Þjóðviljinn - 20.03.1985, Blaðsíða 5

UpplýsingarWilliams Arkinsum
áætlanir bandarískra hernaöar-
yfirvalda um flutning kjarnorku-
djúpsprengja til íslands eru m.a.
kveikjan aö því að nú vilja þing-
menn úr öllum flokkum árétta aö
hér verði ekki kjarnorkuvopn. Að
á Islandi verði ekki staðsett kjarn-
orkuvopn. Hérsést Arkin heilsa
Steingrími Hermannssyni en
með þeim er starfsmaður Örygg-
ismálanefndar, GunnarGunn-
arsson. Ljósm.-eik.
Kjarnavopn
„Nema“-stefnan dauð?
Þingmenn úr öllum flokkum vilja að á Islandi verði
ekki staðsett kjarnorkuvopn
„Ef tillagan kemur óbreytt úr
utanríkismálanefnd, skal ég vera
fyrstur manna til að fallast á að ég
hafi efnt hér til óþarfa umræðna.
En verði fyrsti liður hennar um
að hér skuli ekki verða staðsett
kjarnorkuvopn felldur niður þá
er það staðfesting á því sem ég hef
hér sagt,“ sagði Ólafur Ragnar
Grímsson á alþingi í gær. „Við
skulum bíða með að dæma um-
ræðuna, þar til málið kemur úr
nefnd.“
Miklar umræður spunnust í
gær um tillögu 6 þingmanna úr
öllum flokkum um kjarnorku-
mál. Tillagan er tvíþætt. Annars
vegar er ályktun frá alþingi um að
á fslandi skuli ekki vera staðsett
kjarnorkuvopn eða eldflaugar
sem geti borið slík vopn. í öðru
lagi um að alþingi kjósi 7 manna
nefnd til að fylgjast með umræð-
um um kjarnorkuvopnalaust
svæði á Norðurlöndum og meta
þátttöku íslands í þeim. Gert er
ráð fyrir að nefndin skili áliti til
alþingis fyrir 15. október í haust.
Ekki flokks-
pólitískt mál
Páll Pétursson mælti fyrir til-
lögunni og lagði hann áherslu á
að málið væri ekki flokkspólit-
ískt. Allir flokkar hefðu verið
sammála um að hér skyldu ekki
staðsett kjarnorkuvopn en rétt
væri að alþingi áréttaði þá stefnu
m.a. með tilliti til upplýsinga Wil-
liams Arkins. Þá lagði Páll
áherslu á að nauðsynlegt væri að
íslendingar tækju þátt í umræð-
um um stofnun kjarnorkuvopna-
lauss svæðis á Norðurlöndum,
þar sem það yrði íslandi mjög í
óhag ef slíkt svæði yrði að veru-
leika án okkar þátttöku. Hann
sagði að tillagan væri í sjálfu sér
stutt skref, en í rétta átt.
Nema-stefnan
Ólafur Ragnar Grímsson vakti
athygli á misvísandi yfirlýsingum
ráðherra varðandi þá stefnu-
mörkun að hér skyldu ekki vera
kjarnorkuvopn. Utanríkisráð-
herra hefði margoft áréttað það
sem Ólafur kallaði „nema“ stefn-
una og svarað spurningum, m.a. í
tilefni upplýsinga Williams Ark-
ins á þann veg að hér yrðu ekki
staðsett kjarnorkuvopn nema
með samþykki íslenskra
stjórnvalda. Hann taldi nauðsyn-
legt að taka af öll tvímæli í þessu
efni, en forsætisráðherra hefur
svarað svipuðum spurningum á
afdráttarlausari hátt. Sagðist
Ólafur óttast að utanríkisráð-
herra væri ekki reiðubúinn til að
skrifa undir afdráttarlausa yfir-
lýsingu um að það sé stefna ís-
lendinga að hér verði ekki stað-
sett kjarnorkuvopn. Þá óskaði
Ólafur eftir skýringu á því að
hvergi væri minnst á flugvélar,
sem geta borið kjarnorkuvopn í
texanum, aðeins eldflaugar.
Sjálfstæðismenn
vilja vera með
Ellert B. Schram sem er einn
flutningsmanna, sagði nauðsyn-
legt að sú stefna íslendinga að hér
skuli ekki vera staðsett kjarnork-
uvopn væri staðfest í eitt skipti
fyrir öll á alþingi. Þetta væri í
fullkomnu samræmi við meiri-
hlutavilja íslensku þjóðarinnar
og hann, sem kjörinn hefði verið
á þing af kjósendum Sjálfstæðis-
flokksins hefði ekki viljað láta
það sannast að enginn þingmaður
þess flokks væri tilbúinn til að
setja nafn sitt á tillöguna. Hann
tók undir orð Páls Péturssonar að
hætta væri á að hagsmunir íslend-
inga yrðu fyrir borð bornir ef við
ekki tækjum þátt í umræðum um
kjamorkuvopnalaust svæði á
Norðurlöndum og vísaði því á
bug að slíkar umræður stríði gegn
hagsmunum Nató. Þvert á móti
væri tillagan flutt í þágu friðar,
afvopnunar og slökunar þjóða í
milli og það væri ekki brot
gagnvart stefnu Nató. Hann tók
skýrt fram að með tillögunni væri
ekki verið að lýsa stuðningi við
einhliða yfirlýsingu um stofnun
kjarnorkuvopnalauss svæðis og
slíkt kæmi heldur ekki til greina
að sínu mati.
Norrænt jafnvægi
Geir Hallgrímsson utanríkis-
ráðherra taldi ástæðu til að spyrja
hvort Norðurlöndin ættu samleið
í þessu máli nú þar sem þau hefðu
ekki reynst eiga samleið í örygg-
ismálum allt frá lokum síðari
heimsstyrjaldarinnar. Hingað til
hefði „hið norræna jafnvægi“ gef-
ist vel og varað hefði verið við
þeim áhrifum sem breyting á ör-
yggismálastefnu eins landsins
gæti haft á stöðu hinna.
Geir sagðist alltaf hafa talið
eðlilegt og sjálfsagt að íslending-
ar tækju þátt í umræðum um
stofnun kjarnorkuvopnalauss
svæðis á Norðurlöndum, en þær
mættu ekki verða til þess að gefa í
skyn að kjarnorkuvopn væru í
þessum löndum. í því efni væri
veruleikinn mikilvægari en allar
yfirlýsingar: Á Norðurlöndum
væru engin kjarnorkuvopn.
Hann sagðist vera á móti ein-
hliða yfirlýsingu um stofnun
kjarnorkuvopnalauss svæðis,
enda breytti það í engu frá ríkj-
andi ástandi. Þar þyrfti annað og
meira að koma til: skuldbinding
risaveldanna um að önnur að-
liggjandi landsvæði, t.d. Kóla-
skagi, yrðu einnig gerð kjarnork-
uvopnalaus, að kjarnorkuvopn-
um fækkaði en þau yrðu ekki flutt
á haf út. Þetta yrði að vera liður í
víðtæku samkomulagi risaveld-
anna um afvopnun og jafnframt
yrðu þau að skuldbinda sig til að
virða kjarnorkuvopnalaust svæði
á Norðurlöndum og tryggja óheft
eftirlit.
Þá vék Geir máli sínu að hug-
myndum manna um möguleika á
takmörkuðu kjarnorkustríði og
taldi þær jafn óraunsæjar og hug-
myndina um kjarnorkuvopna-
laus svæði. Meginatriðið væri að
koma í veg fyrir að stríð brytist út
og það væri stefna NATÓ.
Ekki þörf á
yfirlýsingu
Hjörleifur Guttormsson tók
undir spurningar Ólafs en Guð-
rún Helgadóttir og Eiður Guðna-
son, flutningsmenn tillögunnar
veittust að honum fyrir að efna til
ófriðar um þessa sameiginlegu
tillögu þingmanna úr öllum
flokkum. Páll Pétursson tók
undir með þeim og sagði rétt að
Ólafur einbeitti sér að því að
passa heimsbyggðina upp á
friðinn hér heima.
í máli flutningsmanna og ráð-
herra kom ekki fram svar við
þeirri spurningu af hverju flug-
vélar væru undanskildar í tillögu-
nni og Geir Hallgrímsson vék sér
undan því að svara því skýrt hvort
munur væri á stefnu hans varð-
andi kjarnorkuvopn á íslandi og
orðalagi tillögunnar. Hann sagð-
ist aðeins hafa notað „nema“
orðalagið þegar hann svaraði því
hvort hingað hefðu verið flutt
kjarnorkuvopn. Þá hefði hann
sagt að það hefði ekki verið gert
nema með leyfi íslenskra
stjórnvalda, þar sem Bandaríkin
væru skuldbundin til að óska slíks
leyfis ef til kæmi. Það breytti í
engu þeirri stefnu íslenskra
stjórnvalda í gegnum tíðina að
hér skuli ekki geymd kjarnorku-
vopn.
-ÁI
SPURT UM...
....fjárdráp
á Vestfjörðum
Karvel Pálmason og Magnús
Reynir Guðmundsson hafa lagt
fyrirspurn fyrir landbúnaðar- og
dómsmálaráðherra um skotárás
lögreglu og Landhelgisgæslu á
sauðfé í fjöllum á sunnanverðum
Vestfjörðum. Spurt er hver hafi
ákveðið skotárásina 15. mars s.l.„
hvort hún hafi verið gerð með vit-
und eða samþykki ráðherra,
hvaða ástæður séu fyrir því að
gripið var til svo vafasamra að-
gerða og hvort þær hafi verið hin-
ar einu réttu að mati ráðherra.
....nýtt verð
á áburði
Hjörleifur Guttormsson hefur
lagt fram fyrirspurn til landbún-
aðarráðherra um væntanlegt
verð á áburði. Hann spyr hvað
gert sé ráð fyrir að áburðarverð
til bænda hækki mikið í vor og
hvaða ástæður séu til hækkunar-
innar. Þá spyr Hjörleifur hvort
ríkisstjórnin hyggist auðvelda
bændum kaup á áburði og hvort
ráðgert sé að greiða niður áburð-
arverð úr kjarnfóðurssjóði eins
og á síðasta verðlagsári.
....verðuppgjör
til bænda
Hjörleifur Guttormsson hefur
lagt fram fyrirspurn til landbún-
aðarráðherra um verðuppgjör til
bænda. Hann spyr hvað hafi vald-
ið því að uppgjör á endanlegu
verði til bænda fyrir verðlagsárið
1983-1984 lá ekki fyrir fyrr en í
janúar 1985. Þá spyr hann hvort
vænta megi breytinga á endan-
legu uppgjöri, m.a. til að
auðvelda bændum skipulagningu
á búrekstri.
Ríkisbankarnir
29 miljónir
í auglýsingar
Á síðasta ári greiddu ríkis-
bankarnir þrír 29 miljónir króna
fvrir auglýsingar, Landsbankinn
rúmar 12 miljónir, Búnaðar-
bankinn rúmar 11 miljónir og Út-
vegsbankinn tæpar 6 miljónir.
Viðskiptaráðherra hefur lagt
fram sundurliðað yfirlit yfir
auglýsingakostnað þessara banka
eftir ársfjórðungum og fjölmiðl-
um vegna fyrirspurnar Kjartans
Jóhannssonar.
Stærsti kostnaðarliðurinn hjá
bönkunum er „annað“, þ.e.
hönnun auglýsinga og auglýsing-
ar í öðrum blöðum en íslensku
dagblöðunum. Samtals nemur
þessi kostnaður rúmlega 18 milj-
ónum króna. Þessu næst koma
ríkisfjölmiðlarnir, útvarp og
sjónvarp sem fengu 3.7 miljónir
fyrir auglýsingar í fyrra, þá Morg-
unblaðið með tæpar 1.3 miljónir,
DV með 715 þúsund, NT með
394 þúsund, Þjóðviljinn með 344
þúsund og Alþýðublaðið með
219 þúsund.
Tölur Landsbankans gera að-
eins grein fyrir 8 miljónum af
þeim 12 sem varið var til auglýs-
inga og stafar það af því að mis-
munurinn, 4 miljónir króna fór
ekki um skipulagsdeild bankans
og ekki reyndist unnt að afla upp-
lýsinga hjá öðrum deildum og úti-
búum hans.
-ÁI
Miðvikudagur 20. mars 1984 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 5