Þjóðviljinn - 24.12.1974, Blaðsíða 12

12 SÍÐA — ÞJQÐVILJINN Þriftjudagur 24. desember 1974.
Nokkrir almannavarnanefndarmenn á Neskaupstaö á fundi. (Ljósm. GSP)
Gífurleg oliumengun á Norðfirði:
Lífríki
fj ar ðarins
í hættu
Þeir sem flúðu hús sín komnir heim
Almannavarnanefnd
Neskaupstaðar
stjórnar aðgerðum
— en almannavarnanefnd rikisins
er miðstöð til að samræma aðgerðir
— Astandið eftir vonum
1 annað sinn á tiltölulega stutt-
um tlma hefur reynt á kerfi al-
mannavarna, og verður ekki ann-
að sagt en að það hafi sannað gildi
sitt. Við ræddum stuttlega við
Guðjón Petersen fulltrúa hjá al-
mannavarnanefnd rikisins um
þátt aimannavarna f björgunar-
aðgerðum á Neskaupstað. Guðjón
sagði:
— Ég vil taka það skýrt fram,
að það er almannavarnanefndin á
Neskaupstað sem hefur alla yfir-
stjórn með björgunaraðgerðum
þar og ber ábyrgð á þvi sem gert
er. Við hér hjá rikisnefndinni er-
um stjórnunarmiðstöð til aðstoð-
ar og samræmingar á aðgerðum.
Okkur barst tilkynning um
slysið á Neskaupstað frá Böðvari
Bragasyni bæjarfógeta kl. 15.12 á
föstudag. Við byrjuðum á þvi að
spyrjast fyrir um ástandið og
hvaða aðstoðar væri þörf. Það
fyrsta, sem beðið var um, voku
gasgrimur og reykköfunartæfti
vegna amoniaksmengunar senv
oröið hafði i frystihúsinu. Við út-
veguðum þessi tæki og átti að
senda þau með flugvél um leið og
fært yrði.
Þá var almannavarnaráð kall-
að saman, og einnig var flokkur
hjálparliða, alls 27 menn, sem
alltaf eru til taks, kallaður út. Þar
næst var flugvél landhelgisgæsl-
unnar gerð ferðbúin. Næst var
svo beðið eftir nánari skýringum
á ástandinu frá Neskaupstað. Kl.
16 á föstudag kom svo nánari
skýring á þvi sem þarna gerðist.
Þegar vitneskja um atburðina
lá fyrir og menngátugert.sérgrein
fyrir hvers væri frekast þörf,
höfðum við samband við Eim-
skipafélag Islands og báðum um
aðstoð skipa þess sem voru fyrir
austan. Það sem flytja þurfti með
skipunum írafossi, sem var á
Neskaupstað og Lagarfossi, sem
var á Fáskrúðsfirði, voru mokst-
ursvélar og tæki til raflýsingar,
auk mannafla frá næstu fjörðum
til hjálparstarfsins.
Þetta var svo gert. írafoss fór
til Reyðarfjarðar og Eskifjarðar
þar sem hann tók þessi tæki og
mannskap til hjálparstarfsins. Þá
var leiðin milli Egilsstaða og
Reyðarfjarðar rudd og haldið op-
inni til flutnings á hjálpartækjum.
Okkur barst boð um aðstoð frá
Magnúsi Magnússyni bæjarstjóra
i Vestmannaeyjum, sem bauð
fram vélar og mannskap, og einn-
ig kom boð um aðstoð frá Akur-
eyri. En ekki var þörf á þessari
aðstoð þar sem bæði mannskapur
og tæki fengust frá nærliggjandi
^byggðarlögum. Þá kom i ljós að
aprefni vantaði fyrir sjúkrahúsið
áYieskaupstað og sérstök hlust-
un'artæki til leitar að fólki sem
grafist hefur i snjó. Við útveguð-
um allt sem beðið var um og ætl-
uðum að fljúga með þetta austur
en það var ekki hægt vegna veð-
urs. Súrefnið fékkst svo frá varð-
skipi sem kom til Neskaupstaðar.
Það var ekki fyrr en á laugar-
dag að hægt var að fljúga yfir
Neskaupstað og þá var varpað
niður rafhlöðum sem óskaðhafði
verið eftir, annað var flutt til
Egilsstaða og þaðan til Neskaup-
staðar. A laugardag var einnig
tekin ákvörðun um að banna allt
flug yfir Norðfjörð vegna hættu á
frekari snjóflóðum. Þvi banni var
svo aflétt á sunnudaginn eftir að
kannað hafði verið hvort hætta
væri á frekari snjóflóðum, sem
reyndist ekki vera.
Þannig var þvi allt sem óskað
var eftir útvegað af ráðinu hér og
allt gert sem unnt var til að koma
þvi til Neskaupstaðar. Aðstoð
bauðst frá mörgum stöðum, m.a.
frá Seyðisfirði, en hún var af-
þökkuð vegna hættu á snjóflóðum
þar. Okkur þótti ekki fært að rýja
Seyðisfjörð af tækjum ef flóð félli
þar og gripa þyrfti til þeirra. Þá
hringdi skipstjórinn á togaranum
Hvalbak. Hann og skipshöfn hans
var komin i fri, en skipið lá mann-
laust á Reyðarfirði. Skipstjórinn
gaf upp nafn á manni á Egilsstöð-
um sem kunni að fara með skipið
og benti okkur á að tala við hann
og fá hann til að smala saman
mannskap á skipið og siðan
mættum við nota það eftir þörf-
um. Til þess kom þó ekki, þess
gerðist ekki þörf.
Að lokum vil ég taka fram, að
almannavarnanefndin á Nes-
kaupstað hefur staðið sig með
mikilli prýði og sýnt bæði fádæma
dugnað og hæfileika við skipu-
lagningu björgunarstarfsins,
þrátt fyrir það að engin skipulögð
áætlun er til fyrir hana til að
starfa eftir i neyðartilfellum.
—S.dór
„Gifurleg olfumengun er hér
um allan sjó, þar eð um 600 lestir
af svartoliu fóru úr geymi ofan
bræðslunnar, þar af verulegur
hluti I sjó fram. Annað blandaðist
snjó og er enn að siga i sjó fram”.
Ofanskráð er úr fréttatilkynn-
ingu frá almannavarnanefnd
Neskaupstaðar, en þar segir enn-
fremur: „1 svartoliugeyminum
munu vera eftir um 300 lestir sem
farið geta sömu leið. Afleiðing-
arnar fyrir lifriki i Norðfirði og
grennd eru ólýsanlegar. Aðgerðir
opinberra aðila til að hindra
þessa oliumengun hafa verið
gjörsamlega gagnslausar og
handahófskenndar, en almanná-
varnanefndin i Neskaupstað snéri
sér þegar eftir snjóflóðin til al-
mannavarnaráðs rikisins með
þennan þátt og tók það málið i
sinar hendur...’”
Flotgirðing
á leiðinni
Þjóðviljinn sneri sér til Hjálm-
ars R. Bárðarsonar, siglinga-
málastjóra rikisins,og bar undir
hann þessa orðsendingu norðfirð-
inganna. Hjálmar sagði að nú,þ.e.
á Þorláksmessu, væri verið að
senda flotgirðingu frá Reykjavik-
urhöfn, oliufélögunum og Sigl-
ingamálastofnun austur á Nes-
kaupstað, og með henni færu
fimm menn, sem kynnu að með-
höndla hana. Einnig myndu þrir
eða fjórir menn til viðbótar,
starfsmenn BP, aðstoða við notk-
un hennar.
,,Ég hef rætt við Böðvar
Bjarnason, formann almanna-
varnanefndarinnar i Neskaup-
stað, og Loga Kristjánsson bæjar-
stjóra um þessi mál, og hef beðið
um að mennirnir héðan fengju
bát, moksturstæki og vörubila við
að hreinsa upp svartoliuna.”
Svartolía er mjög þykk og
þung, ekki er hægt að dæla henni
nema hún sé hituð fyrst. Al-
mannavarnaráð mun hafa sent
tvo litla hitara austur til að hita
oliuna, dæla þvi úr geyminum
ónýta, sem þar er eftir og hreinsa
upp oliupolla sem myndast hafa.
Þessir hitarar munu litið gagn
hafa gert. Olian hleypur i kekki,
þegar hún kólnar, og mun eina
ráðið að reyna að ná henni sam-
an, draga hana i hauga og grafa
hana
„Fjölskyldur
fluttar heim á ný"
1 fréttatilkynningunni frá al-
mannavarnanefndinni á Nes-
kaupstað segir einnig svo: „Að-
staða fólks er nú komin i það horf
sem verið getur eftir atburði sið-
ustu daga. Fjölskyldur, sem
fluttu að heiman af öryggisástæð-
um úr húsum i hluta bæjarins, eru
fluttar heim á ný og rafmagn er
komið i öll hverfi i bænum.
Hvergi er vatnslaust i húsum, en
ástæða er til að hvetja til sparn-
aðar, þar eð snjóflóð féll yfir
safnbrunn vatnsveitunnar.
Tveggja manna er enn saknað, og
leita sveitir sjálfboðaliða á ytra
flóðasvæðinu. Kafarar leita I sjó
framundan. Þannig hefur leitar-
flokkur frá Eskifirði verið að
störfum I alla nótt... Veður hefur
veriðhið ákjósanlegasta til björg-
unarstarfa, stillt og heiðrikja, en
talsvert frost. Stanslaust er unnið
að björgun verðmæta úr frysti-
húsinu og hafa sveitir heima-
manna unnið að útskipun á fiski i
Selfoss ... Jafnframt er unnið að
þvi að bjarga mjöli frá skemmd-
um úr rústum mjölskemmu sild-
arvinnslunnar. Mikið starf er sið-
an framundan við hreinsun frá
vélum i frystihúsi og i rústum
bræðslunnar. Þó er fyrirhugað að
hlé verði gert á þeim þáttum sið-
degis á aðfangadag og jóladag...
Samgöngur sæmilegar
Samgöngur við Neskaupstað
eru i sæmilegu horfi þessa stund-
ina. Almannavarnanefnd hefur
varðskip til aðstoðar, svo og þyrlu
á Egilsstöðum. Snjóbill er i förum
yfir Oddsskarð. Stefnt er að þvi
að ryðja flugvöllinn i Norðfirði
þannig að hann verði opinn annan
jóladag og framvegis eftir þvi
sem veöur leyfir. 1 undirbúningi
er að flytja stjórnstöð almanna-
varna úr simstöðinni i skrifstofu-
húsnæði sildarvinnslunnar að
Egilsbraut 8, og tekur hún þar til
starfa á miðnætti i nótt og verður
þar framvegis. Simar verða 7660,
7661 og 7662. Þaðan er loftskeyta-
samband. Yfir hátiðardagana
verður neyðarvakt allan sólar-
hringinn i loftskeytastöðinni i
sima 7200...
Almannavarnanefndin heldur
fundi daglega og mun gefa út til-
kynningar og ábendingar til fólks
eftir þvi sem ástæða þykir til.
Nefndin mælist til við forráða-
menn barna, að þeir sjái til þess
að börn verði ekki á ferli á flóða-
svæðunum og i rústum mann-
virkja. Hótelið á Egilsbúð verður
opið jóladagana. Nefndin treystir
á áframhaldandi gott samstarf
við bæjarbúa og þakkar þeim og
fjölda aðkomumanna, sem lagt
hafa fram ómetanlega aðstoð við
björgunarstarf, svo og öðrum
sem boðið hafa fram aðstoð.”
—GG
FJÁRSÓFNUN
til styrktar norðfirdingum
Norðfirðingafélagið, Hjálparstofnun kirkj-
unnar og Rauði krossinn hafa bundist samtök-
um um að standa fyrir fjársöfnun til styrktar
þeim sem um sárt eiga að binda, vegna
náttúruhamfaranna á Neskaupsstað.
Fjárframlögum er veitt móttaka á giró-
reikningum Hjálparstofnunarinnar og Rauða
krossins i öllum bönkum og sparisjóðum og á
ávisanareikning nr. 11969 i Samvinnubankan-
um i Reykjavik, svo og á afgreiðslum Þjóðvilj-
ans, Morgunblaðsins, Timans og Visis.
Nokkrir meðlimir Norðfirðingafélagsins
taka einnig við fjárframlögum, en þeir eru:
Rúnar Björnsson, Hagamel 34, ívar Hannes-
son, Otrateig 48, Eyþór Einarsson, Bólstaða-
hlíð 66, Margrét Sigurjónsdóttir, Tómasarhaga
14 Alda Þórarinsdóttir Hraunbæ 88, Þórður
Flosason Kópavogsbraut 87, Kópav. og Rik-
harður Magnússon Kelduhvammi 4, Hafnar-
firði.