Dagblaðið Vísir - DV - 27.03.1999, Blaðsíða 18

18
LAUGARDAGUR 27. MARS 1999 JLlV
heygarðshornið
Við erum í stríði
Það var mynd í Mogganum í
gær af fólki í loftvarnabyrgi i
Belgrad. Allir halda á einhverju.
Það er eins og allir hafi þrifið eitt-
hvað með sér á Isiðinni ofan í
byrgið, eitthvað kært, eitthvað til
að hafa með sér úr húsinu verði
það sprengt. Fremst er amman
með skýluna á hausnum og þessar
vinnuhendur í kjöltunni svo mað-
ur sér hana róa fram í gráðið.
Augnaráðið er tortryggið, óttasleg-
ið, æðrulaust: hún veit hvað er að
gerast, hún veit allt, hefur reynt
allt. Við hliðina á henni er strákur
með baseball-húfu og í Nike-skóm
og víðum buxum: brettastrákur í
sínum brettastrákaheimi. Serbi?
Nei brettastrákur. Fyrir miðri
mynd er annar strákur, soldið
yngri, líka í Nike-skóm, hann er
þarna með mömmu sinni og virð-
ist ekki gera sér grein fyrir því að
hann og mamma hans og allir hin-
ir eru skotmörk, geta dáið; svipur-
inn er opinn og reiðubúinn að upp-
lifa eitthvað og mamma hans er að
segja eitthvað við hann, mamma
hans sem er svona kona sem mað-
ur sér stundum í Bónus. Hvar er
pabbi hans? Hvar er pabbi bretta-
stráksins? Hvar er sonur ömmunn-
ar? Hvar er pabbi stelpunnar í
bakgrunninum sem er í grænu
dúnúlpunni og er svona stelpa sem
maður sér stundum í strætó? Hvar
eru karlmennirnir? Þeir eru í
striöinu, að berjast fyrir þjóð sína,
þeir eru að láta lífið fyrir heila-
spuna.
Þetta er fólk. Við eigum í stríði
við þetta fólk.
******
Blöð og sjónvarp hafa verið iðin
við að segja okkur frá því hversu
mikilsvert framlag íslendinga hef-
ur verið í hemaðinum á hendur
Serbum. Það kom bréf. Það kom
persónulegt bréf frá sjáifum Clint-
on Bandaríkjciforseta. Mitt í önn-
um sínum og áhyggjum af því að
stýra herjunum gaf hann sér tíma
til að rita Davíð Oddssyni bréf þar
sem hann þakkar honum persónu-
lega, eins og segir í fréttum, stuðn-
inginn við ákvörðun NATO. Mað-
ur sér Bandaríkjaforsetann fyrir
sér á herráösfundi í Pentagon þar
sem menn standa í hring og dást
að nýju B-2 sprengjuflugvélunum
sem loksins er hægt að sjá hvemig
virka í raunverulegu stríði - og
allt i einu kemur fjarrænn svipur
á forsetann, hann hrukkar ennið
hugsi og það eru ekki vindlar og
villtar meyjar sem leita á hugann,
nei: hann gefur hvassa skipun um
að láta færa sér blaö og penna og
sest niður til þess að skrifa Davíð
Oddssyni persónulegt þakkabréf
fyrir hans mikilsverða framlag til
þess að gera vesturveldunum það
kleift að halda uppi lögum og reglu
á Balkanskaga.
******
Við eigum í stríði við þetta fólk.
Við sem NATO-þjóð stöndum
formlega í hernaði. Það er skrýtin
tilhugsun. Það er erfitt að sætta
sig við þá tilhugsun, ekki síst
vegna þess að erfitt er að mynda
sér skoðun á þessum hemaði, til
þess er opinber umræða í fjölmiðl-
um hér of óburðug. Ríkissjónvarp-
ið býður okkur upp á eldhúsdags-
umræður Tómasar Inga Olrich og
Steingríms J. Sigfússonar, eins og
öllum sé ekki sama um hvað þeim
finnst, í stað þess að kveðja til
menn eins og Dag Þorleifsson eða
Jón Orm Halldórsson eða aðra
stjórnmálaskýrendur sem kynnt
hafa sér flókin stjórnmál þessarar
púðurtunnu Evrópu. Allir frétta-
flutningur er kominn úr sömu
áróðurssmiðju Bandarikjamanna
og laug okkur full í Flóabardaga -
og í rauninni veit maður ekkert.
En setjum svo að þessi hemaður
sé á einhvern máta réttlætanlegur:
að þarna séu Vesturveldin að bæta
fyrir endalaust aðgeröaleysi sitt í
Bosníu þegar Serbar óðu þar fram
með morðum, nauðgunum og þjóð-
emishreinsunum og öðrum níð-
ingsskap sem tilheyrir hemaði; og
að ekki hafi verið hægt að nota
vettvang SÞ til ákvarðana að þessu
sinni vegna þess að serbnesk
stjórnvöld hafi til þessa fengið að
fara sínu fram óáreitt í skjóli rúss-
nesks neitunarvalds - setjum svo
að þessi hemaður sé óhjákvæmi-
legur í ljósi þess að NATO geti
ekki lengur látið sitja við að hóta
serbneskum stjómvöldum öhu illu
ef þau hætti ekki yfirgangi sínum:
það er samt sem áður einkennileg
tilhugsun að við íslendingar skul-
um vera aðilar að þessum hemaði.
Það er eitthvað fáránlegt við það.
Einhver óheilindi í því - hvað sem
líður hinum skoplega fréttaflutn-
ingi af meintu persónulegu bréfl
Clintons.
******
Halldór Laxness lagði Bjarti í
Sumarhúsum í munn klassíska ís-
lenska afstöðu til hernaðar og
óskapa heimsins: „Spurt hef ég tíu
miljón manns/ séu myrtir í gamni
utanlands/ sannlega mega þeir
súpa hel/ ég syrgi þá ekki, fari
þeir vel.“
Þetta kemur mér ekki við, er af-
staðan. Þetta er ekki göfug afstaða,
Guðmundur Andri Thorsson
ekki stórmannleg og jafnvel sið-
ferðilega röng - en skiljanleg: við
erum ekki með, við getum ekkert
verið með. Við emm ekki einu
sinni áhorfendur að hildarleikn-
um. Þetta er eitthvað sem við höf-
um óljósar spurnir af. Óneitanlega
þætti manni það miklu heiðar-
legra ef íslendingar, sökum sér-
stöðu sinnar, smæðar, vopnleysis
og þekkingarleysis á hernaði, færu
úr NATO. Eða: ef ætlunin er að
vera í NATO - kæmu sér upp eig-
in her. Það er auðmýkjandi að
vera dinglandi þarna einhvem
veginn eins og lítið og ábyrgðar-
laust barn, án þess að vera með.
Rökrétt skref yrði að bandaríski
herinn færi burt og ísland hætti að
vera hersetið land. Þá geta íslend-
ingar loksins borið höfuðið hátt
sem vopnlaust fólk - það er nefni-
lega nokkuð til að vera stoltur af.
Öryggi landsins má svo tryggja
með vem í ESB þar sem bretta-
strákar fá að vera brettastrákar en
þurfa ekki að láta liflð fyrir heila-
spunann „þjóð“.
dagur í lífi
r
Dagur í lífi ræðumanns Islands:
Ég vaknaði klukkan 10 við há-
vaðann í vekjaraklukkunni. Ég
var hálfþreytt eftir erfiða drauma
um hlutleysi, þar sem ég þuldi upp
með- og mótrök. Ég var nokkra
stund að átta mig á því að eftir
nokkrar klukkustundir yrði ég að
í pontunni í Háskólabíói, og lá og
þuldi ræðumar mínar aftur og aft-
ur. Klukkan 11 var ég komin á
lappir og kom mér vel fyrir í eld-
húsinu, þar sem ég hélt áfram að
þylja ræðurnar en þó á lægri nót-
unum til að vekja ekki Kjartan
stuðningsmann. Allt liðið hafði
vakað langt fram á morgun við að
læra ræðurnar en ég hafði farið
fyrr heim, þar sem ég hafði verið
hálf slöpp, með hita og hálsbólgu.
Upp úr hádeginu voru allir
komnir á fætur, liðið hittist og
ræddi saman um daginn sem í
vændum var, allir voru hinir ró-
legustu og tilbúnir í slaginn.
Klukkan 13:30 náði Gísli Mart-
einn, þjálfarinn okkar í okkur og
stefnan var tekin á litla matvöru-
verslun í Þingholtunum, ég keypti
mér Magic að drekka en öðruvísi
var ómögulegt að takast á við
þennan annars skemmtilega dag.
Ég fór ásamt Kjartani í Kringluna,
þar sem stefnan var tekin á
Heilsuhúsið, ég birgði mig upp af
sólhatti í töflu- og vökvaformi og
hvítlauk sem ég át stíft fram að
keppni. Þegar verslunarleið-
angrinum var lokið, fórum við í
Hadda Hreiðarsdóttir, ræðumaður Islands, segir frá deginum þegar hún vann þann eftirsótta titil. DV-mynd Hari
Verslunarskólann en verslingar
voru svo almennilegir að lána okk-
ur skólann sinn til að „utanbæjar-
liðið" gæti æft sig fyrir keppnina.
Takk fyrir það! Ég var nánast sam-
fellt til hálf átta um kvöldið, inni-
lokuð í kennslustofu þar sem ég
var orðin heilaþvegin af ræðunum
mínum, æfði þær fram og aftur
ásamt tilheyrandi leikmunum sem
ég notaðist við, til að sannfæra
dómarana.
Rétt um áttaleytið hélt liðiö svo
saman í Háskólabíó til að kanna
aðstæður. Ég var miklu rólegri eft-
ir að hafa séð salinn og prófað
pontuna og hlakkaði til að taka
MH-ingana í bakaríið eftir klukku-
stund. En nú varð að hraða sér úr
drullugallanum í einhver skárri
fót. Á 20 mínútum skiptum við um
fót og gerðum okkur sæt, korter
fyrir níu vorum við svo sest inn í
lítið herbergi í Háskólabíói þar
sem við biðum stundarinnar
miklu. Jú það kom að því að við
vorum kölluð á svið og baráttan
hófst. Eftir átökin leið mér eins og
ég hefði hlaupið heilt maraþon úr-
vinda af þreytu og hungri, enda
einungis snætt hvítlauk og Magic
um daginn, þegar úslitin voru
kynnt hefði þó enn eitt maraþon
ekki vafist fyrir mér. Þetta var í
fyrsta skipti sem MA vinnur
MORFÍS keppni framhaldsskól-
anna og það að hljóta titilinn
ræðumaður íslands skemmdi ekki
fyrir, allir trylltir af gleði og stolti.
Eftir kepnnina kom ég bikurun-
um fyrir á náttstað mínum á Ljós-
vallagötunni. Auðvitað varð mað-
ur að líta á næturlif borgarinnar,
þar sem staðurinn Sólon íslansdus
varð fyrir valinu en þar hittist lið-
ið og aðstandendur þess fognuðu
vel. Það er óhætt að segja að ræðu-
maður íslands hafi sofnað með
bros á vör eftir langan og viðburð-
arríkan dag einhvem tíma langt
undir morgun.
Borðaði bara hvítlauk