Þjóðviljinn - 18.03.1975, Blaðsíða 16

DJODVIIJINN
Þriðjudagur 18. marz 1975.
Útlendingar framleiða fatnað úr íslenskri ull
— enginn hönnuður hjá ísL framleiðendum
Missum iillina óunna úr landi
tJtlendingar eru nú farnir að
framleiða ullarvörur úr islensk-
um lopa eftir islenskum hug-
myndum, og svo gæti farið ef ekki
veröur að gert, að islenska ullin
verði einvörðungu flutt út sem
hráefni, I staö þess að unnin sé úr
henni markaðsvara innanlands.
í gær boöuðu til blaðamanna-
fundar um þessi mál starfshópur
textilhönnuöa og Kvenfélaga-
samband Islands.
A fundinum kom fram, að
aðilar þessir telja að við
islendingar séum að missa út úr
höndunum á okkur hönnun á
ullarvörum. útlendingar eru nú i
Um þessar mundir er staddur
hér á landi Tomás Mac Giolla,
formaður írska lýðveldisflokks-
ins, Slnn Fefn. En Sinn Feln er
sem kunnugt er stjórnmála-
armur irska lýðveldishersins
(IRA). Mac Giolla er hér I boði
Stúdentaráðs Háskólans og
Fylkingarinnar, og hefur þessi
heimsókn staðiö fyrir dyrum nú
I rétt ár, en verkföll hérlendis
sem erlendis hafa valdið seink-
un á þvi, að af henni yrði fyrr.
Tornás Mac Giolla kom hing-
að til lands á laugardaginn og á
sunnudag kom hann fram á al-
mennum fundi I Stúdentaheim-
ilinu, þar sem hann reifaði
ástand mála á Norður-Irlandi,
sem og I Irska lýðveldinu. 1 gær
hélt hann svo fund með blaða-
mönnum, þar sem ástandið á
Norður-Irlandi var einkum til
umræðu, en tilgangurinn með
heimsókn hans hingað er fyrst
og fremst sá að leita stuðnings
við kröfur Irsku lýðveldishreyf-
ingarinnar um að pólitlskum
föngum verði sleppt úr haldi á
Norður-írlandi, breskar her-
sveitir verði kallaðar burt af
strætum n-lrskra borga og að
mannréttindaskrá fyrir n-Irska
borgara verði komið I fram-
kvæmd.
Flokkur Tomás Mac Giolla er
tiðum nefndur „Official Sinn
Feín”, til aðgreiningar frá
„Provisional Sinn Feln”, sem er
hópur, sem klauf sig frá flokkn-
um á flokksþingi (Árd Fheis) I
janúar 1970. Var það I framhaldi
af klofningi, sem varð innan
IRAI desember 1969, en þá varð
tilhópur sá sem kallar sig „Pro-
visional IRA” og alræmdur er
orðinn af hryðjuverkastarfsemi
sinni.
Tomás Mac Giolla hefur verið
formaðurSinn Fein siðan 1962.1
flokknum eru um 5000 skráðir
félagar I báðum hlutum Irlands.
Flokkurinn var stofnaður árið
1905. I þingkosningum I Irska
lýðveldinu I febrúar 1973 fékk
Sinn Feln 8% atkvæða i tiu kjör-
dæmum og tlu þingmenn
kjörna. 1 stjórnarkosningum á
Norður-trlandi sumarið 1973
Saigon, 17/3 ntb reuter — Yfirráð
Saigonstjórnarinnar yfir miðhá-
lendi Suður-VIetnam biðu alvar-
legan hnekki i dag er allar gang
færar flugvélar voru fluttar frá
flugstöðinni við Pleiku þar sem
Saigonherinn hefur haft aðal-
bækistöðvar slnar um langt skeið.
óða önn að koma sér upp eigin
framleiðslu á ullarvörum úr
Islenskum lopa og ullarefnum.
Bentu fundarboðendur á, að
það hlyti að vera framtiðarstefn-
an i þessum málum, að islenska
ullin yrði ekki flutt út sem hráefni
handa útlendingum að vinna úr
markaðsvöru. Ef islenskur lopi
yrði fluttur út, væri það lág-
markskrafa, að hann yrði þá
einungis seldur með islenskum
munstrum. Otflytjendur á lopa
munu vera Gefjun, Alafoss og
Islenskur markaður.
Danir munu á slðasta ári hafa
unnið ullarvörur úr 30 tonnum af
(Local Government Elections)
tryggði Sinn Fein kjör tlu ráð-
gefandi fulltrúa úr sinum röð-
um, en þeir neituðu siðan að
taka sæti, fyrr en stjórnin hefði
lokað fangabúðum, sem geyma
pólitlska fanga. 1 West-
minster-kosningunum á N-Ir-
landi 1974 myndaði Sinn Feln
kosningabandalag með
Mid-Ulster flokknum I fjórum
kjördæmum, þar sem Berna-
detta Devlin var aðalframbjóð-
andinn (ogféll). I þeim kosning-
um hlautþessi samsteypa 31.000
atkv., en meðlimir Sinn Feín
skipulögðu þá baráttu Berna-
dettu Devlin, sem byggð var á
sameiginlegri stjórnmálaálykt-
un þessara tveggja flokka. I
framhjáhlaupi má geta þess, að
eiginmaður Bernadettu er virk-
ur félagi I Sinn Feln.
Bernadetta Devlin
i framboð
A blaðamannafundinum upp-
lýsti Mac Giolla, að Sinn Feln
hygðist bjóða fram til kosninga
ráðgjafaþings á N-lrlandi, sem
fram munu fara einhvern tim-
ann á næstu mánuðum, og að
flokkurinn vonaðist til að ná þar
3—4 fulltrúum af 78. Það hefur
nýlega komið fram að Berna-
detta Devlin hyggst lika bjóða
sig fram sjálfstætt til þessara
kosninga. Þetta þing á svo aö
koma saman til þess að reyna
að mynda einhvers konar fram-
tiðaráætlun fyrir N-Irland, en
tillögur þess verða þá sendar
bresku stjórninni.
Klofningur sá, sem varð 19711
Sinn Feln, hefur orðið til þess,
að flokkurinn („Official Sinn
Fein”) hefur myndað sér skýra
sósialiska stefnu, að undan-
genginni ítarlegri þjóðfélags-
analýsu. Flokkurinn lltur á
sósialisma sem einu hugsanlegu
lausnina á vandamálum trlands
i heild og heldur uppi pólittskri
baráttu samtímis i sex fylkjúm
N-Irlands og 26 fylkjum Irska
lýðveldisins. Stefna flokksins
miðar að tafarlausri stöövun
vopnaðrar baráttu, breytingu á
Saigonstjórnin vðurkenndi loks
i dag að þjóðfrelsisherinn hefði
borgina Ban Me Thuoti algerlega
á valdi sinu. Ban Me Thuot er
stærsta borgin i miðhálendi
landsins.
Yfirstjórn Saigonhersins i mið-
hálendinu var flutt frá Pleiku til
islenskri ull. Einn útflytjenda
mun hafa látið hafa það eftir sér
opinberlega, að hanri teldi þetta
æskilega þróun, þvi ekki væri
hægt að framleiða úr ullinni hér-
lendis,en fundarboðendur töldu
að það hefði ekki verið reynt til
hlitar.
Þá kom fram á fundinum, að
enginn islenskur textilhönnuður
er starfandi hjá þeim fyrirtækj-
um hérlendum, sem vinna fatnað
úr ull. Verið er að vinna að þvi að
stofna sérstakt félag fyrir textil-
hönnuði, Félag Isl. textilhönnuða.
Það er reyndar komið nokkuð á
þjóðfélagsátökum á Irlandi,
þannig að stéttarlegt eðli þeirra
verði öllum ljóst (samstaða
verkalýðs úr báðum trúarhóp-
um), og að þvi að binda endi á
hálfnýlenduitök breta I irsku
efnahagslifi. Þá stefnir flokkur-
inn að þvi að koma á fót sterkri
alþýðuhreyfingu, til að berjast
fyrir bættum lífskjörum hinna
kúguðu stétta. Þessi markmið
krefjast auðvitað aukinnar
virkni fjöldans I pólitlskum
átökum, og síðan 1968, þegar
flokkurinn fór að beita sér I al-
mennum velferðarmálum af
auknum krafti, hefur pólitlsk
meðvitund fólks I báðum rikjun-
um aukist jafnt og þétt.
Stjórn Irska lýðveldisins hef-
ur ásamt Baráttusamtökum
fyrir almennum mannréttind-
um á N-trlandi, stefnt bresku
rikisstjórninni fyrir Mann-
réttindadómstól SÞ I Strass-
bourg, vegna pyntinga og illrar
meðferðar á föngum I fanga-
búðum á N-Irlandi. Vitnaleiðsl-
ur hafa þegar farið fram og er
úrskurðar dómstólsins að vænta
innan tiðar. Sagði Mac Giolla
Irsku stjórnina hafa verið tvi-
stigandi I þessu máli, og þvl
hefði stefna Mannréttindasam-
takanna komiö fram lika, þann-
ig aö ef Irska stjórnin hefði fallið
frá sinni ákæru, þá hefði málið
samt haldið áfram fyrir Mann-
réttindadómstólnum. Þetta
hefði þvi veitt stjórninni nauð-
synlegt aðhald, svo að bæði
málin biðu úrskurðar dómstóls-
ins.
Mannréttindasamtök N-Ir-
lands létu mjög til sin taka
1967—69, en þegar Provisional
IRA fóru að láta æ meira á sér
kræla i sambandi við hryðju-
verkastarfsemi, þá dvlnaði
mjög áhrifamáttur samtak-
anna. Mac Giolla sagði hinsveg-
ar, að i þvi millibilsástandi, sem
skapast hefði við vopnahléð á
N-Irlandi nú, væri farið að
kveða meira að þessum sam-
tökum og þau væru á góðri leið
með að ná aftur sínum fyrri
áhrifum.
strandarinnar um helgina og
stuttu siðar voru allar flugfélar
og þyrlur hersins fluttar frá flug
vellinum Cu Hanh sem er þar i
nágrenninu. Þetta er mikill ósig-
ur fyrir herinn þvi frá Pleiku hef-
ur öllum hernaðaraðgerðum á
miðhálendinu verið stjórnað og
veg, og eru þegar 11 félagsmenn
þar I, allt konur.
Sem dæmi um stöðu sllkra
hönnuða var nefnt, að einn hafi
verið ráðinn fyrir nokkrum árum
til eins ullarvöruframleiðanda en
honum hefði búin slik aðstaða og
greidd það lág laun, að hann hætti
störfum. Annað dæmi var og til
nefnt. Snýr það að framleiðslu á
kápu, sem Isl. hönnuður vann
að. Fyrir hugmyndina að kápunni
voru greiddar 10 þúsund krónur,
en kápa þessi hefur verið fram-
leidd i allt að 80-90 þúsund eintök-
um. Málaferlum, sem snerust um
það hvort hönnuðurinn ætti að fá
Ráðherrar i
vopnasmygli
Hann sagði, að hryðjuverk
beggja aðila á Irlandi hefðu orð-
ið til þess að eyðileggja mögu-
leikana á sterkri pólitískri bar-
áttu fjöldans, fólk hefði ekki
lengur þorað að taka þátt I
kröfugöngum eða annarri opin-
berri fjöldabaráttu af ótta við að
verða skotspónn hermdar-
verkamanna. Þetta ástand
þjónaði þvi ekki málstað Ira,
heldur drægi úr baráttuþrótti
þjóðarinnar I heild, og þjónaði
þar með hagsmunum hinna
bresku nýlenduherra. Og hefur
komið I ljós, að árið 1969 veittu
þrlr breskir ráðherrar með
leynd 170.000 pund til vopna-
kaupa aðskiljanlegra hópa á
N-lrlandi. Tveir þessara ráð-
herra voru sem kunnugt er
dregnir fyrir rétt, sakaðir um ó-
löglegt vopnasmygl, er upp
komst, og öllum var sparkað úr
stjórninni. Um þátt breta i þvl,
að viðhalda vopnaðri baráttu á
Irlandi fram á þennan dag, kvað
Mac Giolla erfitt að segja, en
margt benti til að þeir hefðu
haft þar fingur I spilinu, til að
hindra pólitlska lausn Irska
vandamálsins, sem væri þeim
litt að skapi.
Pyndingar i fangeisum
Siðustu ár hefur Sinn Feín
einkanlega beint kröftum slnum
að pólitlskri baráttu á N-Irlandi,
bæði til að vekja sameiginlega
stéttarvitund verkalýðs úr hópi
kaþólikka og mótmælenda, og
þá ekki slst til að binda endi á
fangelsanir og misþyrmingar
breska hersins á n-Irskum borg-
urum. Sagði hann breska herinn
hafa beitt grimmdarlegustu
pyndingaraðferðum við yfir-
heyrslur, bæði likamlegum
(rafmagnspyndingum) og sál-
fræðilegum. Tók hann sem
dæmi það athæfi að fangi væri
látinn standa upp við vegg með
báðar hendur uppréttar, hetta
væri dregin yfir höfuð honum og
slðan settur I gang hávaði, sem
staðurinn hefur mikla hernaðar-
þýðingu.
Hersveitir þjóðfrelsisaflanna
héldu uppi samræmdum
hernaðaraðgerðum austan við
Saigon um helgina og er markmið
þeirra sagt vera að stöðva alla
umferð á landi frá miðhálend
inu til höfuðborgarinnar.
Það hefur vakið mikla reiði á
Vesturlöndum að lögreglan i
Saigon skaut til bana um helgina
franskan blaðamann, Paul
Leandri að nafni en hann starfaði
fyrir frönsku fréttastofuna AFP.
Að sögn lögreglunnar var hann
prósentur af sölu, tapaði hönnuð-
urinn.
Þá minntust fundarboðendur á
allsendis óviðunandi fyrirkomu-
lag, sem viðgengst þegar boðað
er til verðlaunasamkeppni um
ullarmunstur og fatagerðir af
framleiðendum. Fyrirtækin
áskilja sér rétt til þess að hagnýta
allar hugmydir sem fram koma,
jafnt þótt þær séu verðlaunaðar
eða ekki. Með þvi afsalar sér
hver sá sem þátt tekur I slikum
samkeppnum höfundarrétti að
hugmyndinni og eignarhaldi yfir
flikinni.
-úþ
Tomás Mac Giolla, formaður
Sinn Feln
byggðist á hátlðnihljóðum.
Hefði komið I ljós við rannsókn-
ir á föngum, sem hefðu orðið að
þola slika meðferð, að tvær vik-
ur á eftir þjáðust þeir af sterk-
um geðklofaeinkennum, sem
enn væru merkjanleg sex mán-
uðum eftir slika pyndingu.
Ástandið i fangabúðum á
N-Irlandi sagði Mag Giolla væg-
ast sagt hroðalegt og að aðbún-
aður allur miðaði að þvi að
brjóta niður fangana á sál og
llkama. I Long Kesh fangabúð-
unum, þar sem ástandið væri
áberandi verst, hýrðust fang-
arnir margir saman I þröngum,
köldum og hriplekum klefum,
matur væri mjcg lélegur og af
skornum skammti og æfinlega
kaldur. Þeir sem ekki væru
þjakaðir af sífelldri vosbúð
vegna þakleka, byggju þá I
staðinn við rottugang og
þrengsii Einkallf væri hlutur
sem ekki þekktist I þessum
fangabúðum. Ofan á þetta,
sagði Mac Giolla, bættist svo
grimmdarleg meðferð fanga-
varða á flmgunum. Hann sagði,
að það væri mannúöarkrafa, að
þessum ,'angabúðum yrði tafar-
laust lokað, og að I gangi væri
sterk alþjóðleg barátta til að
þrýsta á bresku stjórnina að
gera það. Long Kesh er glæpur
gagnvart öllum íbúum N-Ir-
lands, sagði hann.
Að lokum sagði Mac Giolla, að
ef ekki yrði fyrirsjáanleg lausn
á vandamálum N-Irlands á
næstunni. og ef ekki yrði bund-
inn endir á fangelsanir al-
mennra borgara, án sannan-
legra sakargifta, mætti búast
við að öfgahópar tækju aftur til
við hryðjuverk sín, sprengju-
árásir og morð á saklausu fólki.
Tomás Mac Giolla ræddi I gær
við Magnús Kjartansson og hélt
slðan af landi brott snemma i
morgun.
Rúnar Armann Arthursson
kallaður til yfirheyrslu út af frétt-
um sem hann hafði sent úr landi.
Sinnaðist honum við yfirheyrend
ur, rauk út I fússi og ók burt i bil
sinum. Varðmaður við hliðið hóf
skothrið að bllnum með þeim af-
leiðingum að Lenandri lést.
Kollegar Leandri i Saigon lýstu
þvi yfir að Saigonstjórnin bæri
alla ábyrgð á láti hans. Frönsk
blöð eru á einu máli um að at-
burðinum verði best lýst með orð-
inu morð og alþjóðasamband
blaðaútgefenda hefur krafist þess
að opinber rannsókn verði gerð á
morðinu.
Tomas Mac Giolla, formaður Sinn Fein:
Leitað eftir stuðningi
yið málstað Irlands
Pleiku yfirgefin