Þjóðviljinn - 01.08.1974, Side 10

te SIDA — ÞJÖOVILJINN Fimmtudagur 1. ágúst 1974.
Gamalt
land
Skáldsaga
eftir
J.B. Priestley
kona sem ég hef á ævi minni séð.
Judy Marston yggldi sig fram-
an í hann og hnussaði fyrirlitlega.
— Þú segir það, sagði hún. Hún
bjó sig til að snúa sér frá honum,
en bætti við i skyndi: — Og það
mætti segja mér að þú fyndir
hann föður þinn aldrei. Þú ættir
að flýta þér aftur til Ástraliu. Og
nú sneri hún sér endanlega frá
honum. — Jæja, dr. Firmius —
hvað um stórverkið þitt?
Hún hafði afskrifað hann, og
honum stóð nákvæmlega á sama
— bættur sé skaðinn! Nú gat hann
einbeitt athyglinni að greifynj-
unni. Aftur var honum borinn
drykkur, ekki vodka að þessu
sinni, heldur einhvers konar vin.
Fólk var að byrja á tinast burt,
þetta fólk sem fer alltaf snemma,
vill aldrei missa af neinu, en vill
ekki heldur festa sig i neinu, fólk
sem er einlægt með stundatöfluna
á lofti. Og þeirri notalegu hugsun
skaut upp i huga hans, að þessi
töfrandi kona, þessi gullna dis,
væri gestgjafinn i þessu boði og
gæti ekki flúið burt úr þvi, hversu
lengi sem það stæði. Fljótlega
færu enn fleiri að tinast burt, en
hann gæti verið kyrr áfram og á-
fram og fyrr eða siðar hlyti hann
að ná tali af henni. Yrði það erf-
itt? Nú fyrst fór hann að lita á hitt
fólkið i stofunni, færði sig út úr
horninu til að virða það fyrir sér.
Þarna voru nokkrir hárprúðir og
hvæsandi unglingar, en allir karl-
mennirnir sem hann kom auga á
— hann taldi Chas ekki með,enda
kom hann hvergi auga á hann —
voru eldri en hann og ýmist feitir
og sveittir og háværir, eða kviða-
fullir og teknir i andliti. Þótt fá-
einar stúlkur i Sydney hefðu sagt
honum, að hann væri myndarleg-
ur, hafði hann aldrei verið sér-
lega hégómlegur, en nú gat hann
ekki imyndað sér að hún gæti tek-
ið nokkurn viðstaddan fram yfir
hann, þegar hann hafði fengið
tækifæri til að tala við hana og
kynnast henni.
Allar aðrar konur hefðu að
sjálfsögðu misst ljómann i návist
þessarar undraveru, enda virtust
þær flestar miðaldra,og eina unga
konan sem hann sá — að undan-
skiiinni frekjudrósinni henni ung-
frú Marston — var bústin dökk-
hærð stúlka i bleikum kjól. Hún
var í næstustofu, þar sem drykkir
af ýmsu tagi og staðbetri fæða
stóðu frammi á borðstofuborði,
og Chas hafði tekið hana að sér.
Hann deplaði auga til Toms til
merkis um að hann skyldi hafa
sig hægan og otaði þumalfingri
upp á við — til merkis um að sú
dökkhærða yrði bráðlega stödd á
loftinu. Og Tom hélt sig i hæfi-
legri fjarlægð og fór að úða i sig
mat af borðinu, enda gerði hann
ráð fyrir að dvöl sin þarna yrði
löng.
— Hæ, hrópaði kona við hliðina
á honum. — Hittumst við ekki hjá
Martin-Finch - hjónunum? Ertu
ekki lika stórhrifinn af þeim? Hún
var næstum eins hávaxin og
hann, mögur, tannber, áköf og
liklega vel við skál.
— Ég er hræddur um ekki.
— Er það satt? Ja, auðvitað er
hún ekki alltaf jafnupplögð —
enginn er fullkominn — og hann
er stundum þreytandi.
— Mér þykir það leitt — en ég
þekki þau ekki.
— Nú, hvar i ósköpunum var
það þá? Almáttugur — minnið
mitt! Svona — vertu nú vænn —
segðu mér hvar það var.
— Það var hvergi. Ég er ný-
kominn frá Ástraliu. Má ég ekki
rétta þér sneið af höm—
— Þetta er ekki brandari, er
það?
Hann brosti til hennar, i ein-
lægnþþvi að honum datt allt i einu
i hug að hún kynni að geta sagt
honum eitthvað um Helgu greif-
ynju. Og umhugsunin ein fegraði
þessa leiðinlegu stofu, þessa leið-
inlegu konu. —Nei, auðvitað ekki.
Þetta er úrvals höm — krydduð á
dálitið sérstakan hátt.
— Jæja þá, smásneið. Og ögn af
salati. Og svo bætti hún við: — Ó,
hvað þú ert indæll, rétt eins og
hann hefði ekið hundrað kfló-
metra leið til að færa henni höm
og salat.
Jæja, hún varð að vinna fyrir
þvi. — Er greifynjan vinkona þin?
Hann reyndi að virðast svo kæru-
leysislegur að hann minnti mest á
hálfbjána.
— Nei, mikil ósköp. Ég hef auð-
vitað hitt hana hér og þar. Hún er
ein af þeim sem maður kemst
ekki hjá þvi að hitta. Guð má vita
hvaðhún gerir,hvað hún er með á
prjónunum. Góði minn, þú ert að
detta i það, er það ekki? Sumir
gera þáð, ég veit það. Flestir
sleppa. Ég tel ekki þessa dular-
fullu útlendinga sem hún er alltaf
með. Það er bara bissness. Þeir
eru ailir á höttunum eftir pening-
um. Ekki þó minum, ég á enga.
Chas og bústna, bleikklædda
stúlkan fóru fram i hina stofuna,
og voru bersýnilega á Ieiðinni á
loftið. Tom var nú búinn að fá
andúð á tannberu konunni, en
vissi samt ekki hvað nú var til
ráða. Ef hann yrði kyrr þar sem
hann var, þá gæti verið að Helga
kæmi inn til að lita á matföngin og
þá var hugsanlegt að hann gæti
vakið athygli hennar. Ef hann
færi fram i hina stofuna, þar sem
hún trónaði i öllum sinum dýrlega
yndisleik, þá kynni hann að
drukkna ihirðinni kringum hana.
Hvað átti hann að gera? Hann var
ekki ráðvilltur maður að jafnaði,
en nú var eins og hann hefði orðið
fyrir einhvers konar viljalömun,
sem átti reyndar eftir að ein-
kenna öll samskipti hans við
Helgu seinna meir.
Loks tók konan eftir áhugaleysi
hans, hætti að blaðra og sagðist
vera á förum. Tom þraukaði enn
eftir að hún fór, reyndi að koma
niður dularfullu salati, sem ef-
laust var vinsælt i Lithauen. En
meðan hann stóð þarna og bölvaði
sjálfum sér fyrir aulaskapinn,
kom Helga inn og var bersýnilega
laus við hirðina. Og ekki nóg með
það, heldur gekk hún beint til
hans. Hann hafði gert sér óliósa
von um þetta, á sama hátt og
hægt er að vonast eftir krafta-
verki, en viljinn hafði ekki verið
með i ráðum, þvi að hann var
allsendis viljalaus. Eins og hann
gerði sér ljóst seinna, þá var
Helga utan marka viljans.
Hún sagði fyrst, að hún vissi að
hann væri frændi Chas, kominn
alla leið frá Ástraliu eftir öll þessi
ár til að leita að föður sinum. Hún
sagði lika, þegar hann hafði
stamað éinhverju upp, að hann
yrði að koma og hitta vini hennar
og seinna meir, þegar hún væri
ekki svona önnum kafin við
gestina, gætu þau kannski spjall-
að dálitið saman ef hann vildi.
Löngu seinna, þegar hann var
kominn heim i svefnherbergið sitt
en I alltof miklu uppnámi til að
sofa, uppgötvaði hann að það var
ekki nóg með að hann myndi ekki
hvernig hún leit út, heldur gat
hann með engu móti munað ná-
kvæmlega hvað hún hafði sagt,
aðeins inntakið i stórum dráttum.
Hann vissi að rödd hennar var
fljótmælt og lágvær og útlend-
ingsleg á dasamlega töfrandi
hátt, en annað vissi hann ekki
með vissu. Og þegar hann reyndi
að muna hvernig hún hefði komið
fram og hvað hún hefði sagt, var
alveg eins og hann væri að reyná
að rifja upp draum. Hann sá fyrir
sér einhverja veru i gullnu mistri,
geislandi töfraveru, fjötra léttari
en loftið en sterkari en stálkeðjur.
Hann hafði alltaf verið þeirrar
skoðunar að skáldin færu með
ýkjur þegar þau ortu um svona
goðumbornar verur, en meðan
hann sat i svefnherbergi sinu og
burðaðist við að hátta, vissi hann
að svo var ekki. Hann vissi lika,
að þegar hann hafði boðið henni i
hádegisverð og hún reyndist vant
við látin, hafði hann sárbænt hana
að snæða með sér kvöldverö ann-
að kvöld/)g eftir hik og umhugsun
hafði hún nefnt veitingahúsið —
klukkan hálfniu. Og nú sá hann
fram á að vandamálið mikla yrði
að láta timann liða, moka stund-
unum upp i sorpeyðingarofninn
þar sem þær áttu heima, uns eld-
flaugarnar þutu á loft til að til-
kynna að lifið hæfist á ný, um
hálfniuleytið annað kvöld.
NtUNDl KAFLI
Hann hafði ekki verið vakandi
nema tiu minútur næsta morgun,
þegar hann vissi hvað hann yrði
að gera hið bráðasta. Hann var
ekki beinlinis að gefa upp á bátinn
leitina að föður sinum, jafnvel
þótt hún virtist dálitið fjarstæðu-
kennd i þessu Helgu-andrúms-
lofti, en hann gerði sér ljóst, að
eina skynsamlega leiðin var að
ráöa Crike, sérfræðinginn, snill-
inginn. Og strax eftir morgunverð
hringdi hann i simanúmerið á
spjaldinu sem Crike hafði fengið
honum, en fékk þær upplýsingar
aö Crike væri ekki við, en kæmi ef
til vill seinna, um hádegisbilið
eða svo. Hann skrifaði fáein bréf,
full af engu, vegna þess að hann 1
minntist aldrei á Helgu og eyddi
klukkustund i tilgangslaust dútl.
Veðrið var enn fallegt, en enginn
hiti lengur i lofti; það var eins og
golan kæmi beina leið frá Græn-
landi. Flest af þvi fólki sem hann
sá, sýndist óánægt eins og það
væri lika að drepa timann en það
gengi ekki nógu fljótt.
Hann var kominn til baka rétt
fyrir hádegi, en Crike hringdi
ekki til hans fyrr en um hálfeitt.
Crike sagðist geta verið kominn á
hótelið til hans eftir stundarfjórð-
ung, bauð sér næstum sjálfur i
hádegisverð. Hann kom stundvis-
lega og Tom bauð honum að
borða. Þegar Crike var kominn úr
biskupsbúningnum og klæddist
gömlum og dálitið snjáðum föt-
um, minnti hann einna helst á ó-
heppinn úrfararstjóra eða
skuggalegan lögmann, augað var
lokaðra og vatnsmeira en nokkru
sinni fyrr og Tom var ekki bein-
linis heillaður af honum. Hann
drakk tvo væna ginsjússa, bað
siðan um allt hið dýrasta á mat-
seðlinum og hámaði það i sig eins
og hann hefði ekki fengið ærlegan
matarbita siðan á laugardags-
kvöld.
— Hugsaðu ekki um mig, sagði
hann við Tom. — Ég skal játa það
að ég er mikið fyrir mat. Ég get
verið án hans ef ég má til — og
stundum verð ég að láta mér
lynda nokkrar samlokur, ef ég er
að eltast við eitthvað sérstakt —
en þegar mér býðst góður og heil-
næmur matur, þá panta ég hann
og nýt hans, herra Adamson. Alls
ekki svo afleit nautasteik þetta,
alls ekki. Reyndar hef ég ein-
hvers staðar rekist áður á yfir-
þjóninn hérna. Og hann veit það.
Og hann veit að ég veit að hann
veit það — ef þú skilur hvað ég á
við.
— Það geri ég, Crike. En við
skulum snúa okkur að viðskiptun-
um. Hver er taxtinn hjá þér?
7.00 Morgunútvarp. Veður-
fregnir kl. 7.00, 8.15 og 10.10.
Fréttir kl. 7.30, 8.15 (og for-
ustugr. dagbl.), 9.00, 10.00.
Morgunbæn kl. 7.55. Morg-
unstund barnanna kl. 8.45:
Rannveig Löve heldur á-
fram að lesa þýðingu sina á
sögunni „Fyrirgefðu
manni, geturðu visað mér
veginn út i náttúruna?” eft-
ir Benny Anderson (2). Til-
kynningar kl. 9.30. Þing-
fréttir kl. 9.45, létt lög milli
liða. Við sjóinn kl. 10.25:
Ingólfur Stefánsson ræðir
við Sigurð Stefánsson skip-
stjóra frá Eskifirði, fyrri
hluti. Morgunpopp kl. 10.40.
Hljómplötusafnið kl. 11.00
(endurtekinn þáttur G.G.).
12.00 Dagskráin. Tónleikar.
Tilkynningar.
12.25 Fréttir og veðurfregnir.
Tilkynningar.
13.00 A frivaktinni. Margrét
Guðmundsdóttir kynnir
óskalög sjómanna.
14.30 Siðdegissalan: „Katrin
Tómasdóttir” eftir Rósu
i Þorsteinsdóttur. Höfundur
les fyrsta lestur óbirtrar
sögu sinnar.
15.00 Miðdegistónleikar. Ye-
hudi Menuhin, Gaspar
Cassado og Louis Kentner
leika Trió i a-moll eftir
Ravel. Yara Bernadette
leikur Prelúdiur op. 32 fyrir
píanó eftir Rakhmaninoff.
16.00 Fréttir. Tilkynningar.
(16.15 Veðurfregnir).
16.25 Popphornið.
17.10 Tónleikar.
17.30 1 leit að vissum sann-
leika.Dr. Gunnlaugur Þórð-
arson flytur ferðaþætti (3).
17.50 Tónleikar. Tilkynning-
ar.
18.45 Veðurfregnir. Dagskrá
kvöldsins.
19.00 Fréttir. Fréttaauki. Til-
kynningar.
19.35 Daglegt mál. Helgi J.
Halldórsson cand. mag.
flytur þáttinn.
19.40 A fimmtudagskvöldi.
Vilmundur Gylfason sér um
þáttinn.
20.20 Gestur i útvarpssal. Er-
ling Blöndal Bengtson og
Sinfóniuhljómsveit Islands
leika Sellókonsert eftir
Dmitri Kabalevsky? Je-
an-Pierre Jacquillat stjórn-
ar.
20.40 Þættir úr „íslands-
klukkunni” eftir Halldór
Laxness. Leikstjóri: Lárus
Pálsson. Leikendur: Þor-
steinn ö. Stephensen, Her-
dis Þorvaldsdóttir,
Brynjólfur Jóhannesson,
Valur Gislason, Haraldur
Björnsson, Baldvin Hall-
dórsson, Anna Guðmunds-
dóttir, Regina Þórðardóttir,
Ævar R. Kvaran, Valdimar
Helgason o.fl.
22.00 Veðurfregnir. Kvöldsag-
an: „Sólnætur” eftir Sillan-
p3S. Andrés Kristjánsson
islenskaði. Baldur Pálma-
son les (3).
22.35 Manstu eftir þessu?
Tónlistarþáttur I umsjá
Guðmundar Jónssonar
pianóleikara.
23.20 Fréttir i stuttu máli.
Dagskrárlok.

índversk undraveröld.
Mikið úrval af sérkennilegum, handunnum
munum til tækifærisgjafa, m ,a. Bali-styttur,
veggteppi, gólf-öskubakkar, vegg- og horn-
hillur, rúmteppi og púðaver, bahk- og ind-
versk bómullarefni, Thai- og hrásilki, lampa-
fætur, gólfvasar, slæður, töskur, trommur,
tekk-gafflar og -skeíðar i öllum stærðum,
skálar, öskubakkar, kertastjakar, borðbjöll-
ur, vasar, könnur og margt fleira nýtt.
Einnig reykelsi og reykelsisker. Mikið úrval
af mussum.
Jasmin
Laugavegi 133 (við Hlemmtorg).
Í»í3» WfHliÍíMí
Ófrúlega lágt verá
j-CY'X ' vn
^Bcuíum SLIS8S
Einstök
gaedi
MET
EINKAUMBOÐ: TÉKKNESKA BIFREIDAUMBOÐID Á ÍSLANDI
SOLUSTADIR:
BARUM
BREGST EKK/
Hjolbaröaverkstæöiö Nýbaröi, Garöahreppi, sími 50606.
Skodabúðiri/ Kopavogi, simi 42606.
Skodaverkstæöiö á Akureyri h.f.#simi 12520.
Varahlutaverzlun Gunnars Gunnarssonar, Egilsstööum,
simi 1158.
Bókbaldsaðstod
meó tékkafærslum
(4búnaðarbankinn
\Q/ REYKJAVÍK