Þjóðviljinn - 24.12.1974, Blaðsíða 9

Þriðjudagur 24. desember 1974. ÞJ6ÐVILJINN — StÐA 9
Skúli á Ljótunnarstöðum skrifar um útvarpsdagskrána
Þetta er leiðinlegur
tími
en samanlagt á þeim ellefu öld-
um, sem liðnar eru, frá þvi að
menn fóru að tala i þessu landi.
En þó mun þetta ár fyrst og
fremst verða frægt af endemum.
Það var á þvi ári, sem ráðamenn
þjóðarinnar gáfu henni svo sem
eins og i afmælisgjöf nýjan sátt-
mála hljóðandi upp á ævarandi
hersetu i landi hennar.
Gamli sáttmáli 1262. Nýi sátt-
máli 1974.
Ég held, að það hafi verið þetta
sem vakti fyrir stúdentunum,
með sinum einkunnarorðum.
En þetta tókst ekki eins vel og
við hefðum kosið. Það voru að
visu glampar i dagskránni, en svo
var annað, sem missti marks og
sumt var hreinasta bull.
Mér er nær að halda, að þeir fé-
lagar Marx og Lenin hafi eitthvað
ruglað þá i riminu.
En Þorsteinn frá Hamri bjarg-
aði þvi sem bjargað varð. Ég held
að hann hafi sagt flest það, i fáum
en hnitmiðuðum orðum, er dag-
skrárgerðarmennirnir vildu sagt
hafa.
Skamma stund verður
hönd höggi fegin
Þegar þessar linur hafa komist
á prent, verður ef til vill komið
nýtt útvarpsráð, þar sem tals-
maður Nató á þessu landi trónar
sennilega i forsæti.
Ég kenndi i brjósti um blessað-
an menntamálaráðherrann þegar
hann var að verja hina nýju ráðs-
ályktun. varðandi nýskipan þessa
ráðs.
En mér er spurn: Eru þessir
blessuðu stjórnarherrar að leika
af sér. Það þarf ekki annað, en að
Framsókn rjúfi stjórnarsam-
starfið, og setji upp vinstra bros
og vinstri flokkarnir komist til
valda á ný, og þá verður auðvitað
að kjósa nýtt útvarpsráð, og þá
hefði ihaldið ekkert annað en
skaðann og skömmina úr krafs-
inu.
Bellibrögð og klókindi koma
þeim stundum i koll, er beita
þeim og sannast þá hið forn-
kveðna, að skamma stund verður
hönd höggi fegin.
Eins gróði er
annars tap
Jólin nálgast, þessi mikla hátið
allra Mammonsdýrkenda. Allir,
sem eiga þess nokkurn kost,
reyna að græða á fæðingarhátiö
frelsarans. Svo eru aðrir, sem
tapa á þessari blessuðu hátið, þvi
eins dauði er annars lif og eins
gróði er annars tap.
Um þetta vitnar auglýsingaæð-
ið i útvarpinu, sem aldrei hefir
verið meira en nú, þrátt
fyrir kreppu og gjaldeyrisskort.
Nú eru ef til vill siðustu forvöð
fyrir þá sem hafa eitthvað að
selja að reyna að pranga þvi út
meðan einhver von er til þess, að
einhver hafi eitthvað að kaupa
fyrir.
Þetta er leiðinlegur timi fyrir
hinn almenna útvarpshlustanda.
En útvarpið græðir og safnar
sennilega i sjóð eigi litinn handa
hinu nýja útvarpsráði að ráðskast
með.
Og útvarpið sjálft auglýsir sem
fyrr að það taki á móti jólakveðj-
um til flutnings. Enn sem fyrr
leggur það blátt bann við þvi að
sendendur kveðjanna auglýsi
skáldgáfu sina, með þvi að
ávarpa vini sina i bundnu máli.
Þá vaknar sú spurning, hvað sé
bundið mál. Nær bannið aðeins til
stuðla og höfuðstaða. Mætti t.d.
Matthias Jóhannesson gleðja vini
sina með litlu snotru órimuðu
jólaljóði. Ef hann mætti það nú
ekki. hvernig fara þeir, sem rit-
skoða kveðjurnar, að þekkja slikt
ljóð frá venjulegum jólakveðjum,
óskáldlegra múgamanna.
Af öllu leiðinlegu, sem við bú-
umst við, að yfir okkur dynji á
komandi hátiðum, kviðum við þó
mest fyrir að hlusta á forsætis-
ráðherrann, Geir Hallgrimsson,
flytja sinn nýjársboðskap. Ekki
þó mjög fyrir þá sök, að sá boð-
skapur hlýtur að verða dapurleg-
ur, heldur miklu fremur vegna
hins, að við búumst við að hann
verði leiðinlegur úr hófi fram.
Við eigum þá ósk besta, þessum
ráðherra til handa að andi for-
vera hans, Bjarna Benediktsson-
ar, tæki sér bústað i likama hans
og legði honum orð á tungu, með-
an hann flytti sinn nýjársboð-
skap.
7. til 13. des. 1974.
Skúli Guðjónsson
Jörðin hefur
elst um
miljónir ára
Vetrardagskrá? Já, hún er svo
sem komin i gang og kennir þar
margra grasa og fleiri en svo, að
maður hafi þau i höfðinu i einni
andrá.
Hún er reyndar kynnt á laugar-
dögum. Enn sem komið er hef: ég
litið fylgst með þeim kynningum.
En það litla, sem ég hefi heyrt
hefir mér ekki fundist neitt sér-
staklega eftirminnilegt og svo er
sjónvarpsdagskránni fléttað þar
inn i. Raunar er kynnandanum
nokkur vandi á höndum. Hann
verður að vinsa þá þætti úr, sem
honum finnst álitlegastír til kynn-
ingar, en slikt getur alltaf orkað
tvimælis. En i annan stað finnst
mér, sem litlum hljómlistarunn-
anda, að hljómlist skipi óþarflega
fyrirferðarmikinn sess i þessari
kynningu, borið saman við hið
talaðá orð. Það sem verra er: töl-
uðu orði og hljómlist er of mikið
blandað saman. Færi betur á þvi,
að þessu tvennu, hljómlist og töl-
uðu orði væri haldið algerlega að-
skildu.
Sauðir og hafrar
Einn hinna nýju vetrarþátta er
kenndur við bókmenntir. Þeim
manni er annast þátt þennan, er
mikill vandi á hönfum, að skilja
sauðina frá höfrunum, að kynna
þá höfunda sem upp úr standa og
gnæfa yfir hina smærri spámenn i
riki bókmenntanna.
Þá hefi ég veitt þvi athygli, að
dagskrárstjórn stofnunarinnar,
kann nokkuð fyrir sér i þeirri
iþrótt, að skilja sauðina frá höfr-
unum.
Sauðirnir, það er hinir stærri
spámenn, fá að kynna verk sin i
sjálfri kvölddagskránni, en hafr-
arnir hinir minni spámenn, verð
aö gera sér að góðu, að fá inni i
þættinum ,,A bókamarkaðinum",
auk þess, sem þeim er stundum
skotið inn á kvöldvökur.
Hógværð og vanþekking
Aður en lengra er haldið, lang-
ar mig til að minnast með nokkr-
um oröum á erindi það um dag og
veg, er Jónas Guðmundsson,
stýrimaður, rithöfundur og list-
málari flutti nokkru eftir vetur-
nætur.
Jónas þessi er mjög orðhagur
maður og svo ismeygilega hóg-
vær i málflutningi sinum, að
manni fljúga ósjálfrátt i hug orð
ritningarinnar: Sælir eru hóg-
værir, þvi þeir munu landið erfa.
En þar stendur einmitt hnifur-
inn i kúnni.
Þrátt fyrir hógværð sina, eða er
það ef til vill vegna hennar, á Jón-
as ekkert land og sér ekki fram á
að hann muni erfa nokkurt land.
Það taldist þvi til hreinnar und-
antekningar, þegar Guðjón gamli
á Eyri sá aumur á honum og bauð
honum að renna i hvaða á sem
hann vildi i sinni landareign. I
stuttu máli sagt: Fram undan
gæru hógværðarinnar og pislar-
vættisins gægðist svo mikil ill-
kvittni i garð landbúnaðarins, að
undrum sætir. Reyndar skulum
við strax draga svolitið i land og
reyna að trúa þvi, að hér sé van-
þekkingunni einni um að kenna.
Jónas virðist ekki gera sér.
grein fyrir þvi, að landið er bónd-
anum annað og meira en augna-
yndi. Landið er fyrst og fremst
framleiðslutæki, nákvæmlega á
sama hátt og báturinn er fram-
leiðslutæki sjómannsins og ritvél-
in og pensillinn er framleiðslu-
tæki Jónasar, þegar hann vinnur
með andanum og reynir að skapa
listaverk.
Bóndinn getur þvi sagt með
góðri samvisku og fullum rétti:
Þetta er mitt land, um það land
sem hann nytjar, á sama hátt og
Jónas getur með fullum rétti
sagt: Þetta er min ritvél, þetta er
minn pensill.
Nú má auðvitað um það deila,
hvort framleiðslutæki eigi að
vera i eigu einstaklinga, eða i al-
menningseign.
En meðan framleiðslutæki eru
yfirleitt eignuð einstaklingum,
jafnvel þótt eignarrétturinn sé
ekki annað en nafnið, er naumast
stætt á þvi, að taka einn flokk
þeirra undan og gera að almenn-
ingseign.
Enn er ekki orðið svo þröngbýlt
i þessu landi, að sveitamenn og
bæjarbúar þurfi að elda grátt silf-
ur út af landþrengslum.
Þankar Jónasar þessa geta þó
aldrei orðið nothæfur umræðu-
grundvöllur, þegar sest verður að
samningsborði um bætta sambúð
hinna tveggja óliku þjóðfélags-
hópa.
Hver á aö borga
fyrir hvern?
Það var nefnilega meira blóð i
kúnni.
Ekki nóg með það, að Jónas og
aðrir þéttbýlismenn, gætu hvergi
stigið niður fótum sinum á lands-
byggðinni sökum meinbægni
bænda, heldur verða þeir i þokka-
bót að borga þessum sömu bænd-
um stórar fjárhæðir til þess að
halda i þeim liftórunni.
Meðal annars verða þeir að
snara út miljarðinum, sem þjóðin
var látin gefa landinu i afmælis-
gjöf. Siðan verður þessi sami mil-
jaður uppétinn af sauðkindum
bændanna. Þar við bætist svo nið-
urgreiðslur og útflutningsupp-
bætur, auk margs annars, sem
landleysingjarnir verða að borga
fyrir hina, sem landið eiga.
Von er að manninum blöskri.
En við spyrjum bara i okkar ein-
feldni: Hver borgar fyrir hvern?
i Sú gáta er ef til vill torráðnari,
Sælir eru hógværir: Jónas
Guðmundsson.
En Þorsteinn frá Hamri bjargaði
þvi sem bjargaö varð.
Af öllu ieiðinlegu, sem við búumst
við að yfir okkur dynji á komandi
hátiðum, kviðum við þó mest fyr-
iraöhlusta á forsætisráðherrann,
Geir Hallgrimsson.
en Jónas Guðmundsson virðist
halda.
Þeir Marx og Lenin
„Ekki munu allir þeir, sem til
min hrópa herra herra, innganga
i guðsriki”, sagði Kristur. Og ekki
munu allir þeir, sem vitna i Marx
og vegsama Lenin verða til þess
að leiða lýðinn út úr þrældóms-
húsi auðvaldsins, heldur aðeins
þeir, sem tala það mál, sem lýð-
urinn skilur og láta ógert, að húð-
strýkja alsaklaust fólk, með tor-
ræðum tilvitnunum i þessa heið-
ursmenn Marx og Lenin.
Við gerðum okkur miklar vonir
um fyrsta desemberhátið stúd-
entanna. Kjörorð dagsins „Þjóð-
sagan og veruleikinn” gaf slikum
vonum byr undir vængi.
Þjóðhátiðarárið mikla, 1974,
mun verða lengi i minnum haft,
meðal annars sökum þess, að á
þvi ári hafa sennilega verið töluð
fleiri innantóm orð og marklaus
KIEV (APN) Visindamenn
urðu furðu lostnir yfir frétt, sem
barst nýlega: Suðurheimsskauts-
landiö er ekki yngst meginland-
anna, eins og hingað til hefur ver-
iö talið, heldur er það elst, þótt
furðulegt megi virðast. Að þess-
ari niðurstöðu hafa menn komist
við jarðefna- og jarðeðlisfræði-
stofnun visindaakademiu Úkra-
inu. I jós hefur komið, að sjötta
heimsálfa jarðarinnar er hvorki
meira né minna en 4 milljarða
ára gömul. önnur meginlönd hafa
myndast nokkru siðar en hið
syösta.
Það er „atómklukkunni”, jarð-
fræðilegum isótóparannsóknum,
að þakka, að hægt er að ákvarða
aldur meginlandanna. Hún gerir
það kleift að ákvarða af ná-
kvæmni aldur jarðlaga, þannig að
ekki þarf lengur að styðjast við
afstæða timaákvörðun eina sam-
an. Hin geislavirku efni, sem eru i
jarðlögunum, svo sem úran,
klofna eftir föstum lögmálum.
Massi þeirra hjaönar eftir stærð-
fræðilegum lögmálum á ákveðn-
um timabilum og i ákveðnu
magni.
Með þvi að nota sem nákvæm-
astar aðferðir, hafa þessir úkra-
Insku visindamenn getað mælt,
hve mikið úran er eftir af hinu
upprunalega magni, og hve mikið
hefur breyst i önnur efni, og siðan
reiknað út. hve langan tima það
hafi tekið. Sýni til rannsóknar
hafa verið tekin i Enderbyslandi
á Suðurheimsskautinu, sem er i
grennd við sovésku rannsóknar-
stöðina Molodjozjnaja.
Fram að þessu hafa jarðlög I
austustu hlutum Sovétrikjanna og
á Grænlandi verið talin elst i
heimi, en aldur þeirra er 3.9
milljarðar ára.

Njörður P. Njarðvík: Mannssonurinn Ásjóna mannssonarins árið 1974 ber engan dýrðarljóma Geislabaugurinn um höfuð hans er eldskin napalmsins Augun loga af angist endalausra þjáninga og óréttlætis Hann láti ásjónu sina lýsa yfir þig i átveislu kauphátiðarinnar og gefi þér engan frið