Þjóðviljinn - 24.08.1991, Síða 2

Þjóðviljinn - 24.08.1991, Síða 2
Álverspokinn Eins og kunnugt er telur iðnaðarráðherra að hann sé nú kominn svo langt í samningum um Álver á Keilisnesi að fátt eða ekkert komi í veg fyrir að af byggingu þess verði. Samkomulag hefur náðst um allt sem máli skiptir, segir hann, samningsdrög liggja fyrir. Orkusölusamningurinn er mikilvægasta atriði þessa máls, og efnahagsleg réttlæting samninaanna. Þann 4. október á sl. ári fékk iðnaðarráðherra nina erlendu viðsemjendur sína til að undirrita meö sér viljayfirlýs- ingu sem fól ekki í sér neina skuldbindingu af Átlants- ál en gaf hinsvegar fyrirheit um það orkuverð sem ís- lendingar myndu sætta sig við. Þá var ráðherrann aagnryndur harkalega fyrir þetta tiltæki en Alþýðu- blaðið sagði í leiðara: „Það er því fáránlegt að gagn- rýna undirritunina frá 4. október sl. (Ijós hefur komið, að samkomulagið hefur styrkt samningsstöðu (slend- inga en ekki veikt hana.“ Þegar undirrita átti umrædda yfirlýsingu neitaði stjórn Landsvirkjunar að taka þátt í leiknum og stjórn- arformaðurinn hafði því ekki umboð til að setja stafina sína á plöggin, eins og þó hafði verið undirbuið til hlít- ar. Þá strax kom í Ijós að ráðherrann var að semja um orkuverð sem fól í sér gríðariega áhættu fyrir Lands- virkjun eins og sjá má af því að ef samningurinn hefði nú tekið aildi fengi álverið orkuna á hálfvirði. Lands- virkjun tók síðan við og átti að Ijúka orkusölusamn- ingnum og var látið að því liggja að aðstæður væru til að ná fram lagfæringum sem munaði um. Þegar til átti að taka reyndist það rangt og allan tímann hafa Atl- antsálmenn haldið fast við það sem þeir undirrituðu 4. október í fyrra. Enda þótt nú sé búið að ganga frá öllu sem máli skiptir í þessu mikilvæga mali var orkusölusamningur- inn ekki lagður fram á síðasta fundi stjórnar Lands- virkjunar, þannig að stjórnarmenn fyrirtækisins ýmist vilja ekki, eða geta lítið sem ekkert um hann sagt op- inoerlega. Ekki tekur betra við þegar kemur að Alþingi. Þing- nefndir Alþingis eru að störfum allt árið og væntanlega hefur sú ákvórðun verið tekin til þess að þingmenn ættu auðveldara með að fylgjast með mikilsverðum málum og taka þátt í undirbuningi þeirra. Ráðherrar Alþýðuflokksins eru greinilega á allt öðru máli því þeir velja þann kostinn í hverju málinu af öðru að neita þingnefndum um að fá að sjá mikilvæg gögn. Þannig hefur Iðnaðarnefnd þingsins ekki fengið að sjá þau samningsdrög sem búio er að ganga frá í álmálinu, hvorki um orkuverð eða annað. Iðnaðarráðherra lokar málið algerlega inni hjá sér og allra nánustu sam- starfsmönnum sínum, rétt eins og hann sé að gera einkasamninga um málefni sem snerta hann einan. Álmálið er nú á því stigi að tækifæri ætti að gefast til að upplýsa þingmenn og almenning um hvað samn- ingarnir fela í raun og veru í sér. Hér er um að ræða mal sem varðar alla pjóðina og kemur til meö að hafa mikil áhrif á afkomu landsmanna á næstu árum ef samningarnir verða staðfestir eins og ráðherra ætlast til. Svavar Gestsson alþingismaður krafðist þess í síð- ustu viku að iðnaðarnefnd þingsins yrði kölluð saman til að ræða álmálið. Það hefur nú verið gert en ekki fengu nefndarmenn enn að sjá þau plögg sem máli skipta. Þeir verða að láta sér nægja frásagnir og greinargerðir frá ráðuneyti og embættismönnum. Samkvæmt nútímaskilningi á lýðræði eru stjórnvöld skyldug til að upplýsa almenning um mikilvæg mál. Her fer ekki mikið fyrir vilja ráðherranna til að uppfylla þessa skyldu og svo langt gengur upplýsingatregðan að alþingismönnum er meira að segja neitað um upp- lýsingar. Hvað upp úr álpoka iðnaðarráðherrans kem- ur að lokum verður því ekki Ijóst í bráð. Vinnubrögð af þessu tagi eru illskiljanleg nema því aðeins að ráð- herra telji sig hafa eitthvað að fela sem best er að ræða ekki við þingmenn eða almenning fyrr en máiið er komið svo langt aö ekki verði aftur snúið. hágé. Þtóðyiltinn Málgagn sósfalisma þjóöfrelsis og verkalýöshreyfingar Síðumúla 37 — 108 Reykjavík Sími: 681333 Símfax: 681935 Útgefandi: Útgáfufélagið Bjarki h.f.. Framkvæmdastjóri: Hallur Páll Jónsson. Ritstjórar: Árni Bergmann, Helgi Guömundsson Fréttastjóri: SigurðurÁ. Friðþjófsson. Ritstjóm, skrifstofa, afgreiðsla, auglýsingar: Síðumúla 37, Rvík. Auglýsingar: 681310, 681331. Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf. Prentun: Oddi hf. Verð i lausasölu: 110 kr. Nýtt Helgarblað: 170 kr. Áskriftarverð á mánuði: 1200 kr. % LIPPT & SKOKIÐ Þjóöviljinn faer greiðslustöðvun: Sovétríkin valdarænir ÍQgWBÍ,.. duþaðnaírri i niánuðuin ffþwíiml 200ðnýir Auglýst eftir 2000 nýjum áskrifendum Útfiáfufélatflnu Rhda. tent QJLk Hver einasti vinnustaður skiptir máli í forystugrein Dags á Akureyri í fyrradag er fjallað um atvinnumál á Akureyri og sérstaklega um fjárhagsvanda Niður- suðuverksmiðju K. Jóns- 1-----------—- ; Pjoðviljmn: Vandamál Þjóðviljans ajóðviljinn fjallaði í fyrradag um rekstrar- janda blaðsins i forystugrein og sagði, að þetta vaeru alvarlegustu tíðindi af útgafu blaðsins í áratugi. Raunveruleg hætta væri á þvi, að blaðið hætti að koma út eftir nokkr- ar vikur. Ekki dugi að safna fé til þess að greiða upp hallann á rekstri blaðins, ef ekki verði um tekjuaukningu að ræða að öðru leyti. í Staksteinum í dag-er birtur kafli úr r ______k:AXnilinno Cnníromi ir hirtllf Starfsfólki sagt upp störfum j í TENGSLUM við greiðslustöðv- , un Bjarka hf., útgáfufélags Þjóð- j vifjans, hefur öllu starfsfólki blaðsins, um 40 manns, verið sagt upp störfum. bankastartsem' f ‘^Urátiri ' • I Að vitna í Þjóðviljann Þjóðviljinn hefur fengið greiðslustöðvun og hann þarf marga áskrifendur og það strax. Helst 2000. Um þetta hafa menn verið að skrifa líka i öðrum blöðum, flest er það í fullri kurteisi, en þó ber á ill- kvittni hér og þar rétt eins og menn vilji endilega staðfesta hið fomkveðna: enginn er annars bróðir í blaðamennsku. Sandkom DV er einn þeirra dálka sem að málinu vék í vikunni leið. Þar er m.a. vikið að persónu þessa Klippara hér og sagt sem svo, að AB sé eini maðurinn á Þjóðviljanum „sem enn er vitnað í“ og hann hafí nú fengið leyfi frá störfum „til að stunda kennslu og fræðimennsku“. Við þessi orð er rétt að gera tvær athugasemdir. í fyrsta lagi er það blátt áfram rangt að þegar vitnað er til Þjóðviljans þá sé að- eins vitnað í einn manri: það er vitnað í blaðið fram og aftur sem betur fer. Og úr því að það mál ber á góma: þeir í Ijósvakamiðlunum em oft undarlega feimnir þegar Þjóðviljann ber á góma. Þeir viija gjama vitna í ýmislegt sem í hon- um stendur, en það er einatt engu líkara en yfir þeim standi kalda- stríðsdraugur og hvísli að þeim, að þeir sem slíkt gera eigi á hættu að vera taldir laumukommar. Og því heyrist furðu ofi sú formúla að „dagblað eitl sagði í morgun" - þá geta menn gengið að því nokkuð vísu að átt er við Þjóðviljann. Að því er varðar slarfsleyfi ÁB þá er það rétt, að slíkt leyfi hefur verið á dagskrá síðan í vor þegar taka þurfii nokkrar ákvarðanir varðandi kennslu í Háskólanum. En það er ekki úr vegi að minna á það, að einnig í fyrravetur skipti ÁB tíma sínum milli blaðsins og kennslu - og hefur í hug að gera það áfram, þótt kennsla verði að sönnu meiri næsta vetur en þann síðasta. Með öðmm orðum: halda áfram að skrifa fasta pistla í blað- ið. Það er rétt að þetta komi fram úr því á það var minnst. Erfiðleikar blaðs Oftar en ekki hefi ég á síðari ámm lent í greinaskrifum og öðru fjölmiðlaspjalli um blaðaútgáfu og þá stöðu hinna minni blaða - og þá er alltaf verið að leggja út af erfið- leikum á því að gefa út blað eins og Þjóðviljann. Erfiðleikamir eru vissulega ekki allir sömu ættar: eitt af því sem ræður miklu um tilveru vinstriblaðs er til dæmis það hve reiðubúnir menn eru til að leggja eitthvað á sig fyrir það, bæði starfsmenn og stuðningsmenn: sá bardagafúsleiki gengur síðan í sveiflum í takt við pólitískt ástand annað. Markaðslögmálin og blöðin En þegar á blaðaútgáfu í heild er litið, þá skiptir mestu að menn átti sig á því, hvilíkt vald auglýs- endur hafa í rauninni yfir því hvort blöð koma út eða ekki og hvaða blöð fá að lifa. Snemma í sögu dagblaða em þau lítil, bæði vegna tæknilegra örðugleika og svo vegna þess að auglýsingar em fáar. Þenslan í auglýsingamarkaðinum færir blöðum fé, gerir þeim kleift að stækka verulega og greiðir verð þeirra niður (miðað við annað prentmál). Eftir því sem lengra líð- ur hafa auglýsingatekjur róttækari áhrif á heildarmyndina - að minnsta kosti allsstaðar þar sem markaðslögmálin eru nokkumveg- inn einráð um afdrif blaða. Það sem gerist er í einfaldaðri mynd þetta: í tiltekinni borg koma út tvö blöð. Annað hefur svosem 10% meiri útbreiðslu en hitt, hefur náð einhverju forskoti. Það leiðir svo til þess að stærra blaðið fær fljót- lega í sinn hlut 60-70% allra aug- lýsinga sem til falla. Þær tekjur gera blaðinu mögulegt að stækka, „bæta þjónustuna" við lesendur, meðan smárn saman sverfur svo að hinu minna að það gefst upp. Eftir er eitt blað. Einstefna og fjölbreytni Og þá geta menn spurt: gerir það nokkuð til? Tja, allar alhæf- ingar ljúga einhveiju, en þegar á heildina er litið þá hefur dregið úr fjölbreytni, skoðanaskiptin eru væntanlega dauflegri og meira á eina bók lærð, samkeppnin blátt áfram, samkeppnin sem allir em að lofa, hún er ekki fyrir hendi lengur (amk ekki á blaðamarkaði á tilteknu svæði). Svo mikið er víst að víða um lönd em til nógu margir sem finnst að slík þróun, ofl kölluð blaða- dauðinn, sé skaðleg, jafnvel tilræði við málfrelsið. Það er að segja: málfrelsið er vitanlega til, enginn bannar það að menn gefi út það sem þá lystir. Nema „afl þeirra hluta sem gera skal“ þeas. pening- amir. Án peninga komast viðhorf ekki á prent, svo einfalt er það. Og peningar hafa öngvar áhyggjur af móral eða lýðræði: þeir fara þang- að sem fé er fyrir. Uppsöfnun pen- ingavalds verður að uppsöfnun skoðanavalds, uppsöfnun pólitisks valds. Þessar staðreyndir verða til þess að flestir telja að minnsta kosti þörf á að fylgjast grannt með því að ekki komist á einskonar ein- okun með voldugri hringamyndun á fjölmiðlamarkaði. M.ö.o. hafa efiirlit með því hve mikið fáir menn eiga í fjölmiðlum. Það er góðra gjalda vert að reyna að stemma stigu við slíku, en þó nær sú viðleitni skammt. Áð því leyti til að það getur komið ósköp svip- að út fyrir virkt skoðanafrelsi hvort einn „f]ölmiðlakóngur“ eða þrír skipta með sér markaðnum - ef allir em á sömu nótum í við- horfúm og blaðastefnu. „Meira af því sama“ er það sem einna helst einkennir fjölmiðlaþróun á okkar tímum. Stuðningur og andóf Því hafa menn, til dæmis á öðr- um Norðurlöndum, reynt að mæta þessum vanda með sérlegri fyrir- greiðslu og aðstoð við smærri blöð til þess einmitt að tryggja dreif- ingu fjölmiðlavalds, tryggja marg- breytileikann. Slíkt kerfi hefur ver- ið til umræðu hér á landi, en því miður ekki náðst samstaða um það. (Margir halda að smærri blöð- in séu rekin fyrir ríkisfé, en villast á peningum sem pólitískir flokkar geta ráðstafað að vild og stundum koma að nokkru til blaða, og eig- inlegum blaðstyrkjum. Ríkis- áskriftir voru vissulega stuðningur við blöð, en þær hafa nú verið skomar niður um 500 eintök eins og allir vita og munar um minna). Og það er vöntun á slíku kerfi sem er mikill höfuðverkur Þjóðviljans - og fleiri blaða vitanlega. Hitt er það sem vinnur með málfrelsi og fjölbreytni og gegn einokun, og það er blátt áfram vilji til að styðja „öðruvísi“ blað. Sá vilji hefur skipt Þjóðviljann miklu máli í þá röska fimm áratugi sem hann hefur komið út, og það er hann sem við nú höfðum til þegar við segjum: Okkur vantar áskrif- endur. Strax. Marga. ÁB ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 24. ágúst 1991 Síða 2

x

Þjóðviljinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.