóð mína á dpinberu
uppboði, sem Hefst kl. 11 f. h.
að Yztuvík. Verður þar selt, ef
viðunandi boð fást, meðal ann-
ars: Kerra, langgrind, sleði, ak-
tygi, rakstrarvél, mjólkurbrúsar,
skilvinda og fl. búsáhöld. Einn-
ig timbur ýmiss konar og fleira.
Uppboðsskilmálar birtir á
staðnum.
Yztuvík, 5. maí 1945.
Steingrímur Jóhannesson.

Lagleg vordraét. Piisið er dökk-
blátt, en jakkinn hvítur og dökk-
blár. Dökkblá taft-slaufa i háls-
inn.
mínútur — á 40 mínútna fresti
sig úti.
„Viltu ekki
ræða um. útivist
barna á kvöldin,
í dálkinum þín-
um,“ sagði hús-
freyja nokkur
við mig fyrir
skömmu. „Eg á
litla dóttur, sem
eg á oft erfitt
með að fá inn á
rétítum tíma, af
því að leikfélag-
arnir mega vera
lengur o. s. frv.“.
Mér er mikil
ánægja að verða
við beiðni þess-
arar reglusömu
húsfreyju. — —
Allir foreldrar,
sem láta sér annt
um velferð
barna sinna, láta
þau ekki vera
úti á síðkvöld-
um. Börnin hafa
allan daginn til
þess að leika sér
úti, þó að börn á
skólaaldri séu
inni nokkrar
.stundir daglega.
Skólabörn hafa
mín. leyfi — frí-
, og þá viðra þau
Allir eru á einu máli um það, að nauðsynleglt
sé heilbrigði barnsins, að það sé mikið úti. — En
jafnframt eru allir samróma um það, að kvöldið
sé ekki tími til útivista barna og unglinga, heldur
dagurinn og birtan.
En það er ekki gott viðureignar fyrir húsmóð-
urina, sem vill kalla barn sitt inn kl. 8 e. h.
Þegar félagarnir mega vera úti itil 9 eða 10 og
sumir eins lengi og þeim þóknast, að því er virð-
ist. — Barninu finnst móðir sín ósanngjörn og
ströng: „Stína má vera lengur, af hverju má eg
það ekki l*íka?“ „Allir krakkar fá að vera úti nema
eg.“ Slíkar setningar mun hin reglusama móðir fá
að heyra æði oft, og hætt er við að þrái og kergja
komi í barnið.
Það, sem húsmæður þurfa að gera er, að bind-
ast samitökum. — Ákveða einhvern vissan tíma og
kalla börn sín inn, allar á sama tíma eða því sem
næst. — Eflaust er heppilegast að ung börn fari
ekkert út eftir kvöldverð, en sumarmánuðina ætti
það ekki að gera stálpaðri börnum illt að vera ú'ti
til 8 eða svo — en, „þegar klukkan er orðin 8,
fara öll þæg börn að hátta“. — Mér finnst, að það
ætti að vera tiltölulega auðvelt fyrir húsmæður
að tala sig saman um þötta.
Auðvitað er hér aðeins um að ræða einn og
einn bæjarhluta, eða jafnvel eina og eina götu.
Venjulega á barn vissan hóp félaga í nágrenn-
inu, sem það leikur sér við. Ef ekkert þessara
leiksystkina væri úti eftir vissan tíma, myndi
barnið enga löngun hafa til að vera eitt.
Þeitta, held eg, væri það langbezta, sem þið gæt-
uð gert.
Talið saman, grannkonur, og skipuleggið
málið.
Þið munuð uppskera margfalt, og þakkir allra
bæjarbúa munuð þið hljóta fyrir tiltækið.
„Puella“.
/