Þjóðviljinn - 14.10.1988, Blaðsíða 22

Pendúll Foucaults
Ný skáldsaga Umberto Eco er ferðalag um heima dulspekinnar og andrökhyggjunnar allt frá Hermesi
Trismegistusi til frímúrarastúkunnar P2. Hún er um leið spennandi samtímasaga um það hvernig þrír
fræðimennleiðastinníþennanheim með hörmulegum afleiðingum
Sú dreifing þekkingarinnar
sem hófst með vísindabyltingu
nútímans er jafnframt mesta
lýðræðisbylting sögunnar. í stað
þess að þekkingin sé lokuð inni
meðal hinna útvöldu er henni nú
dreift til almennings með viða-
miklu neti menntastofnana og
upplýsingabanka. Engu að síður
lifa miljónir manna á Vestur-
löndum enn í hugarheimi okkúlt-
ismans, dulspekinnar og trúar-
innar á launhelgar hins eina og
opinberaða sannleika. Á bak við
þennan hugarheim iiggur
draumurinn um heim án vísinda
og rökhyggju, draumurinn um að
hægt sé að hafa áhrif á umheim-
inn án þess að byggja á sundur-
greindri og rökstuddri þekkingu.
Og þessi hugsunarháttur ber með
sér kímið að hugmyndakerfum
sem birtast okknr í hvers kyns
trúarsöfnuðum og leynistúkum, í
stjörnuspekinni og hvers kyns
galdratrú, en einnig í heimi vís-
indanna til dæmis í kenningum
sálfræðinga af skóla Freuds, sem
hafa boðað afturhvarf til „frum-
ópsins“ eða ferðalag inn í geð-
klofaástandið sem lækningu við
vandamálum líðandi stundar.
Þessi fyrirbæri, okkúltisminn
og galdratrúin í fortíð og samtíð
eru m.a. viðfangsefnið í nýjustu
skáldsögu ítalska rithöfundarins
Umberto Eco, en sagan sem ber
heitið „Pendúll Foucaults" kom
út fyrir fáum dögum á Ítalíu. Sá
sem þetta ritar hefur ekki Iesið
bókina, en eftirfarandi saman-
tekt er byggð á lestri tímarits-
greina og blaðaumsagna um
hana.
>4r\r>l

Sýning laugardag kl. 10-16
sunnudag kl. 13-16.
Innval býður mikið úrval vandaðra innréttinga við allra hœfi, auk
tréstiga og viftuhatta í eldhús.
Innval býður vandaða vöru á vœgu verði.
Verið velkomin í sýningarsal okkar eða hringið eftir myndalista.
NÝBÝLAVEGI 12, SÍMI 44011
PÓSTHÓLF 167, 200 KÓPAVOGI
Sagan gerist fyrir um það bil 15
árum og segir frá fræðimanninum
Casaubom (höfundi doktorsrit-
gerðar um hina dularfullu Templ-
arariddara sem tóku þátt í
krossferðunum en töpuðu í stríð-
inu og var að lokum útrýmt af
rannsóknarréttinum undir stjórn
Friðriks fagra), útgefandanum
Jacobo Belbo (sem þjáðist af því
að geta ekki skrifað sjálfur) og
fræðimanninum Diotallevi
(starfsmaður við alfræðiorðabók
og ástríðufullur iðkandi Cabb-
ala-dulspeki).
Þessir þrír komast í samband
við fræðimenn sem ætla að skrifa
dulspekilegan bókaflokk fyrir
bókaútgefanda í Mílanó undir
titlinum „Iside afhjúpuð“. Þrem-
enningarnir fara í sameiningu að
rekja sögu Templaranna, sem
samkvæmt þjóðsögunni áttu að
hafa búið yfir „leyndardómi
leyndardómanna". Við rann-
sóknir sínar kynnast þeir hinum
dularfulla Ardenti, sem átti í fór-
um sínum mikilvægt handrit en
lést með voveiflegum hætti, en
síðan birtast á sögusviðinu allir
hugsanlegir hópar okkúltista:
dulspekingar Graals, áhangend-
ur Antikrists, gullgerðarmenn,
Rósarkrossriddarar, frímúrarar
og góðtemplarar og svo framveg-
is. Fulltrúi hvers hóps fyrir sig ber
með sér kafla í 500 ára sögu and-
rökhyggjunnar í Evrópu allt frá
því að hið fræga handrit Corpus
Hermeticum barst til álfunnar á
15. öld til nútímans. Öll sú dul-
speki sem þarna er rakin fellur að
„Áætluninni miklu“, sem hinir
fornu Templarar höfðu gert á
grundvelli Leyndardómsins. Og
lok sögunnar ráðast af þeirri
fullvissu djöflatrúarsafnaðar
eins, að Casaubon og félagar
hans hafi komist að leyndardómi
Templaranna í gegnum handrit
hins dularfulla Ardenti og þannig
snýst leyndardómsleitin upp í
baráttu um völd.
Þessi mikla einföldun á sögu-
þræðinum segir auðvitað ekki
mikið, en eins og fyrri skáldsaga
Eco mun hér vera um viðamikla
og flókna sögu að ræða, þar sem
úir og grúir af tilvitnunum, eink-
um í hverskonar dulspekirit úr
nútíma og fortíð. í sögunni eru
einnig sagðar aðrár sögur sem
falla hliðstætt með meginsögu-
þræðinum. Aðalsagan er sögð í 1.
persónu af Casaubom. (Nafn
hans er dregið af nafni svissneska
22 SÍÐA - NÝTT HELGARBLAÐ