Þjóðviljinn - 25.11.1944, Síða 7

Laugardagur 25. nóv- 1944.
I>J0» VILJINN
7
Þú elskar hana þá? sagði
Skipsdrengurinn á Blossa
stúlka og oft síðan hefur mér fundist svo. En nú, þeg-
ar ég tala við þig um þetta, verður mér það ljóst, að
hún er mynd af hreinna og betra lífi en þessu hérna,
lífi, sem ég svo gjarna vildi lifa, og ef ég fengi að lifa
því, fengi ég að kynnast slíkum stúlkum og foreldrum
þeirra og systkinum — eins og þér á ég við. Þess vegna
var ég að hugsa um systur þína og þig, og þess végna
er það að — ég veit ekki hvað, hugsa ekkert, dáist bara
að því. Eg veit, að þú munt þekkja margar slíkar stúlk-
ur?'
Jói kinkaði kolli.
Segðu mér eitthvað frá þeim — eitthvað, alveg sama
hvað, bætti hann við, þegar hann sá að Jói hikaði.
Já, það er vandalaust, sagði Jói hugsandi. Hann
skildi að nokkru leyti þessa þrá drengsins og fannst
það mundi verða hægur vandi fyrir sig, að sefa hana að
nokkru: Þær eru fyrst og fremst — hm— já alveg
eins og stúlkur eru vanar að vera — alveg eins og
stúlkur — hann hætti með þeirri fullvissu, að honum
hefði misheppnazt hroðalega.
Friskó Kiddi beið rólegur og eftirvæntingarfullur
eftir meira.
Jói reyndi af öllum mætti að halda áfram. Hann leit
í huganum yfir allan þann hóp, sem hann þekkti af
stúlkum, systur skólabræðranna og vinkonur Bessí,
magrar stúlkur og feitar stúlkur, bláeygar og brún-
eygar, með hrokkið hár, svart hár og gullið hár, í fáum
orðum sagt, langa lest af allskonar stúlkum. En hann
gat ekki sagt eitt einasta orð um þær til þess að bjarga
sér út úr klípunni. Hann hafði aldrei verið neinn
„stelpnavinur“ og hvernig í ósköpunum átti hann þá
að geta sagt nokkuð um þær. Allar stúlkur eru eins,
sagði hann að lokum í örvæntingu sinni. Þær eru ná-
kvæmlega eins og þær, sem þú þekkir, Kiddi, það er
áreiðanlegt.
En ég þekki engar.
Jói blístraði — og hefur aldrei þekkt neinar?
Jú, eina. Karlottu Gispardí. En hún gat ekki talað
ensku og ég gat ekki talað hrognamál hennar, og svo
dó hún. En það er sama, þó ég hafi aldrei þekkt neina
stúlku, þá held ég, að ég hafi eins mikið vit á þeim
og þú.
Og ég hef líklega meira að segja af allskonar ævin-
týrum út um víða veröld, en þú, svaraði Jói.
Báðir drengirnir hlógu. En litlu síðar varð Jói al-
varlegur aftur. Það rann skyndilega upp fyrir honum,
að hann hafði ekki verið þakklátur fyrir hið góða, sem
honum hafði hlotnazt í lífinu. Heimili hans og foreldr-
ar urðu þýðingarmeiri í hans augum en áður, og hann
fann einnig að systir hans og leiksystkini voru honum
kærari en fyrr. Hann hafði aldrei virt þau nógu mikils,
hugsaði hann, en hér eftir — það var nú annað mál.
Franski Pési hrópaði á þá. Þeir hættu samtalinu og
stukku á fætur.
XVH. Friskó Kiddi segir sögu sína.
Upp með stórsegl. Draga upp akkeri, kallaði Frakk-
inn. Og svo á eftir Hrein. Engin hliðarljós.
Hæ, leystu vafsnærin, fljótur nú! skipaði Friskó
Kiddi, og svo dragreipið þarna og dragðu ekki óðar en
ég. Svona, bittu nú fast, við herðum á því seinna.
Hlauptu afturá og ljáðu hönd við stórseglið.
Þegar vindurin blés í stórseglið, rykkti og togaði
Pantelí.
Hún er svo fín og ágæt. sagði
Konstantín og hlustaði ekki á
hann, hún er fyrirtaks húsmóð-
ir það finnst ekki svona kven-
maður meðal almúgans. Og hún
er farin. En ég veit, að hún
saknar mín. Eg þekki hana litla
krílið. Hún ætlaði að koma aft-
ur á morgun. Og hugsið ykkur
hvað það er skrýtið, nú elskai
hún mig og henni leiðist þegar
ég er ekki hjá henni, en samt
vildi hún ekki giftast mér.
Borðaðu, sagði Kírúa
Hún vildi ekki giftast mér.
Eg er búinn að vera að draga
mig eftir henni í þrjú ár. Eg
sá hana á Kalatsjikhátíðinni og
varð dauðástfanginn af henni.
Eg á heima 1 Rovno, hún í
Demidofu, það er tuttugu míl-
ur á milli, ég gat ekkert gert,
ég sendi henni biðla, og hún
sagði ég vil ekki, ég sendi henni
eyrnahringi og kökur og tutt-
ugu pund af hunangi, en hún
vildi ekki. Og ef þið athugið
það var það ekki von. Hún var
ung og full af eldi og fjöri, en
ég gamall, ég verð bráðum þrí-
tugur og ljótur líka,'skegg eins
og geithafur, og allur bólugraf-
inn, hvernig gat henni litizt á
mig. Hið eina var, að við erum
efnuð, en það voru foreldrar
hennar líka. Þau eiga sex uxa
og hafa tvo vinnumenn Vinir
mínir, ég var svo ástfanginn
að ég hafði ekkert viðþol. Eg
gat ekki sofið og ekki étið, höf-
uð mitt var fullt af hugsunum.
Guð miskunni okkur- Mig lang
aði til að sjá hana, og hún var
í Demidofu. Guð er mér vitni,
að ég er ekki að ljúga, þrisvar
í viku fór ég þangað gangandi
bara til að sjá hana. Eg hætti
að vinna, ég var að hugsa um
að verða verkamaður í Demi-
dofu. Eg var viðþolslaus. Móð-
ir mín kallaði til sín spákonu
margoft og faðir minn lamdi
mig. í .heil þrjú ár vai ég í
þessari kvöl, og þá tok ég á-
kvörðun mína. Fari það í log
andi, ég fer til borgarinnar og
gerist ökumaður. Um páskana
fór ég til Demidofu til að sjá
hana í síðasta sinni.
Konstantín reigði höfuðið aft-
ur á bak og hló hátt og ánægju
lega eins og hann hefði komið
einhverjum í klípu.
Eg sá hana hjá ánni með
strákunum, hélt hann áfram, ég
varð bálreiður, kallaði hana á
eintal og hellti yfir hana
skömmum í heilan klukkutíma.
Þá fór hún að eiska mig. í
þrjú ár hafði hún hvorki viljað
heyra mig né sjá, en nú fór hun
allt í einu að elska mig.
Hvað sagðir þú við hana?
spurði Dimoff.
Hvað ég sagði. Það man ég
ekki, orðin flutu af vörum mín
GRESJAN

um eins og þegar vatn streymir,
þangað til ég náði ekki andan-
um ... ta-ta-ta- Nú og svo gift-
ist hún mér. Hún er íarin til
móður sinnar, og ég reika um
gresjuna. Eg get ekki haldizt
við heima.
Konstantín teygði frá sér fæt
urna, sem hann hafði setið á,
og lagðist endilangur á jörðina
með hendur undir hnakka Svo
settist hann upp aftur. Allir
vissu nú, að hann var ástfang-
inn og hamingjusamur, bros
hans, augu og hver hreyfing
sýndi það ótvírætt. Hann vissi
ekki, hvað hann átti af sér að
gera, yfirkominn eins og hann
var af ánægjuríkum hugsunum.
Loks þagnaði hann og horfði í
eldinn.
Mennirnir urðu fálátir, þegar
þeir skynjuðu hamingju hans
þeir þráðu sjálfir hamingju.
Dímoff fór að ganga um gólf
meðfram bálinu og það var auð
ráðið af fasi hans, að hann bar
einhverja þrá eins og þunga
byrði. Hann stanzaði, leit á
Konstantín og settist.
Bálið var að kulna, glóðin var
crðin lítil og rauð- Þegar eld-
urinn var slokknaður, sýndist
tunglskinið bjartara. Nú sást
vegurinn, greinilega, vagnarnir,
ullarpokarnir og bítandi hest-
arnir. Hinum megin vegarins
glitti í hinn krossinn.
Dímoff studdi hökunni í lófa
sinn og raulaði einhverja al-
þekkta vísu. Konstantín brosti
sifjulega og tók undir með
mjórri röddu. Þeir sungu dá
litla stund og þögnuðu síðan.
Emeljan ókyrrðist, yppti oln-
bogunum og sneri upp á fing-
urna.
Drengir, sagði hann alvarlega.
við skulum syngja einhverja
sálma, tár blikuðu í augum
hans og hann endurtók beiðn-
ma.
Eg kann enga, svaraði Kons-
tantín.
Allir neituðu, og Emeljan fór
að syngja einn. Hann veifaði
báðum handleggjunum, hneigði
höfuðið og opnaði munninn, en
ekkert hljóð kom úr barka
hans, nema hást gaul. Hann
söng með höfðinu, handleggj-
unum augunum og jafnvel með
andlitinu, söng af ástríðu, en
því meira sem hann reyndi á
sig til að koma upp hljóði, því
falskara varð það.
Jegorúska var hnugginn eins
og hinir. Hann labbaði að vögn-
unum, klifraði upp á pokana og
lagðist niður. Hann horfði upp
í himininn og hugsaði um, hve
Konstantín og konan hans væru
hamingjusöm. Til hvers <giftist
fólk? Til hvers voru konur til?
hugsaði Jegorúska, og hann þótt
ist viss um, að maður mundi
vera hamingjusamur alltaf, ef
hann hefði við hlið sér fallega,
glaðlynda" konu. Af einhverjum
ástæðum minntist hann Dran-
itsky greifafrúar og hugsaði, að
það hlyti að vera mjög gaman
að lifa með slíkum kvenmanni.
Hann mundi hafa viljað kvæn-
ast henni, ef honum hefði ekki
þótt hugsunin óviðurkvæmileg.
Hann sá fyrir sér augabrýr
hennar, augasteinana vagninn
hennar, klukkuna með riddar-
anum. Hin milda hlýja nótt
breiddist yfir hann og hvíslaði
honum í eyra. Honum fannst
fögur kona lúta ofan að hon-
um, brosa við honum og kyssa
hann.
Ekkert var eftir af bálinu
Tjjítt Cg ÞETIA
Munkurinn Savanorola í Flór
ens var einhver sá furðulegasti
mælskumaður, sem sagan get-
ur um. Hann prédikaði í dóm-
kirkjunni í Flórens fyrsta sinni
árið 1491. Hann flutti slíka
þrumuræðu yfir söfnuðinum,
að allur borgarlýðurinn varð
lostinn skelfingu. Ógnaði hann
höfðingja borgarinnar, Lorenzo
il Magnifiko, með bráðum
dauða, hvað rættist brátt og lét
hann kalla Savanorola að dán-
arbeði sínum. Munkurinn skip-
aði honum að gefa borgarbúum
frjálsa stjórn, en hinn deyjandi
höfðingi sneri sér til veggjar.
Skömmu síðar varð Savanorola
æðsti maður í Flórens. Þar
hafði áður verið eyðslulíf svo
mikið, að ein veizla gat kost-
| að nokkrar milljónir króna. Nú
klæddist bærinn í sekk og ösku.
Ollum bókum og listaverkum
var safnað saman og brennd á
báli. Ári síðar lét páfinn brenna
Savanorola á báli á sama stað.
Hann var kærður fyrir villutrú
og ösku hans stráð út á Arno-
fljótið. Samtíðarmaður Sava-
norola, segir að prédikanir hans
hafi haft slík áhrif á sig. að
hárin hafi risið á höfðinu og
líkaminn nötrað frá hvirfli til
ilja.
Þó að ótrúlegt megi virðast,
hafa höfuðhár manna verið tal-
m. Er sagt, að fjöldi háranna
fari eftir litnum. Rauðhærðir
menn hafa að iafnaði 30,000 hár,
dökkhærðir 110,000 og bjart-
hærðir 150.000.