Þjóðviljinn - 16.03.1977, Blaðsíða 15

Miftvikudagur 16. mars 1977 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 15
mörkuft og innan tiftar verftur
vafalitift svo komift, ef framfara-
sókn þjóftarinnar heldur áfram
meft eölilegum hrafta, aft þeir
þurfa sjálfir á henni allri aö
halda. Þá getur oröift erfitt aft ná
henni úr höndum fjölþjóftafyrir-
tækja, enda þótt samningar hafi
verift geröir til ákveftins tima.
Þeir hafa þaft þá umfram erlendu
útgerftarmennina, sem sendu
skip sin á íslandsmiö, aö hafa
bækistöftvar i sjálfu landinu og
geta skipulagt þar alls konar
þrýstihópa sér til stuönings.
Raunverulegu sjálfstæfti þjóftar-
innar gæti orftift hætt i slikri
glimu.
1 þessum efnum má ekki ein-
göngu hugsa um hagvöxtinn á lift-
andi stund, heldur um þá framtíft,
sem á aft búa eftirkomendunum.
Þaö á ekki afteins aft vera kapp
hverrar kynslóftar aft skila betra
landi i hendur eftirkomendunum,
heldur frjálsu landi og óháftu og
þaö ekki afteins á pappirunum,
heldur i reynd.”
Þetta eru vissulega orft i „tima
töluft.”
Og einmitt meft langtima-
sjónarmiö I huga, hlyti þaft aö
teljast vægast sagt hæpift i meira
lagi, ef stjórnvöld léftu máls á
uppbyggingu stóriftju i bestu
landbúnaöarhéruftum landsins,
sem auk þess liggja aö fengsæl-
ustu fiskimiftum okkar.
Vonandi er þaft slik framsýni,
sem kemur fram I vifttali vift
Ingólf Jónsson, alþingismann,
þar sem hann varar óbeint vift
þessum stóriftjuhugmyndum.
Vifttalift birtist I Visi og þar segir
Ingólfur m.a.:
„En þó allir séu sammála um
aö fá höfn og aft stóriöja komi til
greina I þvi sambandi, er engu aft
siftur ljóst, aö þaö er hægt aft lifa á
Suöurlandi án stóriftju...
...,,Ég horfi þvi ekki meö nein-
um kviöa til framtiftarinnar.
Jafnvel þó stóriftja komi ekki til.
Þaft eru miklir möguleikar I
héraðinu og hvergi betri.”
Sfórfelldir mögu-
leikar á Suðurlandi
A landshlutasamtökum
sveitarfélaga hvilir mikil skylda I
þessum efnum. Fundirnir á
Sufturlandi voru boöaftir og
haldnir i nafni Samtaka sveitar-
félaga á Suðurlandi. Ekki er mér
kunnugt um, hve miklar umræftur
hafa fariö fram innan stjórnar-
innar um þessi mál, — hvort lita
má á fundina sem einskonar
stefnumörkun hennar, eöa ein-
ungis sem upphaf almennrar um-
ræftu um stefnumörkun á þessu
svifti. Ég vona aft hiö siftara sé
nær þvi rétta.
Sufturland i heild, — aft Vest-
mannaeyjum meötöldum —
stendur tvimælalaust öörum
landshlutum framar hvaö snertir
möguleika til eflingar grund-
vallaratvinnuvegum okkar og
iðnafti tengdum fullvinnslu þeirra
hráefna, sem þar er unnt aft afla.
Þar koma einnig til stórfelldir
möguleikar, sem tengjast land-
nýtingu og efling nýrra iftngreina
svo sem vinnsla og nýting jarð-
efna.
Sandauftnir Sufturlands —
Rangárvellir, Markarfljótsaurar,
Skógasandur, Sólheimasandur,
Mýrdalssandur, — bjóöa upp á
ómælda möguleika til stórfelldrar
ræktunar og framleiöslu gras-
köggla, sem gera má jafngilda
innfluttum fófturbæti meft þvi aft
bæta I þá snefilefnum og ööru sem
á kann aft vanta I hráefniö. Hér
skortir ódýra orku til þess að
skapa grundvöll aft stóriftju á
þessu svifti.
Yfir vetrartimann væri svo
hugsaniegt aft nýta orkuna i þágu
aukinnar ylræktar.
Ekki má heldur gleyma þeim
hugmyndum, sem settar hafa
verift fram um nýtingu jarftar-
grófta sem hráefnis til byggingar-
iftnaftar i tengslum viö gosefna-
iönaö. Vil ég þar vitna til greinar
eftir Stefán Bjarnason, verkfræö-
ing, I Samvinnunni, 6. tölubl. 1970,
en þar segir:
„Hafrar af söndum eru taldir
betra hráefni til iftnaftar en hafrar
úr moldarjarftvegi. ...Sand-
breiöurnar i Rangárvallasýslu
(og Skaftafellssýslu, — innskot
mitt) eru margar þúsundir hekt-
ara aft fleti, og þvi mætti auftveld-
lega framleiöa þar korn- og
grænfóöur einnig og þannig auka
nýtingu vélakostsins. Þaö er ein-
mitt mikilvægt atriöi til þess aft
gera hvorttveggja ódýrara,
gervitimbrift og fóftriö.”
Orkusala til álvers
— orkusala til ís-
lenskra atvinnuvega
Og væri þaft ekki verftugt verk-
efni samtaka sveitarfélaga i
þessu stærsta landbúnaftarhérafti
landsins aft beita sér fyrir lækkun
rafmagnsverös til búrekstrar og
aft fyrirtæki i fiskiönafti nytu hag-
kvæmari kjara en nú er, þegar
þau veröa aö kaupa orkuna á allt
aö 1600% hærra veröi, en álverift i
Straumsvik? Þaft virftist, þegar á
allt er litiö, viökunnanlegri stefna
hjá landshlutasamtökum okkar,
að gera kröfu um lægra orkuverð
okkur til handa, heldur en aö
mæla meö stófnun fleiri stóriöju-
fyrirtækja i landinu, sem fá til
sinna afnota orku, sem almenn-
ingur veröur aö greifta niftur með
sihækkandi rafmagnsverfti.
Framtiftarmöguleikar Suður-
lands eru vissulega miklir og þar
bifta mörg verkefni, sem unnt er
aft leysa meö innlendu framtaki.
Og ólikt virftast þau nærtækari en
sú stóriftja, sem mest hefur verift
rætt um að undanförnu, og
óumdeilanlega hefur I för meft sér
margvislegar hættur, jafnt
félagslegar sem og varftandi um-
hverfi okkar og nýtingu gæöa
þess i nútið og framtiö til lands og
sjávar. Hér er um verkefni aft
ræöa, sem samtök sveitarfélaga á
Suöurlandi mega ekki láta sér
sjást yfir, heldur þurfa aft fylgja
fast eftir, aö unniö sé aft.
Mér þykir hlýfta aft vitna hér til
oröa Ingva Þorsteinssonar, magi-
sters, á ráftstefnu Landverndar
1973um landnýtingu: ...,,Aft sjálf-
sögöu á aft nýta gróftur landsins
aö þvi marki sem hann þolir án
þess aft rýrna og til þess, sem
hann hentar best vift hverja staft-
hætti. Enda ber okkur siftferftileg
skylda i sveltandi heimi til aft
framleifta hér þau matvæli, sem
hægt er, og a.m.k. fullnægja inn-
anlandsþörf fyrir þau. Og eins og
nú stefnir i matvælaþörf
heimsins, veröur þess ef til vill
heldur ekki langt aft biöa, aö
hætt verftur aft spyrja um verft
ómengaöra matvæla”.
En þær forsendur
geta breyst
Höfn viö Dyrhólaey er kannski
ekki miklu nær sjónmáli, þegar
rætterum verkefni sem þessi. Þó
er þaft svo, aö hvert spor, sem
stigift er til almennrar atvinnu-
aukningar heima i hérafti, þaft
færir okkur nær þvi marki. 1
Rangárvallasýslu eru nú starf-
ræktar tvær graskögglaverk-
smiftjur. Vift þær vinna nú um tiu
manns i fastri vinnu en á anna-
timum er starfsliðift um 30
manns. Ein slik verksmiftja hér i
Mýrdal, gæti átt góftan þátt i aft
leysa þau timabundnu vandamál,
sem vift er aft glima i atvinnumál-
um byggöarlagsins.
,Ég dreg ekki i efa, aft þaft álit
hafnarnefndarinnar sé réttmætt
út af fyrir sig, aö erfitt sé aö sýna
fram á, aft bygging hafskipahafn-
ar vift Dyrhólaey (efta á Suftur-
landi yfirleitt) sé „þjófthagsiega
hagkvæm” nema meft þvi aft
„reikna sig upp á stóriöjuplan” til
þess aö standa undir hagkvæmn-
inni. En þær forsendur geta
breyst, eins og svo margt annaft,
og þvi get ég ekki fallist á, aft
þýöingarlaust sé aft halda áfram
rannsóknum og ljúka þeim, nema
„hagkvæm'nisþættir” séu
ákveftnir fyrirfram. Þvi jafnsjálf-
sagt væri þá einnig aft leitast vift
aö reikna út þann þjófthagslega
skafta, sem stóriftja kynni aft
valda á öðrum sviðum væri hún
sett niöur á Sufturlandi. Aö þvi
þarf hafnarnefndin þá einnig að
huga I forsendum sinum.
En ég vona fastlega aft hafnar-
nefndin ljúki störfum sinum og
geti lagt fram raunhæfar tillögur
um byggingu hafnar vift Dyrhóla-
ey og þá á ég við, að niöur-
stöfturnar leifti I ljós ýmsa val-
kosti, bæfti hvaft snertir stærö
hafnar og byggingaráfanga, —
allt frá smábátahöfn til öruggrar
fiskihafnar.
Heilbrigft byggftastefna verftur
ekki byggft á „bænaskrám” um
umsvif erlendra stórfyrirtækja.
Skaftfellingar hafa, aö ég ætla,
aldrei haft stóriftju I huga sem
forsendu hafnargerftar viö Dyr-
Framhald á bls. 18
Afrtnnih Dyrhálaáit
A
"' ±brt :
“mr Grjótfioi
•-■'iiii iii i ■■■ ViBlagumannvirk.
HOFN VID DYRHOLAEY
TILLAGAH
HAFNAWALASTOFNUN MYNO
RIKISINS
Tillaga aft höfn við Dyrhólaey
Prentarar
Félagsfundur verður i Félagsheimilinu á
morgun 17. mars og hefst kl 5.15
Dagskrá:
1. Kjaramál
2. Uppsögn samninga
3. Reglugerð styrktar og tryggingasjóðs
4. önnur mál
Félagar fjölmennið
Hið ísienska prentarafélag
Bröyt-grafa
Tilboð óskast i Bröyt-gröfu X-2 árgerð
1965, sem er til sýnis á vélasvæði voru á
Keflavikurflugvelli
tslenskir Aðalverktakar sf.
UTBOÐ
Hitaveita Suðurnesja óskar eftir tilboðum
i framleiðslu og afhendingu steinsteyptra
greinibrunna.
Útboðsgögn verða afhent á skrifstofu
Hitaveitu Suðurnesja, Vesturbraut 10A,
Keflavik og á verkfræðistofunni Fjarhitun
h.f. Alftamýri9, Reykjavik gegn 10.000 kr.
skilatryggingu.
Tilboðin verða opnuð á skrifstofu Hita-
veitu Suðurnesja þriðjudaginn 12. april kl.
14.00.
lii
Smíði
^ sumarbústaða
B.H.M. óskar tilboða i smiði 3.-5 sumar-
bústaða sem verða reistir sumarið 1977.
Tilboðsgögn liggja frammi á skrifstofu
B.H.M. Hverfisgötu 26. Tilboðum skal
skila fyrir 25 þessa mánaðar.
Bandalag Háskólamanna.
UTBOÐ
Hitaveita Suðurnesja óskar eftir tilboðum
i loftræstikerfi i Stöðvarhús Varmaorku-
vers i Svartsengi.
Útboðsgögn verða afhent á skrifstofu
Hitaveitu Suðurnesja, Vesturbraut 10 A,
Keflavik og á verkfræðistofunni Fjarhitun
h.f. Alftamýri9, Reykjavik.gegn 10.000 kr.
skilatryggingu.
Tilboðin verða opnuð á skrifstofu Hita-
veitu Suðurnesja fimmtudaginn 24. marz
kl. 14.00.

Sími i Þjóöviljans er Q L333