Dagblaðið Vísir - DV - 04.11.2000, Blaðsíða 11

11
LAUGARDAGUR 4. NÓVEMBER 2000
I>V Skoðun
Horfin blóm úr hári
„Ef þú hættir þessu gauli ekki,
pabbi, þá ílyt ég aö heiman." EU-
efu ára dóttir mín lét orðin ekki
nægja, heldur sýndi vanþóknun
sína meö þvi augljósa látbragði að
halda fyrir eyrun. Þar sem mér
þykir vænt um þá eftir-
lætisprinsessu lét ég þetta eftir
henni, enda vildi ég síður vita af
henni á vergangi. „Þú kannt ekki
gott að meta,“ sagði ég við stúlk-
una. „Þegar mér tekst best upp er
ég ekki siðri en Kristján." „Hvaða
Kristján?" spurði hún og virtist
ekki þekkja orðspor norðlenska
stórsöngvarans. „Þú hlýtur að
þekkja hann, elskan mín,“ sagði ég
og renndi mér um leið í erfíðustu
tóna Hamraborgarinnar. Það berg-
málaði vel í tómri stofunni heima
hjá okkur. „Pabbi,“ veinaði stúlk-
an, „ þú ert eins og hvíti kórstrák-
urinn í svertingjakórnum í auglýs-
ingunni. „Hættu strax." Með það
hljóp hún burt og lokaði sig inni í
herbergi. Ég var feginn því að hún
gekk ekki lengra.
Dómur fulltrúans
Barnið er tónelskt og hefur það
frá móður sinni. Þær mæðgur eru
hvor í sínum kómum en ég er ekki
í kór, ef það segir einhverja sögu.
Raunar syng ég trauðla opinber-
lega og þá helst ekki nema ég hafi
tapað nokkurri dómgreind í góðra
vina hópi. Þá tek ég sálm með
mínu lagi og talsverðri sveiflu að
eigin dómi. Það er ekki vinsælt á
mínu heimili.
Nú taldi ég mig hins vegar lög-
lega afsakaðan. Ég var að mála
stofuna, skrapaði, sparslaði, pensl-
aði og rúllaði. Geislaspilarinn var
hátt stiUtur og ég söng meö. Við
slíkar aðstæður á enginn að geta
amast við söng, ekki fremur en
þegar maður er einn með sjálfum
sér undir sturtunni. En það er
vandlifað og gömul og ný sannindi
að enginn er spámaður í sínu föð-
urlandi. Konan var á söngæfingu
og gat því ekki lagt mat á söng-
hæfiTeika mína að sinni en fulltrúi
var á staðnum og dæmdi miskunn-
arlaust.
Sameiginlegt val
„Er stofan ekki nýmáluð?"
spurði ég daginn áður þegar konan
stakk upp á að fríska hana viö.
„Nei, elskan min,“ sagði frúin,
„við máluðum þegar við létum
ferma.“ Ég rengdi það ekki og veit
jafn vel og móðir þess fermingar-
bams að það verður tvitugt í vor.
„Hjálpaðu mér að velja lit,“ sagði
konan og var greinilega vel undir-
búin því hún dró upp litakort með
tugum ef ekki hundruðum lita-
afbrigöa. „Þú mátt hvorki velja
grátt né brúnt og ekki þessar lita-
samstæður," sagði konan og benti
á heilu runumar á kortinu. „Þessi
er fallegur," sagði ég um mildan og
hlýlegan lit á miðju spjaldinu.
„Nei, hann gengur ekki hér, það
sér hver maður. Ég var að hugsa
um annan hvorn þessara," sagöi
hún og sýndi mér tvo samstæða
liti. „Hvort viltu þann ljósari eða
dekkri?“ „Mér þykir sá ljósari
heldur skárri," vogaði ég mér aö
segja. „Ja,“ sagði konan, „ég held
að sá dekkri fari betur á veggjun-
um, miðað við gardínurnar og
motturnar. Við tökum hann,“
sagði hún og sendi mér um leið
ástúðlegt bros. „Finnst þér ekki
gaman þegar við tökum okkur til
og veljum eitthvað í sameiningu?"
Frjótt og litríkt
Stofan lifnaði smám saman við í
þeim lit sem við hjónin völdum
með okkar hætti. Tónverkið sem
hélt mér við vinnuna var gamalt
en þó síungt, Hárið, sem minnti
mig á menntaskólaár mín þegar
allir voru með hár niður á axlir,
frjótt timabil og litríkt, markað
hörmungum Víetnamstríðsins en
um leið uppreisnaranda og von um
betri heim. Valið á tónlistinni kom
raunar ekki til af góðu. Þar varð að
beita útilokunaraðferðinni því
diskasafnið er að mestu flutt i
Liturinn var hvorki
hvítur né svartur eins
og á strákunum í Hár-
inu. Hann var öfgalaus
eins og nútíminn,
áferðarfallegur, þannig
að hann varð vart
gagnrýndur.
griðastað okkar hjóna í sveitinni
en eftir stóð graðhestamúsik bam-
anna, nokkur jólalög og söngleik-
urinn Hárið. Valið var því auðvelt
og það sem betra var, ég komst í
stuð, gleymdi mér við verkiö, mál-
aði og trallaði með, hvort sem
sungið var um kroppana á svört-
um og hvítum strákum, ástina,
herþjónustuna eða fáránleika
stríðsins. Sönghlé það sem ég tók
vegna mótmæla dóttur minnar
stóð stutt, enda komið að
dramatískum átökum í söngleikn-
um.
Kæruleysið er llðið
Lokatónar söngleiksins hljóðn-
uöu um leið og fyrri umferðin var
komin á stofuveggina. Liturinn
var hvorki hvítur né svartur eins
og á strákunum í Hárinu. Hann
var öfgalaus eins og nútíminn,
áferðarfallegur, þannig að hann
varð vart gagnrýndur. í stofulitn-
um var hvergi að finna uppreisn
né átök. Óttinn við fjarlægt stríð
var víðs fjarri en litadýrðin um
leið, skörpu andstæðurnar sem
áður kölluðust á og drógu fram það
besta í fólki en um leið það versta.
Þar sem ég var einn með sjálfum
mér í stofunni minnti söngleikur-
inn gamli á þá tíð sem hann spegl-
aði, kynþáttaátök, hippamenningu,
blómatímabil, grósku í tónlistar-
lífi, sukk, flkniefnanotkun, nýtt
viðhorf til kynlífs, andúð á stríðs-
rekstri, fyrirlitningu á ríkjandi
viðhorfum og ósk um breyttan
heim. Áhrifa úr austri og vestri
gætti einng hér á landi. Ungdómur-
inn fór fyrir og hneykslaði hina
eldri. Það er hins vegar löngu liðin
tíð og allt komið i jafnvægi. Nútim-
inn er í mildum litum líkt og stof-
an. Uppreisnargjama æskan er nú
hin ráðandi stétt, ráðsett en föl
ásýndum miðað við það sem áður
var. Æskulýður samtímans er ekki
byltingargjarn og gerir ekki aðrar
kröfur en að efnast og það sem
fyrst. Með vel snyrt hár veltir xmga
fólkið fyrir sér bréfakaupum og
fjárfestingarmöguleikum. Kæru-
leysið er liðin tíð. Blómin eru horf-
in úr hárinu.
Daufir til augnanna
Ég komst aftur inn í nútímann
með þögninni í nýlitaðri stofunni
en um leið horfði ég á daufa dag-
blaðsmynd á gólfinu þar sem glitti
í forsetaframbjóðenduma í Banda-
ríkjunum undir málningarslettu.
Bandaríkjamenn velja á milli
þeirra Bush og Gore á þriðjudag-
inn en ekki má á milli sjá hvor er
litlausari. Drættirnir voru skratta-
kornið skarpari á dögum Hársins
þegar baulað var á Johnson karl-
inn og skömmu síöar þegar refur-
inn Nixon hrökklaðist úr embætti,
hafandi þó blessunarlega viður-
kennt ósigur og kallað heim sina
menn úr því alræmda stríði í Ví-
etnam.
Ósagt skal látið hvor hefur það á
lokasprettinum, Gore eða Bush, en
það skiptir ekki öllu. Þeir eru svo
dauflegir til augnanna að jafnvel
liggur við aö það verði eftirsjá að
gráhærða graðnaglanum sem enn
situr í Hvíta húsinu. Hann er enda
af kynslóö hinna hárprúðu og gott
ef hann kom sér ekki undan her-
þjónustu meðan vitleysan við-
gekkst í Víetnam.
Munurinn er víst mikill
„Ralph Nader
gerir lítið úr mun-
inum á stóru stjórn-
málaflokkunum og
forsetaframbj óðend-
um þeirra. Það er
grundvöllur fram-
boðsbaráttu hans
og fullyrðinga um
að það skipti ekki
máli þótt hann taki atkvæði frá A1
Gore. Demókratar og repúblikanar
eru „einn kerfisflokkur með tvö höf-
uð,“ sagði hann á dögunum. Hann
hélt því fram að ágreiningsefni þeirra
væru minni háttar samanborið við
hvað „sameiginleg einkenni" þeirra
væru mörg. En ágreiningsefni flokk-
anna eru ekki léttvæg. Þau eru mjög
mikilvæg, ekki síst í augum baráttu-
hópa sem Nader hefur sjálfur stofnað
og átt þátt í að stofna í gegnum árin.
Ef marka má stefnu hans eins og hún
birtist í plöggum hans eru þau hon-
um mikilvæg líka.“
Úr forystugrein Washington Post
2. nóvember.
Á barmi hengiflugsins
„Hversu lengu geta Israelar og
Palestínumenn haldið áfram að baða
út handleggjunum á barmi
hengiflugsins og fundið leiðir tO að
grípa í greinamar á síðustu stundu
áður en þeir steypast fram af
brúninni? Á sama tíma og vopnuð
átök voru harðari en nokkru sinni
leit nýr samningur um að „binda
enda á ofbeldisverkin" dagsins ljós.
Strax á eftir vakti bílsprengja upp
drauga hryðjuverka í ísrael. Engu að
síður fréttum við af því að samninga-
viðræðunum, sem voru aldrei alveg
lagðar á hilluna, gæti verið haldið
áfram, óbeint, í Bandaríkjunum.
Aldrei hefur verið jafn rík ástæða til
bölsýni en ástæðurnar til að láta ekki
undan henni hafa einnig tekið á sig
lit.“
Úr forystugrein Libération 3.
nóvember.
Sigur í Kosovo
„Þaö var auðvitað nauðsynlegt að
lýsa því yfir að
sveitarstjórnarkosn-
ingarnar i Kosovo
hefðu verið stór
áfangi. Það var
djarft af Öryggis- og
samvinnustofnun-
inni í Evrópu að
skipuleggja kosning-
ar í landi þar sem nýlega hefur verið
háð stríð. Kosningaþátttakan var að
vísu há og áhuginn mikill meðal
stuðningsmanna Ibrahims Rugova.
Þeir fáu Serbar, sem eru um kyrrt,
hvorki vOdu né höfðu möguleika á að
taka þátt/í fyrstu „frjálsu" kosningun-
um. Þessar kosningar vom í höndum
Albana. Næsta skref, þetta var bara
byrjunin, verða þingkosningar, helst
þegar næsta sumar. Það er hvetjandi
að flokki Rugova skuli hafa tekist að
bola burt flokkunum tveimur sem
myndaðir voru úr Frelsishernum.
Nokkrum stríðsherrum hafði tekist
að ná efnahagslegum og pólítískum
völdum í bæjunum og nýttu sér þau í
eigin þágu og með aðferðum mafíunn-
ar.“
Úr forystugrein Aftonbladet 31.
október.
Af mannavöldum
Alþjóðleg nefnd loftslagssérfræð-
inga hefur nú komist að þeirri niður-
stöðu að áhrif manna á hækkandi
hitastig á jörðinni séu meiri en áður
var talið. Nefndin varar auk þess við
því að hitastigið geti á næstu 100 ár-
um hækkað meir en áður hafði verið
reiknað út. íversta faUi gæti hitinn
orðið 6 stigum hærri en hann var á
síðasta áratug. Þessi niðurstaða ætti
að gera fundinn í Haag í næsta mán-
uði, þar sem flestar þjóðir heims
munu reyna að ganga frá smáatriðum
Kyotosamkomulagsins frá 1997, enn
mikOvægari. Samkomulaginu er ætl-
að að draga úr útblæstri gróðurhúsa-
lofttegunda. Niðurstaðan ætti einnig
að vekja athygli á Bandaríkjaþingi
þar sem flestir hafa stungið höfðinu í
sandinn eins og strútur vegna máls-
ins.“
Úr forystugrein New York Times
31. október.