Dagblaðið Vísir - DV - 04.11.2000, Blaðsíða 6

LAUGARDAGUR 4. NÓVEMBER 2000
Fréttir
3>V
Metinnflutningur á erlendu vinnuafli og aukin þörf á næstu árum:
Vantar tíu þúsund
- eftir áratug miðað við gefnar forsendur, segir Ari Edwald
Ari Edwald
framkvæmda-
stjóri Samtaka
atvinnulífsins.
„Miðað við
meðaltalsfram-
leiðniaukningu
upp á eitt og hálft
prósent á ári,
þriggja prósenta
árlegan hagvöxt
og þá fjölgun á
vinnumarkaði
sem blasir við að
þurfi hér innan-
lands á næstu
árum, þá hef ég
slegið því fram
að eftir áratug
muni vanta hér inn á vinnumark-
aðinn um tíu þúsund manns," seg-
ir Ari Edwald, framkvæmdastjóri
Samtaka atvinnulífsins.
Hann segir þó óvarlegt að
treysta slíkum framreikningi sem
heilögum tölum, því ýmislegt geti
haft áhrif á niðurstöðuna og margt
breyst á styttri tíma en tiu árum.
Miðað við þessar gefnu forsendur
muni hins vegar vanta þetta
marga á vinnumarkaðinn nema
framleiðni aukist þeim mun
meira.
„Hins vegar reiknuðu menn það
út 1994 að atvinnuleysi yrði mjög
mikið árið 2000 ef ekkert yrði að
gert en niðurstaðan var allt önnur.
Vinnumarkaðurinn hér er greini-
lega mjög sveigjanlegur, sem sést
t.d. af því að vinnuframboð hefur
aukist um 15% síðastliðin þrjú
ár.“
Ari segir að ef staðan á vinnu-
markaði í dag eigi að haldast í
jafnvægi og vera óbreytt til næstu
ára megi hagvöxtur ekki vera
meiri en 2% á ári. Hann segir að
svo virðist sem aukning á vinnu-
aflsþörf sé um hálft prósent miðað
við hverja eins prósents aukningu
í hagvexti.
Stefnir í met á þessu ári
Fyrstu níu mánuði þessa árs
voru gefin út samtals 2770 at-
vinnuleyfi til útlendinga hér á
landi og stefnir því í met á þessu
ári og að búið verði að veita tals-
vert á fjórða þúsund atvinnuleyfa
í.ooo Frá hvaða ríkjum koma útlendingarnir?
900 - tímabundin atvinnuleyfi eftir ríkisfangi
!
800
993
700
600
500
400
300
200
100 701
%
<b
E
(Q
jt
'E
(8
ra
00
ro
'0Q
a.
C
m
124
í
ro
'S»
'3
199
O
E
ro
*
103120 'm ioi« 222
íl j ll - j
0)
>
e
2
ro
'3
I
O
hm
ro
ro
Töfl
C
1
o
'«
t
s
c
‘■5
e
o
i
501
U 2035 æ34H !5 30H !5i736 ^
0 j 36 fj
2 hm ro 3 tm ro hm ro £
'3 oe 94101 c 0) > 'O 35 hm ro 3 »- 211 74: ®* ■ab e 3 ro s ® 5
363
«1 3
7 7 13
16 28 7*
-
verslun, eða um 2.800, í iðnaði um
2.700 og i byggingariðnaði fjölgaði
um 2.200 störf. Aðrar greinar þar
sem fjölgun starfa er mikil eru
ýmis þjónusta við atvinnuvegina
þar sem eru 2.100 ársverk, þar af
um 50% vegna hugbúnaðarfyrir-
tækja. í greinum tengdum ferða-
þjónustu fjölgaði um 1.400 ársverk.
Fjölgun starfa hjá peningastofn-
unum, í samgöngum og áliðnaði er
I þensluna á
hófuöborgarsvæðinu
Fróðlegt er að skoða tölur um
hvert það erlenda starfsfólk sem
hingað kemur í atvinnuleit fer á
landinu. Þar sést greinilega að
þörfin er langmest á höfuðborgar-
svæðinu. Flestir koma til starfa I
Reykjavík. Árið 1997 voru ný og
framlengd atvinnuleyfi til útlend-
inga í Reykjavík samtals 318. Árið
1.400
1
1.200
U19
1.000
5
800
600 áfii
400 r
200 J 00 U> |
%
Ný tíma- Nýr
1271
Atvinnuleyfi veitt útlendingum
- árin 1997-1999
933
>62
465 í i&ff 96 Sl I 5 1 U USP?
u 26
Óbundin Atvinnu-
Framlengd
bundin leyfi vinnustaður tímabundin atvinnuieyfí rekstrarleyfi
leyfi___________________________________________________________________
Námsmanna- Vistráðningar-
leyfi leyfi
Innlent fréttaljós
■Ht'
Hörður Kristjánsson
blaöamaöur
áður en árið er úti. Til samanburð-
ar voru þau allt árið í fyrra 3073,
árið 1998 voru þau 2222 og árið
1997 voru veitt 1560 atvinnuleyfi
til útlendinga.
Mest fjölgun í verslun og
iönaöi
Hagvöxtur hefur verið um 4,5%
á ári frá árinu 1996. Þessi vöxtur
kemur greinilega fram á vinnu-
markaði í formi aukinnar þenslu.
Milli 1996 og 2000 fjölgaði störfum
um 15.000. Mest fjölgaði störfum í
um 500 störf í hverri grein. í land-
búnaði og sjávarútvegi fækkaði
störfum samanlagt um 1.800. I
„nýja hagkerfinu" svokallaða, þ.e.
í hátæknifyrirtækjum sem starfa í
hugbúnaðargerð, líftækni og fjar-
skiptum, fjölgaði störfum um 1.900
á tímabilinu.
Of lítil framleiöni
Ari Edwald segir að einn helsti
málflutningur atvinnurekenda að
undanfornu hafi verið að benda á
að mikið skorti á að framleiðni á
íslandi sé nógu mikil.
„Það er margt sem bendir til að
þróunin á því sviði sé ekki nógu
hagstæð síðustu tvö árin. Það er
svo sem við því að búast í svo mik-
illi þenslu sem verið hefur. Það er
m.a. vegna mikils þjálfunarkostn-
aðar og starfsmannaveltan er því
mikil í svona ástandi. Brýnast er
núna að fyrirtækin taki til í sínum
rekstri. Þegar launakostnaður er
mikill og vextir háir hljóta menn
að spá í spilin og skoða hvort ein-
hverjir hlutar af þeirra umsvifum
ættu að leggjast niður eða hvort
hægt sé að leysa málin á hag-
kvæmari hátt. Þetta ástand sem nú
ríkir hlýtur að mynda pressu á fyr-
irtækin að hagræða."
Byggingarsvæði í Smáralind í Kópavogi
Þar voru settar upp vinnubúðir meö miklum fjöldi íveruskála fyrir erlenda
byggingaverkamenn.
1998 hafði þeim fjölgað í 595 og á
síðasta ári voru þau komin í 983.
Ejöldi atvinnuleyfa til útlendinga
vegna starfa í Reykjavík hafði því
meira en þrefaldast á þessum þrem
árum.
Fólksflótti brúaöur meö
erlendu vinnuafli
Þrátt fyrir að samdrátt-
ur hafi ríkt í flestum at-
vinnugreinum á lands-
byggðinni hefur eftir-
spurn í sumum sveitarfé-
lögum aukist. Líklegasta
skýringin á þessu er
fækkun fólks á lands-
byggðinni. Til að brúa bil-
ið hefur verið sótt erlent
starfsfólk, sem í sumum
plássum er orðið verulega
hátt hlutfall af íbúatöl-
unni.
Pólverjar mest
áberandi
Þegar skoðað er frá
hvaða ríkjum útlending-
arnir koma helst kemur í
ljós að Pólverjar hafa al-
gjöra sérstöðu. Á síðasta
ári var í 993 tilvikum
veitt leyfi til að ráða Pól-
verja og í 834 tilvikum
árið 1998. Heimild var
veitt til að ráða Filippsey-
inga í 211 tilvikum á síð-
asta ári, Taílendinga í 211
tilvikum sömuleiðis og
Bandaríkjamenn í 120 til-
vikum. Samkvæmt upp-
lýsingum frá Vinnumála-
stofnun bendir ekkert til
að hlutfallið á þessu ári
muni breytast. Því má
fastlega gera ráð fyrir að
yfir þúsund Pólverjar
stundi vinnu hér á landi á
þessu ári. Með samningi
nú i vikunni á milli Sam-
taka iðnaðarins og Mann-
afls um milligöngu þess
síðarnefhda á ráðningu
erlends vinnuafls má búast við enn
tíðari ráðningum Pólverja hingað
til lands. Þá ýtir samningur Mann-
afls við tvær pólskar vinnumiðlun-
arskrifstofur trúlega enn undir að
vinnuafl verði sótt þangað, enda
rikir þar að meðaltali 14% at-
vinnuleysi.
Bara venjulegt fólk
Þrátt fyrir að erlent vinnuafl sé
orðið mjög áberandi á islenskum
vinnumarkaði segist Ari Edwald
ekki vita annað en reynslan af því
sé almennt góð. „Mér finnst hins
vegar örla dálitið á því að menn
búi sér til nokkuð sérstaka mynd
af ástandinu. Þama séu íslensk
fyrirtæki að sækja sér erlent
vinnuafl og komi með það hingað
og beri nánast á því ábyrgð eins og
foreldri á börnum sínum. Mér
finnst að fólk einfaldi þetta of mik-
ið, því erlenda vinnuaflið er ekkert
annað en venjulegt fólk.
Staðreyndin er sú að ísland er
orðið hluti af stórum vinnumark-
aði og hingað leitar fólk af ýmsum
ástæðum. Það kemur t.d. sumt á
vegum erlendra fyrirtækja sem hér
starfa. Að grunni til held ég að ís-
lensk fyrirtæki hafi sömu afstöðu
til starfsfólks hvort heldur það er
erlent, innlent, eða hver litarhátt-
ur þess er. Ég held að þegar leysa
þarf vinnutoppa á afmörkuðum
sviðum i stuttan tíma sé æskilegra
að leysa þau mál með innfluttu er-
lendu vinnuafli frekar en að auka
spennuna hér á markaönum."
Hvert fóru útlendingarnir til starfa?
1997 1998 1999
Reykjavík 318 595 983
Hafnarfjörður 58 94 166
Kópavogur 48 55 134
Bolungarvík 85 36 48
ísafjör&ur 31 50 79
Garður 25 58 58
Reykjanesbær 26 49 58
Þorlákshöfn 7 48 66
Akureyrl 47 32 34
Neskaupstaður 30 43 38
Hnífsdalur 43 46 21
Þingeyri 30 48 30
Bíldudalur 36 49 17
Grindavík 11 25 61
Eskifjörður 19 25 48
Garðabær 15 30 47
Grundarfjór&ur 24 27 39
Helllssandur 20 24 45
Stykkishólmur 28 35 26
Sandgerði 6 13 66
Höfn 35 28 21
Þórshöfn 22 35 24
Tálknafjörður 41 6 31
Rateyri 24 34 18
Vestmannaeyjar 24 23 28
Akranes 27 29 16
Rúðlr 12 19 36
Patreksfjörður 13 26 27
Ólafsvík 4 18 21
Selfoss 9 14 15
Hveragerðl 6 9 16
Ólafsfjör&ur 14 11 6
Raufarhöfn 9 0 21
Stö&varfjörður 13 4 12
Brei&dalsvík 6 12 9
Djúpivogur 5 6 14
Sú&avík 2 8 5
Hrísey 4 0 0
Afirir 162 305 281
________Umsjón:
Hörður Kristjánsson
netfang: sandkom@ff.is
Þorði ekki?
Það vakti undr-
un aðstandenda
Edduverðlauna að
Ríkissjónvarpið
sendi ekki inn
neinn bitastæðan
þátt sem framlag
sitt á þessum
vettvangi. Segja
gárungar að að-
eins einn þáttur hafi f raun komið
til greina hjá RÚV í þessu skyni en
það var „Þetta helst“, þáttur Hildar
Helgu Sigurðardóttur sem naut
gríðarlegra vinsælda. Sagt er að
Rúnar Gunnarsson dagskrárstjóri
muni hins vegar ekki hafa þorað að
senda þáttinn inn af ótta við að
hann fengi Edduverðlaunin eftir-
sóttu. Það gat hann ekki hugsað sér
eftir að hafa nýverið slegið af þenn-
an vinsælasta þátt RÚV, sjónvarpsá-
horfendum til mikillar furðu...
Lík að láni
Á milli Bolvík-1
inga og ísfirðinga
hefur löngum ríkt j
gamall hrepparíg-
ur og era slags-
málin á dansleikj-
um frægt dæmi I
um það, segir i
einni af nýjum
101 vestfirskum
þjóðsögum Gísla Hjartarsonar.
Þegar Pétur Pétursson (nú læknir
á Akureyri) var læknir í Víkinni
vigðu Bolvíkingar nýjan kirkjugarð
inni á Grundum því að garðurinn
uppi á Hóli var orðinn fullur. Ólaf-
ur Kristjánsson bæjarstjóri sagði í
ræðu sem hann hélt skömmu síðar:
„Bolvíkingar hafa lengi öfundað ís-
firðinga vegna þess hve góða ná-
granna þeir eiga en ísfirðingar öf-
unda Bolvíkinga af góðri heilsu
þeirra. Hér höfum við afburðagóðan
lækni og heilbrigði er hér svo mik-
ið að við urðum að fá lík frá ísafirði
þegar við vígðum kirkjugarðinn..."
Engan hávaöa, takk
Einn þeirra sem
era að fá sér nýtt
þak yfir höfuðið á
Selfossi er hátt-
virtur landbúnað-
arráðherra, Guðni
[ Ágústsson. Ráð-
herra valdi sér út-
sýnisstað á bökk-
um Ölfusár þar
sem sést vel yfir héraðið. Nú hefur
hins vegar komið babb í bát því ráð-
herra er búinn að biðja um að gerð
verði hljóðmön kringum húsið til að
draga úr umferðarhávaða frá þjóð-
veginum, auk þess að göngustíg sem
liggur þarna hjá verði lokað. Gár-
ungar telja þó að ráðherra láti ekki
þar við sitja því næst fari hann
fram á það viö hreppsnefnd Árborg-
ar að brúin yfir Ölfusá verði færð
svo umferðarþungi hætti að valda
honum rúmruski...
Afturgenginn ísleifsson
Um fátt er nú
rneira rætt manna
á milli en Halldór
Heimi ísleifsson,
manninn sem
poppaði upp eftir
að hafa týnst í
Texas fyrir 12
árum og var tal-
inn af. Bíður fólk ’
í ofvæni eftir að heyra alla sólar-
söguna um manninn sem reis upp
frá dauðum líkt og Jesú forðum. Þá
vilja margir fá uppskriftina að því
hvernig hægt er að losna við skatt-
greiðslur og fleiri leiðindi í meira
en áratug - og komast upp með
það. Hefur þetta líka orðið hagyrð-
ingum Sandkoms að yrkisefni.
Upprisuna eina og sér
ekki lengur rengi.
En víst hún vafðist fyrir mér
voðalega lengi.
Trauðla er hann tregur að slíta
trúnni sem var okkar von.
En nú mega allir líta
aftiu-genginn isleifsson.
HV