Þjóðviljinn - 30.04.1987, Blaðsíða 7

Ragnhildur Helgadóttlr. Sjötta
konan sem var kjörin á þing. Það
var árið 1956.
Þórhlldur Þorletfsdóttlr. Ein
þeirra sjö kvenna sem kosnar
voru í fyrsta sinn á laugardaginn.
Guðrún Helgadóttir. Alþingis-
maður Alþýðubandalagsins síð-
an 1979.
Krlatín Elnarsdóttlr. Nýr þing-
maður fyrir Kvennalistann I
Reykjavík.
ALÞINGISKVENNATAL
Ingibjörg H. Bjarnason 1922-30
Guðrún Lárusdóttir 1930-38
Kartín Thoroddsen 1946-49
Kristín L. Sigurðard. 1949-53
Rannveig Þorsteinsdóttir 1949-53
Ragnhildur Helgadóttir 1956-63/1971-
Auðnr Auðuns 1959-74
Svava Jakobsdóttir 1971-79
Sigurlaug Bjarnadóttir 1974-78
Jóhanna Sigurðardóttir 1978-
Guðrún Helgadóttir 1979-
Salóme Þorkelsdóttir 1979-
Kristin Kvaran 1983-87 .
Kolbrún Jón'sdóttir 1983-87
Sigríður.D. Kristmundsd. 1983-87
Kristín Halldórsdóttir 1983-
Guðrún Agnarsdóttir 1983-
Margrét Frímannsdóttir 1987-
Valgerður Sverrisdóttir 1987-
Aðalheiður Bjarnfreðsd. 1987- *
Kristín Einarsdóttir 1987-
Málmfríður Sigurðardóttir 1987-
Danfríður Skarphéðinsd. 1987-
Þórhildur Þorleifsdóttir 1987-
í kosningunum á laugardaginn
voru alls 13 konur kjörnar á al-
þingi fyrir sex flokka. Næsta þing
situr því meirihluti allra þeirra
kvenna sem kjörnar hafa verið
frá upphafi, - 13 af 24.
Konur fengu kosningarétt og
kjörgengi til alþingis árið 1915 og
fram til ársins 1978 höfðu einung-
is 10 konur náð kjöri sem
fullgildir þingmenn.
Ingibjörg H. Bjarnason (1867-
1941) var fyrsta konan sem settist
á alþingi. Það var árið 1922 en þá
var boðinn fram sérstakur
kvennalisti, enda hafði það gefið
góða raun í bæjarstjórnarkosn-
ingum. Ingibjörg gekk að vísu til
liðs við flokkaveldið og í Sjálf-
stæðisflokkinn þegar hann var
stofnaður árið 1929. Hún hætti
sem þingmaður árið eftir og þá
tók Guðrún Lárusdóttir (1880-
1938) við sem þingmaður Sjálf-
stæðisflokksins og gegndi því
starfi til dauðadags.
í átta ár eftir andlát Guðrúnar
var þingheimur skipaður körlum
einvörðungu, en árið 1946 var
Katrín Thoroddsen (1896-1970),
dóttir Skúla og Theódóru, kjörin
á þing fyrir Sósíalistaflokkinn í
eitt kjörtímabil, til 1949. Þá voru
í fyrsta sinn kosnar tvær konur í
einu, þær Kristín L. Sigurðar-
dóttir (1898-1971) fyrir Sjálf-
stæðisflokkinn og RAnnveig Þor-
steinsdóttir (1904-%)(—) fyrir
Framsóknarflokkinn. Þærsátu til
1953 og í eitt kjörtímabil eftir það
var engin kona á þingi.
Árið 1956 var Ragnhildur
Helgadóttir (f. 1930) fyrst kosin á
alþingi og er í hópi þeirra sem
yngstir hafa náð kjöri. Hún sat til
1963 og aftur frá 1971. Ragnhild-
ur er jafnframt önnur þeirra
kvenna sem gegnt hafa ráðherra-
dómi; hin er vitaskuld Auður
Auðuns (f. 1911), þingmaður
Sjálfstæðisflokksins í fimmtán ár,
1959-74 og dóms- og kirkjumála-
ráðherra 1970-71.
Árið 1971 var Svava Jakobs-
dóttir (f. 1930) kjörin á þing fyrir
Alþýðubandalagið og sat hún á
þingi til 1979. Þá tók Guðrún
Helgadóttir við sem þingmaður
flokksins í Reykjavík.
Þau tíðindi gerðust líka árið
1978 að fyrsta og eina konan
hingað til komst á þing fyrir Al-
þýðuflokkinn, Jóhanna Sigurð-
ardóttir. Þannig er óhætt að segja
að jafnréttið sé skammt á veg
komið í 70 ára gömlum flokki.
Páttaskil árið 1983
Segja má að ksoningarnar 1983
hafi markað þáttaskil. Þá bauð
Kvennalistinn fram í þremur
Guftrún Agnarsdóttlr. Oddviti
Kvennalistans í Reykjavík. Fyrst
kjörin 1983.
Kiistín Halldórsdóttir. Hún
leiddi Kvennalistann á Reykja-
nesi árið 1983 og aftur í kosning-
unum nú.
Málmfrtður Slgurðardóttlr. Litlu
munaði I kosningunum ’83 að hún
næði kjöri fyrir Kvennalistann I
Norðurlandi eystra. Það tókst nú.
Danfríður Skarphéðlnsdóttir.
Efsta sæti Kvennalistans á Vest-
urlandi. Náði kosningu sem
„flakkari" þ.e. 63. þingmaður.
Salóme Þorkelsdóttlr. Hefur
setið á þingi síðan 1979. önnur
tveggja kvenna í þingliði Sjálf-
stæðisflokksins nú.
Margrét Frlmannsdóttlr. Efsta
sæti á lista Alþýðubandalagsins á
Suðurlandi. Fyrsta konan til að
leiða lista hjá „gömlu fiokkunum.”

Aðalhelður Bjarnfreðsdóttlr.
Ein kvenna í þingflokki Borgara-
flokksins. Var í þriðja sæti í
Reykjavík.
Jóhanna Slgurðardóttlr. Eina
konan sem kjörin hefur verið á
þing fyrir Alþýðuflokkinn. Fyrst
kosin 1978.
Valgerður Sverrlsdóttir. öðru
sæti á lista Framsóknar í Norður-
landi eystra. Þar með hafa tvær
konur náð kjöri fyrir flokkinn á 70
árum!
Þrettán konur á þingi
72 ár eru síðan konurfengu kosningarétt og kjörgengi til alþingis. Á
þeim tíma hafa 24 konur verið kosnar
kjördæmum og fékk þrjá þing-
menn. Auk þess voru tvær konur
kjörnar fyrir Bandalag jafnaðar-
manna, þær Kolbrún Jónsdóttir
og Kristín Kvaran. Þær gengu
síðan til liðs við aðra flokka í
fyrrahaust; Kolbrún í Alþýðu-
flokkinn og Kristín í Sjálfstæðis-
flokkinn. Þannig voru 9 konur á
þingi síðasta kjörtímabil, langt-
um fleiri en nokkru sinni fyrr.
Enn fjölgaði konum við kosn-
ingarnar 25. apríl, eins og fyrr
sagði og þær eru nú 13: sex frá
Kvennalista, tvær frá Alþýðu-
bandalagi, tvær frá Sjálfstæðis-
flokki og ein frá Borgaraflokki,
Alþýðuflokki og Framsókn.
Þannig tvöfaldaðist tala þeirra
kvenna sem kjörnar hafa verið á
þing fyrir Framsóknarflokkinn
þegar Valgerður frá Lómatjörn
náði kosningu í Norðurlandi
eystra.
Nú eru því konur úr fimm kjör-
dæmum á þingi: úr Reykjavík,
Reykjanesi, Vesturlandi, Norð-
urlandi eystra og Suðurlandi.
Þrjú kjördæmi eiga enga konu á
þingi Vestfirðir, Norðurland ve-
stra og Austfirðir:
Flestar frá Kvennalista
Það er athyglisvert að eftir að-
eins tvennar kosningar hefur
Kvennalistinn komið fleiri kon-
um á þing en nokkur annar flokk-
ur í öll þau 72 ár sem liðin eru
síðan konur fengu kosningarétt.
Sjö frambjóðendur Kvennalist-
ans hafa náð kosningu, sex konur
hafa í gegnum tíðina setið þing
fyrir Sjálfstæðisflokkinn, fjórar
fyrir Sósíalistaflokkinn/Álþýðu-
bandalagið, tvær fyrir Framsókn
og Bandalag jafnaðarmanna og
ein fyrir Borgaraflokk og Al-
þýðuflokk.
Ljóst er að tilurð Kvennalist-
ans hefur mjög ýtt á gömlu flokk-
ana þótt ekki miði mikið í
jafnréttisátt hjá sumum þeirra.
Framboðslistar Sjálfstæðis-
flokksins við síðustu kosningar
voru til dæmis aðeins að 30%
skipaðir konum og var það lang-
lægsta hlutfallið hjá gömlu flokk-
unum svokölluðu. Hjá Framsókn
var hlutfall kvenna tæp 40%, Ai-
þýðuflokki 38% og Alþýðu-
bandalagi 46%.
Fjöldi kvenna í efstu sætum var
enn minni og því gefa þessar tölur
ekki nema nokkra mynd af stöðu
kvenna í flokkunum. í fjórum ef-
stu sætum á framboðslistum
Sjálfstæðisflokksins um allt land
var hlutfall kvenna aðeins 12,5%
en komst hæst hjá Alþýðubanda-
lagi í 40%.
Núverandi hlutfali kvenna
innan þingflokkanna, eftir kosn-
ingar, er sem hér segir: Alþýðu-
flokkur 10%, Framsóknarflokk-
ur 7,5%, Sjálfstæðisflokkur
11%, Alþýðubandalag 25% og
Borgaraflokkur 15%.
Enn langt í land
Þessar tölur eru allar til marks
um aukinn og vaxandi hlut
kvenna á hinu háa alþingi. Það er
þó langt í land með raunverulegt
jafnrétti: Aðeins tvær konur hafa
gegnt ráðherrastörfum; engin
kona hefur verið þingflokksfor-
maður og ekki heldur formaður
einhvers af stóru flokkunum. Þá
gerðist það í fyrsta sinn við kosn-
ingarnar nú að kona leiddi fram-
boðslista flokks í kjördæmi þar
sem „öruggt“ þingsæti var. Það
gerði Margrét Frímannsdóttir,
oddviti Alþýðubandalagsins á
Suðurlandi.
Það verður því að teljast langur
vegur frá því að það starf sem
Ingibjörg H. Bjarnason hóf á
sinni tíð sé fullkomnað. En það er
eins ljóst að gömlu flokkarnir
verða að koma til móts við sjón-
armið kvenna í meira mæli en
verið hefur ef þeir ætla ekki að
dæma sig úr leik í framtíðinni.
-þj.
Fimmtudagur 30. apríl 1987 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 7