Þjóðviljinn - 21.08.1971, Page 4

4 SfÐA — ÞJÓÐVm'HSTN — Laugardaguir 21. ágúst 1971,
— Málgagn sósíalisma, verklýðshreyfingar og þjóðfrelsis -
Útgefandi: Qtgáfufélag ÞjóSviljans.
Framkv.stjóri: Eiður Bergmann.
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson, Sigurður GuSmundsson.
Ritstj.fulltrúi: Svavar Gestsson (áb).
Fréttastjóri: SlgurSur V. Friðþjófsson.
Auglýslngastjóri: Heimir Ingimarsson.
Ritstjóm, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðust. 19. Sími 17500
(5 linur). — Askriftarverð kr. 195,00 á mánuði. — Lausasöluverð kr. 12.00.
Sjálfstæðismál
það sem öðru fremur einkennir samning stjóm-
arflokkanna uim samstarf að ákveðnum stjórn-
armálefnum er sjálfstæðisþátturinn:
| Það er sjálfstæðismál þegar ákveðið er að færa
út landhelgina. Með því að faera landhelgis-
mörkin út er lagður grundvöllur að betra lífi
íslendinga á íslandi. Landhelgismálið er lyk-
illinn að fram’tíðinni í þessu landi.
2 Það er sjálfstæðismál, þegar ákveðið er að
segja upp eða endurskoða hernámssamninginn
, með það fyrir augum að flytja herinn brott úr
landinu á kjörtímabilinu.
“J Og það er enn sjálfstæðismál, þegar ríkis-
stjórnin setur sér að treysta og efla innlenda
atvinnuvegi hverju nafni sem nefnast, en
treysta ekki á erlent fjármagn til fjárfegting-
ar, umsvifa og valda í landinu sjálfu.
J^iJörg fieiri sjálfstæðismál mætti nefna sem nú-
verandi ríkisstjóm hefur á dagskrá sinni, en
það er til marks um undarlega hluti tilverunnar
að stjómarandstöðuflokkurinn skuli svo heita
Sjólfstæðisflokkur.
Gjörólík viðhorf
|JJn það sem fyrr er gert að umtalsefni um sjólf-
stæðisviðleitni, sem birtist í stjómarsáttmál-
anum kemur ekki einungis fraim í hinum stærri
útlínum. Það birtist einnig í einstökum ákvörð-
unum. Eins og kunnugt er taldi fráfarandi ríkis-
stjóm þvi aðeins unnt að ráðast í virkjanir að
erlend fyrirtæki yrðu gerð að samningsaðilum og
ábyrgðarmönnum lántöku vegna virkjananna.
Með þessu móti setti fráfarandi ríkisstjóm sjálfa
sig í, gjörsamlega óþolandi aðstöðu eins og bezt
sés't af þeim raforkusölusamningi sem Jóhann
Hafstein og félagar hans gerðu við álbræðsluna
í Straumsvík en þar sömdu þeir af sér svo nam
miljörðum króna. Nýja ríkisstjómin ætlar sér
ekki að viðhafa þessi vinnubrögð, og er þess
að vænta að teknar verði ákvarðanir um
virkjanir í þessum mánuði. Þessi ákvörðun •— að
íslendingar skuli virkja á eigin spýtur fyrir eig-
in markað, auðvitað með erlendu lánsfé þó — er
enn til marks um gjörólík viðhorf og er ekki
minnsti vafi á því að slík vinnubrögð og viðhorf
eru íslenzkri þjóð heillavænlegri en þau undir-
lægjusjónarmið gagnvart öllu útlendu sem jafn-
an birtust í athöfnum fráfarandi ríkisstjóm-
ar. — sv.
Afmæli
Xmn á Iwert dagblað berast
tugir fréttaskeyta daglega.
Þessi fréttaskeyti fá alls kon-
ar meðíhöndlun og stundum
aðra en æskilegt vaeri. Hins
vegar verður ekki um það
skrifað hér að fregnir af 10
ára afmæli Berlínarmúrsins
séu mikillar prentsvertu virði;
en það er satt, gott blað eins
og Þjóðviljinn á að segja frá
öllum hlutum alls staðar og
þess vegna verður því slegið
föstu hér að það veldur því
ékki ásetningur að ekki var
sagt frá þessu afmæli svo-
sem eins og eindálk eð= tví-
dálk.
//Gleymska,,
En það kemur þó fyrir á
blöðum að afmælum er
„gleymt“ viljandi. Stærsta af-
mælið sem blað hefur
„gleymt“ er líklega afmæli
þjóðfundarins 1851, sem Morg-
unblaðið ,,gleymdi“. Þessi
„gleyrriska" stafaði ekki af
mistökum, ekki af því að
Morgunblaðið hefði ekki ver-
ið minnt á það, heldur af
öðrum ástæðum, sem nú skal
greina:
Það var víst í öndverðum
maí 1951 að gerður var sá
hernámssamningur við Banda-
ríkin sem nú stendur til að
segja upp. Þannig var að
þessari samningsgerð staðið
á sínum tíma að engum var
til sóma, sízt þeim sem for-
ustuna hölfðu. Þá' var margt
skrifað um þennan samning
og honum líkt við landráða-
samninga fyrri tíma — sér-
staklega voru þó vinnubrögðin
fordasmd. þar sem bent var
á og gagnrýnt að ekki hefði
verið 'haft samiráð við Alþingi
íslendinga fyrr en allt var
búið og gert. Seinna þetta
sama sumar voru 100 ár rétt
liðin frá þjóðfundinum, en
hann hófst snemma í íúlí
1851 og stóð fram í ágúst.
Þessa 100 ára afmælis var
viða minnzt, ekki sízt í því
sambandi vasklegrar fram-
göngu sjálfstæðisleiðtoga þjóð-
arinnar. En þessa var hvergi
mdnnzt í Morgunblaðinu. t
Morgunblaðinu birtist hins-
vegar á sama tíma afimælis-
grein um spilavítið i Monte
Carlo.
Hér var • greinilega um það
að ræða að Morgunblaðið
þorði ekkj að minnast þessa
atburðar sem skyldi og verð-
ugt væri; og er þetta ekki
sett hér á blað til þess að
jafna saman 10 ára aflmæli
Berlínarmúrsins og 100 ára
afmæli þjóðfundarins. Heldur
er á þetta minnzt til að sýna
fram á að afmæili þykja mis-
jafnlega merkileg og misjafnt
minni blaðamanna Morgun-
blaðsinis
Fjalar.
Skipasmiðir í Gíasgow táku
framleiðslu í eigin hendur
Abökkum árinnar dyde rís
mikil skipasmíðastöð sem
hefur komið við sögu verklýðs-
hreyfingar í Skotlandi. Þessi
stöð hefur verið allmikið í frétt-
um að undanförnu: skipasmið-
ir hafa lagt undir sig fyrirækið.
Ásitæðan er sú að fyrirtadkið,
Upper dyde Shipbuilders, ramb-
ar á barmi gjaldþrots og at-
vinnuleysi vofir yfir starfsfólk-
inu. Verkamenn vilja með að-
gerðutn sínum neyða brezku
stjómina til að tryggja áfram-
hald á rekstri fyrirtækisins. 1
Glasgow hafa verið smíðuð
mörg a£ frægustu sifcpum Breta
fyrr og síðar, en fyrirtækið hef-
ur á úndanförnum árum átt
við mikla efnaihagslega örðug-
leika að etja. Stjóm Verka-
mannaflokksins hljóp undir
bagga með tæpra 17 miljón
punda láni árið 1968, en þegar
Upper dyde Shipbuilders fóm
fram á nýtt lán, 14,5 miljónir
.. . . ' ó
,Öruggur aks!ur‘
á Vestfjörðum
Þrír aðtilfundir Klúbbanna
ÖRUGGUR AKSTUR á Vest-
fjörðum vom nýlega haldnir.
Sá fyrsti á Patreksfirði 13. ágúst
— annar að Núpi í Dýrafirði
14. ágúst — og hinn þriðji í
Hnífsdal 16. ágúst.
Á þessum fundum vom af-
hent 50 viðurkenningarmerki
Samvinnutrygginga fyrir 5 ára
öruggan aksfcur og 18 verðlaun
fyrir 10 ára öruggan akstur.
Auk þess hlutu tveir menn
verðlaun fyrir 20 ára öruggan
akstur, þeir Ólafur Halldórsson
á Isafirði og Drengur Guðjóns-
son Fremstufhúsum. Dýrafirði.
Sýnd var ný, sænsk umferð-
arlitkivikmynd: „Innan tíunda
hluta úr sekúndu‘‘ og fjallar
eingöngu um notkun öryggis-
belta í bifreiðum.
Stjómir allra klúbbanna voru
endurkjömar, og em formenn
þessir: Guðmundur Sveinsson
netagerðarmeistnri fyri> ísafjörð
'og Norður-fsáfjar'ðarsýslu — í
Vesfcur-ísafjarðarsýslu Páll
Pálsson fulltrúi á Þingeyri —
og Vestur-Barðastrandarsýslu
Friðgeir Guðmundsson verk-
stióri. Patreksfírði.
Umræður vom góðar, einkum
á Hnífsdatsfundinum. þar sem
10 tóku til máls auk framsögu-
manns Batdvins Þ. Kristjáns-
sonar.
Að vanda var allt áhugaifótk
um umferðaröryggismál boðið
velkomið á fun<i;na. og öllum
bomar kaffiveitingar.
James Reid talar yfir féíögum sínum: Aðgerðir skipasmiða njóta
mikils stuðnings almennings
punda, fyrir tveim mánuðum
neitaði íhaldsstjórn Heats þeirri
beiðni.
★
essi neitun gæti þýtt, að
flestir hinna 8.500 verka-
manna við skipasmíðastöðvarn-
ar væm dæmdir til atvinnu-
leysis í marz á næsta ári, eða
jafnvel fyrr. f Skotlandi em nú
þegar 22 atvinnulausir um hvert
starf sem býðst, og verkamenn-
irnir vilja reyna að stöðva þá
þróun. með, því að taka ffam-
leiðslutækin í sínar eigin hend-
ur. Þessi óvenjulegu virðbrögð
urðu tilefni heitrar kappræðu á
þinginu. sem neyddi Heath for-
sætisráðherra til að hætta þátt-
töku sinni í keppni kappsigling-
armanna á Ermarsundi til að
stjórna sínu þingliði. Verka-
mannaflokksþinigmenn sökuðru
íhaldsmenn um að líta á skipa-
smiði sem „hvert annað brota-
jám“, en þeir héldu fast við
ákvarðanir stjómarinnar um
skipasmíðastöðina og samiþykktu
þær með 280 atkvaeðum gegn
247.
En einbeitni og sjálfsagí
verkamanna hefur unnið þeim
mikla virðingu í landinu. Daig-
inn sem „valdataka" þeirra^
hófst sagði einn af forystu-
mönnum þeirra, James Reid,
fertugur kommúnisti: „Hér
verða engin spjöll unnin og
enginn drykkjuskapur“. Og
reyndar hefur vinna haldið á-
fram eins og áður, og hvorki
forstjórar ríkisstjóm né lög-
regla hafa reynt að hnekkja
stjórn verkamanna á Jolhn
Brown slippnum. þar sem að-
gerðirnar hófust. Góðar undir-
tektir í verkalýðsfélögunum
hafa orðið til þess, að Wilson,
leiðtogi Verkamannafloikksins,
hefur látið í ljós stuðning sinn
við verkamenn, þótt dræmur sé
— eins og af honum mátti
búast: „Hver getur fordæmt þá,
ef þeir telja að þetta sé eina
leiðin fyrir þá til að tryggja
sér framtíð?“
★
Sumir telja að verkamennimir
við Clyde geti '',ha*Ldið 'úifA
í nokkra mánuði enn, vegna
þess að þeir eru nú með sex
skip í smíðum og sjö tilrnvið-*
bótar verður senn hleypt af
stokkunum. Enn era fyrir hendi
birgðir af stáli og gasi. Verka-
menn tala nú mjög um mögu-
leika á að senda sína eigin fuU-
trúa af stað í leit að nýjum
pöntunum. En blaðamenn telja
hætt við bví að sú leit muni
ganga erfiðtega — það sé ó-
liklegt að skipafélög nanti hjá
fyrirtæki sem er á valdi „verka-
manna í uppreisn“. Það mundi
bykja vont fordæmi í kapítal-
ískum heimi. En hvað um sós-
íalísk rfki?
úr og skartgripir
KORNQIUS
JÚNSSON
skAÍavördustlg 8
..fl Sólnn
*m\ HJÓLBARÐAVIÐGERÐIR
Kl||l énjómunstur veitir góða spyrnu
x? % tíí'ílral V®/ Í snjó og hálku.
önnumst allar viðgerðir hjólbarða
ÍS i <■ f
x* B með fullkomnum tækjum.
Snjóneglum hjólbarða.
. Jf GÓÐ ÞJÓNUSTA. — VANIR MENN.
BARÐINN HF. 1
— — Ármúla 7. — Sími 30501. — Reykjavík. |
t
i *