Dagblaðið - 07.02.1980, Síða 11

I
DAGBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 7. FEBRUAR 1980.
1
spretta uppreisn fólksins. Svo hefur
(ró ekki farið enn. Herinn hefur
slöðugt aukið harðstjórn sína og
stöðugt beitt harðneskjulegri aðgerð-
um til að berja niður aðgerðir (reirra
sem honum eru andsnúnir.
Argentínumenn, eða þeir sem þar
stjórna nú, lelja sig hafa ýmislegt sér
til málsbóta í þessum efnum ef miðað
er við aðra svokallaða fyrri banda-
menn sljórnarinnar í Washington.
Ekki fer leynt að meira að segja þeir
herforingjar sem varkárastir eru í
argentíska herrium eru reiðir Carter
Bandaríkjaforseta. Þeir telja hann
hala ráði7t á þá þegar þeir áttu mest í
vök að verjast og sakað þá um alls
konar mannréttindabrot og óþverra á
sama tima og til dæmis Íranskeisara
og mönnum hans var hlift við söniu
gagnrýni vegna sams konar.fram-
ferðis. Argentinumenn segjast þó vel
gera sér grein fyrir að þeir sitji ekki á
olíulindum og þess vegna varla jafn-
gildir írönum.
Argentínumenn muna lika Sovét-
rikjunum það að árið 1974, þegar
Peronstjórnin lenti i verulegum erftð-
leikum, voru það Sovétríkin sem
komu þeim til hjálpar. Sovétmenn
létu sig meira að segja ekki niuna um
að grípa inn i ýmis stórverkefni og
Ijúka þeim fyrir Argentínu. Má nefna
risastór raforkuver sem Bandaríkin
hurfu frá.
Rikisstjórn Argentinu hefur héldur
ekki gleymt því hverjit það voru sem
koniu þeim af lista yfir riki sem brulu
mannréttindaskrá Sameinuðu þjóð-
anna. Þar voru Sovétfulltrúarnir að
verki. Hið eina sem þeir fóru fram á
til endurgjalds var að lítill og áhrifa-
laus kommúnistaflokkur fengi að
slarfa i Argentínu. Sá flokkur hefur
ávallt staðið með Sovétríkjunum og
þar af leiðandi látið sig mannréttindi
litið skipta. Þetta fór einmilt vel
sanian við stefnu stjórnar Argenlinu
og þá ekki siður Sovétríkjanna, sem
reyndar hafa aldrei verið hrifin af
byltingarhreyfingum í Suður-
Ameríku.
Af þessu má ráða að engin furða er
að Argentína stendur nú sem fastast á
þvi að selja allt það korn sem al'
verður séð til Sovétrikjanna. Þar er
ek'íj um annað að ræða en endur-
grððslu á göntlum greiða. t
Er þá pólitíkin
úr sögunni?
Nú liggur ljóst fyrir, að ólympiu-
nefnd islands er ákveðin í að halda
sínu striki og senda íslenzka þátttak-
endur á ólympiuleikana i Moskvu á
sumri komanda. Þessi afstaða
nefndarinnar mun byggjast öðru
fremur á því, að ekki megi „blanda
saman” pólitik og iþrótlum, þess
vegna verði að halda ólyntpiuleikana
í Moskvu hvað sem tautar og raular
og á hverju sem gengur. Með þessari
ákvörðun sinni telur ólympíunefndin
væntanlega, að hún hafi afstýrt
„voðanum” og komið i veg fyrir, að
ruglað væri saman pólitik og íþrótt-
um. En skyldi það vera svo í raun?
Leiðinni til sátta og
samlyndis hafnað
Auðvelt er að leiða rök að þvi, að
eina leiðin til þess að forðast, að þátt-
taka frjálsra þjóða i ólympíuleikjun-
um yrði meiri háttar pólitískt deilu-
mál hefði verið sú, að flytja leikina
alfarið brott og halda þá í einhverju
því landi, þar sem umhverfið væri i
samræmi við innihaldið, þar sem
leikar friðar og vináttu væru ekki
haldnir í miðju ófriðar, ofbeldis og
sundurlyndis. Ólympíunefndin er i
meira lagi glámskyggn ef hún heldur,
að hún hafi með ákvörðun sinni lagt
sitt af mörkum til þess að komast hjá
því, að pólitískar deilur standi um
leikana. Þverl á móti hefur hún með
ákvörðun sinni gert sitt til þess, að
leikarnir verði haldnir í Moskvu, en
sú stefna hefur, sem kunnugt er, leitt
til stórpólitiskra deilna á alþjóðavett-
vangi. Og verði þeirri stefnu fylgl
fram eiga þær deilur eftir að harðna
og leikarnir verða haldnir í hringiðu
sundurlyndis og deilna, jafnt póli-
tískra sem innan íþróttasamtaka
heimsins. Þess vegna er Ijóst, að helzt
hefði verið og er unnt að skapa frið
um leikina með því að flytja þá burt
frá Sovétríkjunum og setja þá niður i
friðsælu umhverfi sátta og samlynd-
is. Fari svo sem horfir eiga stórpóli-
tiskar deilur og átök um leikana eftir
að aukast stórlega fremur en hitt.
Kjallarinn
SigurfturE.
Guðmundsson
Þetta ætti ólympíunefnd lslands að
hafa i huga.
Kjarni þess, sem um
er deilt, er siðferði-
legs eðlis
Svo er að sjá, sem ólympíunefndin
hafi umfram allt einblint á það sam-
band, sem er milli iþrótta og stjórn-
mála, likt og ekki væru aðrar hliðar á
þvi máli. Svo er þó að sönnu. Megin-
kjarni þess máls, sem um er deilt, er
siðferðilegs eðlis. Þeir sem gagnrýna
ákvörðun ólympiunefndarinnar og
annarra þeirra, sem vilja halda leik-
ana í Moskvu, benda á, að óviðun-
andi ósamræmi er milli ólympiuhug-
sjónarinnar og þess umhverfis, sem
hún verður hyllt i. Suniir hafa tekið
svo sterklega til orða, að það sé svo
algjört, að siðleysi megi kalla, verði
leikirnir haldnir i Moskvu. Það er
varla ósanngjörn eða óeðlileg krafa,
að fullkomið samræmi megi ríkja
milli leikjanna og þess umhverfis,
sem þeir eru haldnir í. Þetta er kjarni
málsins og skiptir öllu. Svo virðist
sent ólympíunefndin hafi alls ekki
gefið þessu sjónarmiði neinn gaum
og telur þá væntanlega, að það skipti
ekki neinu niáli. í öllu falli gerðu tals-
ntenn hennar ekki neina grein fyrir
sjónarmiðum hennar til þess. Það er
sannarlega hörmulegt til þess að vita
ef hún hefur ekki veitt þvi neina
athygli og þar af leiðandi sniðgengið
það.
Víti til
varnaðar
Það, sem hér hefur verið gert að
umtalsefni, verður ekki rætt frekar,
enda munu ýntsir atburðir á alþjóða-
vctlvangi eiga eftir að halda vakandi
athygli og umhugsun manna um það.
Hitt skal ilrekað, að í þessu máli hafa
ólympíunefndinni verið ntislagðar
hendur og hún tekið ranga ákvörðun.
Þess er að vænta, að þeir sent siðar
konta, ntunu forðast að feta í fólspor
þeirra mistaka, sent ólyntpiunefnd
Islands verður á þegar hún ákveður
að senda þátttakendur til ólyntpiu-
leikja, sem haldnir eru i höfuðborg
eins mesta herveldis heims, er slendur
i blóðugum átökum innanlands og
utan. Og þáttlaka íslands i ólympiu-
leikjunum í Berlín 1936 verður þeim
sömuleiðis viti til varnaðar. Til þess
er gott að hugsa.
Sigurður E. Guðmundssun
framkvæmdasljóri.
„Ólympíunefndin hefur tekió ranga
ákvöröun.”
æskileg framtíðarmarkmið að ræða,
þótt vandséð sé hvernig þau geti
komið að notum á svipstundu, enda
hvergi greint á milli skammtíma’áð-
stafana og stefnu til lengri tíma.”
Siðar segir: „Ekkert er stjórnmála-
flokki mikilvægara en að eiga traust
hæði stuðningsmanna og andstæð-
inga og um leið að setja fram sín
stefnumál þannig, að þau geti orðið í
takt við æðaslátt fólksins i landinu."
Svo mörg voru þau orð, rn þetta
brást algerlega, að vonum, enda illa
að staðið.
um flökkulýð sem á engan hátt getur
metið stöðu islenskra stjórnmála á
rökrænan hátt. Þeir hafa ekki hug til
að viðurkenna mistökin, ná gæfu eða
gjörvileika til að taka nýja afstöðu til
þjóðmála og eru þvi að einangrasl frá
íslenskum stjórnmálum.
Að þora, vilja
og geta
En þegar neyðin er stærsl er
hjálpin stundum næst, á ég þar við
stjórnarmyndunarlilraunir Gunnars
Thoroddsen. Hann hefir séð fram á
það, að ef þjóðin á að vera „frjáls
þjóð í frjálsu landi" væri nauðsyn á
að höggva á þann Gordíonshnúl sem
stjórnmálin eru komin i þessa dag-
ana. Er það lofsvert framtak fyrir
þjóðina og Sjálfstæðisflokkinn. Að
mínu rnati var svo komið málum, í
þróun pólitískrar stefnumörkunar
hjá þeim flokki, að orðið „sjálf-
stæðismaður” var orðið að einu
ömurlegasta öfugmæli í islenskri
tungu og i minum munni, um tíma,
orðið hið versta skammaryrði um
manngildi einstaklings, en ég vona að
við þessa nýbreytni geti þar orðið
breyting á, í þá átt að telja megi, i
það minnsta hluta sjálfstæðismanna,
til manna er kikna ekki undir þvi
heiti.
trúðapólitik til þess eins fallna að
vekja á sér athygli. Verður því að
meta tillegg þeirra i stjórnmálabar-
áttu síðustu tvö árin sem gott dæmi
um það, hvernig ekki á að reka
stjórnmálabaráttu hér á íslandi.
Ber nú að víkja að áður öflugasta
stjórnmálaflokki hérlendis, Sjálf-
stæðisflokknum. Hann beið alvar-
lega ósigur i kosningunum 1978 og
hefir að, að likum, metið stöðuna
þannig að til stefnubreytingar þyrfti
að koma af hálfu flokksins gagnvarl
þjóðmálum. Vísir að því birtist í
Morgunblaðinu 21.2. 1979 kölluð
„Endurreisn”. Augljóst var þar að
það átti að beina þjóðlifsþróun út í
harðvítugan markaðsbúskap, þjóð-
félagsform og hagkerfi sem víðast er á
undanhaldi vegna alvarlegra ann-
marka er myndast í langtímaþróun
slíks kerfis.
Síðan leið tíminn, tíðindalítið, til
stjórnarfallsins er alþýðuflokksmenn
brugðu sér í „Brútusarhlutverkið”
margfræga og felldu vinstri stjórn-
ina. Myndaðist þá ástand, sem að al-
mannarómi var mjög hagstætt Sjálf-
stæðisflokknum og var jafnvel talð
að hann hefði möguleika á hreinum
meirihluta út úr komandi kosning-
um.
Þótti þá hugmyndafræðingum
flokksins, að líkum, leikurinn léttur
og suðu saman pólitíska stefnumörk-
un er þeir kölluðu „Leiftursókn". Er
það plagg margfrægt orðið og er aug-
Ijós sönnun fyrir því að þeir aðilar
innan flokksins, er sömdu þetta, eru
Kjallarinn
Bjarni Hannesson
alls ófærir um að meta pólitískt og
efnahagslegt ástand á réttan og raun-
sæjan hátt. Þessar áætlanir reyndust
illa unnar og erfiðar til útskýringar
fyrir fiambjóðendur og afleiðingarn-
ar urðu lika hroðalegar fyrir flokk-
inn.
Tók sér ekki
ímunn
Ætla ég að vitna i hvernig einn
frambjóðandi flokksins lýsir þessu
kosningaplaggi. Pálmi Jónsson
alþingismaður, Akri A-Hún., i
Norðanfara des. 1979: „1. Sjálf-
stæðisflokkurinn átti ekki að taka á
sínar herðar ábyrgð á þingrofi og
vetrarkosningum. Þetta er ástæðu-
laust og óheppilegt bráðræði. Við
áttum að hafna þátttöku í ríkisstjórn
án kosninga eins og gert var, en krefj-
ast þess, að vinstri flokkarnir færu
með stjórn landsins þangað til kosið
yrði. Það yrði að vera á þeirra ábyrgð
hvenær kosið væri og þeir að sitja í
súpunni þangað til, þótt sundraðir
væru.
2. Úr þvi að Sjálfstæðisflokkurinn
gekk fram fyrir skjöldu og krafðist
þingrofs og kosninga átti hann tví-
mælalaust að fara í minnihlutastjórn
sjálfur eða stuðla að því að sett yrði
utanþingstjórn til bráðabirgða. Vil-
lausasti kosturinn var valinn —
kratastjórn með okkar stuðningi.
3. „Leiftursókn gegn verðbólgu”.
Nafnið eitt á stefnuyfirlýsingunni
fékk hárið á landsfólkinu til að rísa
öfugt. Margt er auðvitað gott i
stefnuskránni, sem ég og aðrir höinr-
uðum á i kosningabaráttunnK þó ég
tæki mér nafnið aldrei i munn. Ann-
að er þó í hæpnara lagi og mótað af
handarbakavinnu. Sumpart er um
Pólitískur
flökkulýður
Afleiðingar alls þessa eru nú að'
verða öllum augljósar, nú þessa
dagana í ríkjandi stjórnarkreppu. Sá
kjarni i Sjálfstæðisflokknum sem
knúði fram leiftursóknina er að verða
algerlega einangraður á þingi og í
þjóðmálaumræðu. Einnig virðast
flokksbönd vera að rofna hjá þeim,
og er ekki furða, því öllum sem gæda
ir eru heilbrigðri skynsemi er orðið
ljóst að forustusveit flokksins er
orðin að málefnalausum og huglaus-
Læt ég hér með lokið þönkum um
„pólitíska nýbreytni” að.sinni.
Bjarni Hannesson,
Undirfelli.
__________________ V
„Forystusveit flokksins er oröin aö mál-
efnalausum - og > huglausum , flökku-
55