Þjóðviljinn - 08.11.1984, Blaðsíða 4

LEIÐARI
Ömurlegur sigur Reagans
Hinn mikli sigur Ronalds Reagans í forseta-
kosningunum í Bandaríkjunum í fyrradag er í
raun réttri þungur áfellisdómur yfir hinu banda-
ríska pólitíska kerfi.
í leiðara um þessar kosningar um síðustu
helgi tók Morgunblaðið - einkar feimnislega
eins og jafnan þegar bandarískur valdamaður á
í hlut - undir útbreidda gagnrýni á Reagan. Þar
sagði sem svo, að „því fer fjarri að unnt sé að
sigrast á öllum stjórnmálavanda með þeirri
mælsku og fjölmiðlahæfni sem tryggir forsetan-
um meirihluta meðal kjósenda". Þetta er ekki
nema rétt. Það er athyglisvert, að hvort sem litið
er í sæmileg blöð austan eða vestan hafs, þá
ber mönnum saman um, að Reagan hafi haft
næsta fátt að státa af eftir fyrr kjörtímabil sitt.
Hann hafi hunsað þarfir fátækra og vanda
minnihlutahópa í eigin landi, en hyglað hinum
ríku. Margauglýstur bati í bandarísku efnahags-
lífi hafi verið greiddur með dæmalausu ábyrgð-
arleysi í ríkisfjármálum sem fyrr en síðar muni
leiða til heiftarlegra timburmanna í þjóðlífinu. Á
sviði alþjóðamála hefur hann stundað háska-
lega ævintýramennsku, bæði með hernaðarí-
hlutun í Rómönsku Ameríku og víðar reyndar og
síðan með því að herða mikið á vígbúnaðar-
kapphlaupinu, lækka svokallaðan atóm-
þröskuld.
Sumar skoðanakannanir leiða í Ijós merkilegt
misræmi: meirihluti Bandaríkjamanna hefur í
ýmsum þeim málum sem að ofan voru nefnd allt
önnurviðhorf en Reagan. En samt hefurforset-
inn mjög öruggan meirihluta sér að baki, að
minnsta kosti meðal þeirra sem á annað borð
fást að kjörborði í Bandaríkjunum.
Hvernig stendur á því, að Bandaríkjamenn
sýnast kjósa gegn sjálfum sér í forsetakosning-
um?
Svarið er ekki síst fólgið í yfirráðum peninga
og sjónvarps (sem eru í bandarískri kosninga-
baráttu eitt og hið sama) yfir pólitísku lífi í
landinu. Þeir menn sem settu Reagan á svið
vissu vel, að það var hættulegt að láta hann
fjalla um vandamál auðs og örbirgðar, félags-
legt réttlæti, stríð og frið. Þeir forðuðust sem
mest þeir máttu að láta Reagan nefna staðr-
eyndir og vandamál. Þeir beittu útsmognu og
dýru skipulagi til þess fyrst og fremst að sýna
forsetann sem tákn og ímynd hins bandaríska
valds, hins bandaríska draums. Aldrei sem
mann sem þarf að leysa vanda hversdagslífs-
ins, þarf að flytja óþægilegar fréttir, þarf að vita
af því, að Bandaríkin eru ekki sigursæll garpur í
heimi sem er byggður hetjum góðum andspæn-
is illmennum. Hið pólitíska kerfi, sem ræðst í
gífurlegum mæli af auglýsingatækni og pening-
um, breytir forsetakosningum í einskonar lífs-
flóttaleik, þar sem hinni geysifjölmennu banda-
rísku millistétt tekst að láta rætast óskhyggju
sína um að það sé og verði alltaf gott og fagurt
og dásamlegt að vera Bandaríkjamaðurog geta
farið sínu fram, hvað sem heimur tautar og
raular.
Auglýsingamennska og lýðskrum eru þættir í
pólitískri baráttu allsstaðar munu margir segja.
En í öflugasta ríki heims eru þessir áhrifaþættir
löngu orðnir svo gífurlega sterkir að bæði
bandarísku þjóðfélagi og afganginum af
heiminum stafar mikill háski af.
KUPPT OG SKORIÐ

Þj^dliinn býr til
Þjóðviljinn
skemmtilqpi ftb
flokkurinn og
manna v»m i
stjórn Stemgrlr
Þeir Lúóvfk
Gudmundssor
kómmr i þrör
h*/a því gripi
• 'f'ir viðmæl- þeir vilji ekki sjá Irjálshyggj
r Sjállstæðisflokknum án f
” vrði „milduð". I
tök»AJhÍUm,
- iflok£r?arþátt~
l*>7l segir:
/amanns sem
teingrímur Hermanns
ILL ÞORSThmiit>
HELST KRATA MED
Seinheppni
Sjaldan hefur maður orðið
vitni að jafn mikilli seinheppni í
dagblaðaflórunni eins og hjá Al-
þýðublaðinu í gær. „Þjóðviljinn
býr til ,frétt““, segir þar og er átt
við að fréttir Þjóðviljans um þann
orðróm að óformiegar viðræður
hafi verið meðal forystumanna
Sjálfstæðisflokksins og Alþýðu-
flokksins um að síðarnefndi
flokkurinn gengi inní ríkisstjórn-
ina.
Alþýðublaðsmenn þurftu hins
vegar að horfa uppá staðfestingu
Þjóðviljafréttarinnar á baksíðu
Morgunblaðsins og gott ef þeir
hafa ekki séð framan í fleiri stað-
festingar á frétti Þjóðviljans um
hinn þráláta orðróm.
Gælni
Að sjálfsögðu gildir það um
pólitískar fréttir sem aðrar að
sýna verður fyllstu gætni - og
halla ekki réttu máli. Hitt er það
að í hvunndagspólitíkinni gerist
mjög margt fréttnæmt í við-
ræðum milli manna, hugmynd-
irnar fæðast í gluggakistunum og
fá á sig vængi þegar margir hafa
fjallað um. Þegar slíkar hug-
myndir eru orðnar kunnar fleiri
en tveimur til þremur aðilum,
hikar fréttamaður ekki við að
koma henni til skila. Slíkt er
meira að segja að margra mati
skylda fréttamannsins.
í pólitískum fréttum og öðrum
bætist oft við, að heimildarmenn
fara fram á trúnað um nafn sitt af
ástæðum sem þeir tilgreina við
fréttamenn. Það er og lenska að
verða við slíkum beiðnum - og er
ekkert athugavert við það.
Fréttamaður sem brýtur slíkan
trúnað um nafnleynd á ekki
möguleika á að ná mjög ferskum
fréttum í framtíðinni.
Þessi atriði breyta hinsvegar
engu um það, að fréttamönnum
ber sjálfsögð skylda til að sýna
gætni í meðferð mála. Það þarf að
taka tillit til margra hluta - og
varast fullyrðingar. Ekki ætlar
klippari sér þá dul, að halda því
fram að Þjóðviljinn hafi, fremur
en önnur blöð, ekki brennt sig á
stundum í þessu efni. En í um-
ræddu tilfelli er því hins vegar
ekki að heilsa. Kratar inn ístjórn-
ina? er spurt í aðalfyrirsögn og
síðan í undirfyrirsögn: Kjartan
sagður hafa átt leyniviðræður um
helgina við forystuna í Sjálfstæð-
isflokknum. í fréttinni er síðan
haft eftir ónafngreindum heim-
ildum að óformlegar viðræður
hafi verið á milli þessara aðila um
helgina - og auk Alþýðuflokksins
hafi BJ verið orðað við þessi
ósköp, en nú sé sá möguleiki úr
sögunni. Með öðrum orðum: í
þessari frétt var gætt fyllstu
gætni.
Dirfska
Alþýðublaðið er sýnu djarfast
íslenskra dagblaða í umfjöllun
sinni um málið: „Þjóðviljinn var í
gær með aldeilis skemmtilega
frétt um að Alþýðuflokkurinn og
Bandalag jafnaðarmanna væru
að fara inn í ríkisstjórn Stein-
gríms Hermannssonar". Það
stendur hvergi í frétt Þjóðviljans
heldur einungis að til tals hafi
komið að Alþýðuflokkurinn fari
inní ríkisstjórnina. Munurinn á
þessu tvennu er sá, að Þjóðviljinn
hefur rétt fyrir sér, en Alþýðu-
blaðið aldeilis alveg rangt fyrir
sér. Hins vegar spilaði það djarft í
gær - og þarf því að biðjast afsök-
unar á framhleypni í sér gagnvart
Þjóðviljanum.
Sambandsleysi
Upphlaup Alþýðublaðsins í gær
afhjúpar sambandsleysi blaðsins
við þingflokk Alþýðuflokksins.
Nú er það svo að fyrir dyrum
stendur flokksþing Alþýðu-
flokksins þar sem mál eru öll á
afar viðkvæmu stigi. í fyrsta lagi
vegna þess að flokkurinn hefur
ekki gert upp við sig hvort hann
ætlar að efna til vinstra samstarfs
eða til hægri, í öðru lagi vegna
þess að hann stendur frammi fyrir
fylgishruni og í þriðja lagi vegna
þess að allir armar í flokknum
telja nauðsynlegt að skipta um
forystu.
Kjartan hefði „tryggt sína
stöðu“ með því að koma sem ráð-
herra inná flokksþingið en flestir
telja að þarmeð hefði flokkur
sjálfur gengið fyrir björg. Máske
hefur Kjartan eftir að hann
heyrði viðbrögðin við hugmynd-
inni á mánudag og þriðjudag orð-
ið smeykur við afleiðingarnar.
Altént þóttist hann ekkert við
málið kannast í sjónvarpinu í
fyrrakvöld, en æ fleiri verða til að
staðfesta að þetta var samt sem
áður á döfinni. Er Kjartan
heimildarmaður Alþýðublaðs-
ins?
Steingrímur
í þann mund sem klippari er að
lj úka við þáttinn, kemur D V inná
borð með viðtal við Steingrím
Hermannsson. Hann staðfestir
líka að kratarnir komi til álita inní
stjórnina - og að Framsóknar-
flokkurinn hefði einnig orðið að
fórna ráðuneyti fyrir þá.
Steingrímur segir þar: „Hitt er
svo annað mál, að ég er ansi
hrœddur um að þessi opinbera
umfjöllun um þetta mál núna sé
kannski búin að drepa það ífœð-
ingunni. Ég hef orðið var við
þetta að það eru að byrja þegar
deilur í Alþýðuflokknum um
þetta... “
-óg
DIÚÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgafandi: Útgéfufélag Þjóðviljans.
Rttstjórar: Ámi Bergmann, össur Skarphéðinsson.
Rftstjómarfulftrúl: Oskar Guðmundsson.
Fréttastjóri: Valþór Hlöðversson.
Biaðamenn: Áffheiður Ingadóttir, Ásdís Þórhallsdóttir, Guðjón Friðriksson,
Jóna Pálsdóttir, Lúðvík Geirsson, Magnús H. Gíslason, Mörður Ámason,
Ólafur Gíslason, Sigurdór Sigurdórsson, Víðir Sigurösson (íþróttir).
yósmyndir: Atli Arason, Einar Karlsson.
Útlit og hónnun: Filip Franksson, Þröstur Haraldsson.
Handrfta- og prófarfcalaatur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Framkvœmdastjórl: Guðrún Guömundsdóttir.
Skrffatofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Augiýsingastjóri: Ragnheiður Óladóttir.
Auglýsingar: Anna Guðjónsdóttir, Margrét Guðmundsdóttir.
Afgraiðsiustjóri: Baldur Jónasson.
Afgraiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Símavarsia: Ásdís Kristinsdöttir, Sigriöur Kristjánsdóttir.
Húsmsaður: Bergljót Guðjónsdóttir, Ólöf Húnfjörð.
Innheimtumenn: Brynjóifur Vilhjálmsson, Ólafur Bjömsson.
Utkeyrsla, afgreiðsla, auglýsingar, ritstjórn:
Síðumúla 6, Roykjavík, sími 81333.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasölu: 22 kr.
Sunnudagsverð: 25 kr.
Askriftarverð á mánuði: 275 kr.
4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Flmmtudagur 8. november 1984