Þjóðviljinn - 02.11.1958, Page 7

Sunnudagur 2. nóvember 1958 — ÞJöÐVlLJINN ■— (7
Vanmetin
hernaðarfrœgð
í augum fólks sem ann
því að jafna ágreiníng sinn
með byssum fremur en rök-
semdum eru íslendíngar afhrak
manna. 1 stríðinu sagði mæt-
ur maður sem vel kunni
þjóðarskaþ íslendínga, að ef
herskáir þjóðflokkar einsog
einglendíngar og þjóðverj-
ar yrðu nokkurntíma til-
neyddir að gera sér grein fyr-
ir sérkennum islenskrar lynd-
iseinkunnar, friðsamlegri
þrjósku samfara hrokafullri
• lýðræðishyggju og spotti
gagnvart áhrifavaldi, þá
mundu þeir taka höndum
saman til að afmá slíkan
trantaralýð. Einkennisbúníng-
ur Hjálpræðishersins er eini
herbúníngurinn sem ekki er í
hættu af lángspýtíngum á göt-
um Reykjavikur, — enda. hef-
ur strætislögreglan hjá okkur,
svo og toilgæslumenn og bæ-
arpóstar samið sig að siðum
þessa hers í einkennisfatnaði.
I stríðinu, meðan við urðum
að ljá útlendum hernaðarsinn-
um eyland okkar, var sett
stríðsregla í ýmsum stöðum
innanlands, sérstaklega í
plássum nær herbúðum; þar
voru hafðir varðmenn úti með
byssur. Hernaðarsinnar kvört-
• uðu mjög yfir því að almenn-
ir íslenskir borgarar færu ekki
eftir reglum sem stríðsmenn
settu; einkum þótti þeim leið-
inlegt að ekki virtist hafa
áhrif á íslendínga þó miðað
væri á þá byssu. Ósjaldan
bar við að íslendíngar urðu
að gjalda með lífi sínu fyrir
sakir þeirrar virðíngar sem
þeir ekki báru fyrir bj'ssum.
Frægt er það dæmi er hernað-
arsinnar komu að vitja eins
heimskunnasta rithöfundar
okkar, sem staddur var í
Kaupmannahöfn nær stríðs-
lokum, og vildu sjá skilríki
hans þar sem hann sat undir
borðum í matsöluhúsi ásamt
fjölskyldu sinni. Hinn frægi
íslenski höfundur ansaði hern-
aðarsinnanum ekki, sá aðeins
að maður var þar kominn
með byssu, reis úr sæti, gekk
í móti honum og sagði þetta
eitt: skjótið mig ef þér þorið.
Hugprúður maður einsog þessi
hernaðarsinni gat vitaskuld
ekki þolað slíka frýu, heldur
skaut hinn fræga íslendíng
þar á stundinni.
Það hefur enn ekki tekist
að finna takmörkin fyrir þoli
íslenidínga til þrætu, ef þeir
trúa á málstað sinn. Hinir
kæru danir okkar urðu að láta
sér að góðu verða þetta enda-
lausa þráklif öld frammaf öld.
Röksæmdafærsla íslendínga
nær yfir geysivítt tónsvið alt-
ífrá háfleygum skáldskap nið-
ur í smágerða lögkróka og
orðheingilshátt. Islendíngar
eru oft rökheldir í þrætu og
það verður stundum til þess
að aðrir menn biðja þá aldrei
þrífast. Þegar deilt er um
hluti sem máli skifta og nokk-
ur von er til jákvæðrar niður-
stöðu af röksemdafærslu, þá
senda íslendíngar út af örk-
inni skáld, lærða menn og
grúskara ásamt ósigranlega
brjóstgreindum bændaköllum,
að halda uppi málaflækjum til
eilífðarnóns, kynslóð fram af
kynslóð ef svo vill verkast,
uns náðst hefur leiðréttíng
mála. Svo var því háttað um
sjálfstæðisbaráttu er við háð-
um öldum saman við dani.
Veslíngs danir urðu sem von
var ærið oft heldur typpil-
sinna af þessu stöðugu nauði
í mörlandanum og hótuðu of-
beldi (og beittu stundum). En
fátt getur jafn tilgángelaust
en þó stórhlægilegt í senn
einsog að fara á stað með
ofbeldi við islendinga.
Aumíngja einglendingar eru
komnir úti meiri ófæruna, að
vera lentir þarna í gildrunni
sem danir voru leingst fastir
í með miklum umbrotum hér
áður fyr, — nema hvað hinir
siðari vilja eigna sér sjóinn
umhverfis ísland þarsem hinir
fyrri þóttust eiga landið.
Einglendíngar segjast eiga
hér afnotarétt af fiskmiðum
alt inní fii'ði okkar og flóa,
af því þeir hafi stundað hér
fiski um lángan aldur: þeir
kalla landgrunn íslendínga
úthaf altuppað þrem mílum
frá ströndinni. Og þegar í ljós
kemur að ekki er stætt á þess-
ari röksemd á alþjóðavett-
vángi, þá fara þeir til Islands
með herskipum í þeirri barns-
legu von að íslendíngar láti
sannfærast ef þeir sjái byss-
ur. Það er ekki ólíklegt að
einglendíngar viti fleira um
þær þjóðir sem byggja Sam-
óaeyar en um íslendinga.
Herskárri og hugprúðri
þjóð, margfrægri af stórsigr-
um, svosem einglendingar eru,
hljóta að vera mikil vonbrígði
að uppgötva altíeinu fólk eins-
og okkur, ónæmt fyrir fall-
byssum og óvinnandi með
hernaði. Það er ekki hægt að
egna byssulausan mann til að
skjóta. En hver sá sem fer
til með byssu og skýtur þenn-
an mann, hann er um leið
orðinn lægstur óbótamanna í
augum heimsins. Jafnvel hin
mesta hetja hefur ekki efni
á slíku. Hér á dögunum, þeg-
ar floti Hennar Hátignar
eingladrotningar hafði verið
að miða byssum á ís’endinga
uppi í landvari hjá okkur í
nokkra daga, og þorðu þó
ekki að stefna í voða hernað-
arfrægð sinni með því að
skjóta á vopnlausa menn að
skyldustörfum, þá brugðu að-
mírálarnir fyrst á það ráð að
hella óbótaskömmum yfir pilt-
ana á gæslubátunum. En ís-
lendíngar verða nú ekki al-
deilis uppnæmir fyrir ljótu
orðbragði heldur. Þá datt að-
mírálunum í hug það snjall-
ræði að vitna í bibblíuna á
móti íslendíngum. En þarsem
íslendingar eru hérumbil eins
bibblíufastir og skrattinn, þá
át hver úr sinum poka. Um
tíma biðu þó heim-sblöðin þess
í ofvæni, hvor kynni eð erafa
upp meir niðursallandi bibblíu-
staði.
Nú kynni að verða tafsamt
að komast að niðurstöðu um
það eftir bibblíustöðum, hvort
við íslendíngar eigum að
verja landgrunn okkar og
firði þrjár, fjórar eða tólf
milur útaf ströndinni. Vel má
vera að okkar kæru samnor-
rænu bræður, Danmörk og
Svíþjóð, hafi að sénu leyti
samið við einglendinga eða
einhverja aðra þjóð handan
hafs um þriggja mílna land-
helgi hjá sér, — ég er því
máli ekki nógu kunnugur. Að
semja við einhvem óskyldan
aðilja í fjarlægu landi um
fiskimiðin í heimasjó sinum
virðist þó í fljótu bragði hálf-
skrýtin hugmynd og erfitt að
finna í henni heila brú. Slík-
ir hlutir varða reyndar ekki
aðra menn, en þó danir og
svíar kunni að hafa svo sam-
ið fyrir sitt leyti, þá er óþarfi
af þeim að lá. öðrum irnnnum
fyrir að gera það ekki. íslend-
íngar hafa aldrei samið við
nokkurn mann um þriggja
mílna fiskilandhelgi, og munu
víst seint gera. Þriggja mílna
takmörkin við Island frá
1901—1951, sem einglendíng-
ar vitna stundum til í þessari
deilu, voru aldrei íslensk tak-
mörk. Sígild takmörk við Is-
land, sem íslendíngar hafa
látið sér lynda, voru frá'því
snemma á sextándu öld aldrei
undir 16 mílum, en stundum
24. Hin óskilgreinda danska
nýlendustjóm á Islandi fór til
Lundúna um aldamótin síð-
ustu til þess að selja einglend-
íngum fimtíu ára fiskiréttindi
í sjónum við ísland alla leið
uppað ströndinni, miður þrem-
ur mílum. Þessi danska sala
á Islandi í Lundúnum fyrir
58 árum var framin að íslend-
íngum fornspurðum og fram-
kvæmd þvert ofaní mótmæli
almenníngs og yfirvalda á ís-
landi. Afhendíng dana á fiski-
miðum íslendínga til handa
einglendíngum heþpr ekki þótt
mjög merkilegur* verknaður i
íslandi, svo ekki sé tekið of-
djúpt í árinni, því eignarhald
dana á þessum fiskimiðum
var vægast sagt í meira lagi
hæpið. Þessi samníngur var á
íslandi snemma teingdur við
danskt flesk, með því það var
ha’d manna að frumburðar-
réttur Lslendínga hefði þar
verið látinn að baugþaki með
þessari dönslíu vöru i Lon-
don. íslendíngar eru þolin-
móðir menn og óáreitnir við
granna sína., enda þóttust ekki
hafa bein í höndum til að ó-
gilda þennan heldur ófína
samníng einsog á stóð, en
biðu uns hann var útrunninn
1951. Og hann var ekki fyr
útrun i: in en minniháttar leið-
réttíngr’’ vom gerðar á
d"nskn línunni: fjögramilna-
linan svo nefnd; en litið
framávið til gagngerðari út-
víkkunar seinna.
Fiskitakmörk í samræmi
\nð alþjóðlegt samkomulag
hefur jafnan verið íslenslc
stefna í landhelgismálum. Við
höfum barist fyrir slíku sam-
komulagi hvar sem líklegt
var að röld okkar ma-tti.
heyrast á alþjóð1egum vett-
vángi síðan ísle"skt lvðvoldi
var endurreist f'?rir fjórtán
árum. Einglendíngar hnfa
frammað þessu verið ste’.'k-
astir mótstöðumenn okkar í
því máli. Þeim tókst að láta
Genfarþíngið fara útum þúf-
ur í vor eð leið, en þar voru
saman komnir fulltrúar flestra
þjóða heims til þess að finna.
formúlu sem næði alþjóðlegu
samþykki. Það var ekki fyr en
útséð var um að eingin al-
þjóðleg formúla næði fram að
gánga að við lýstum yfir nú-
gildri fiskilandhe'gi. Við lýst-
um yfir þessari markalinu
sumpart sakir þess að hún
hafði hlotið einfaldan meiri-
hluta atkvæða á Genfarráð-
etefnunni, sumpart vegna
þess að alþjóðleg lagasetníng-
arnefnd hinna Sameinuðu
þjóða gerir ráð fyrir henni í
skýrslum sínum; þó mundum
við heldur hafa kosið að lýsa
að nýu yfir hinni fornu sí-
gildu markalínu um fiski við
Island, 16—24 mílum, án þess
þó að gleyma að leggja á-
herslu á hollustu okkar við
þá kenníngu, að brún megin-
lardshillunnar (landgrunns-
ins) sé hjá hverju strar.dríki
náttúrleg markalína fiskiland-
helginnar.
Eftir að einglendíngar h«fa
um lángt skeið með öllum ráð-
um stympst gegn aiþjóðlegri
formúlu um fiskilandhe’gi,
kvarta þeir nú sáran yfir ein-
hliða atgerð Islands i máUnu.
Samkvæmt stefnu þeirra Vir'g-
aðtil á hvorki að ve’’-' olbióð-
legt samkomulag né eitih^ða
ákvarðanir a.ð því e'- snertir
fiskilandhelgi. KæríT- v1 uir
oltkar gleyma því að strö’\d-
in á íslandi hefur aðei">5 e:na
hlið og eú hlið snýr oð baf-
inu; og við vitum ek'ki giorla
hver hin hliðin er, ef noki ur
væri. Vér erum neyddi*- til að
gera einhliða ákvarðauir moð-
an ekki er til neitt alþióðlcgt
samkomulag í þessu máli, ná
hægt að finná nokkurn þr tn
löglegan aðilja. nokkurstaðar
sem hægt væri að semia við
um sjóinn kríngum strendur
íslands.