Sunnudagur fylgirit Þjóðviljans - 31.05.1964, Blaðsíða 7

allt til sín með báðum hönd-
um og tók til við starfið að
lifa eins og sagnfræðingur
ræðst að þvi verkefni að
þja-PPa saman mörgum öldum.
etta var sá tími, sem fólk
kallar „þroskaárin“, þegar það
reynir að lýsa því, hvað bar
til þess að maðurinn varð síð-
ar sá sem hann var. Menn
hefðu eins getað reynt um
miðnætti að ákvarða tímann
eftir sólskífu, því „þroskaár“
Brendans voru lifuð í löngun
í að geta horft lengur á „það
litla blámatjald sem fangar
kalla himin“ rneðan bók-
menntarýnarnir sigldu niður
Thasnes á fyrstu og hættuleg-
ustu ferð sinni — í því brjál-
aða hlutvei’ki karlmennsk-
unnar að sigra Oxford-róðrar-
keppnina. „Fylliraft“ kölluðu
þeir hann um leið og þeir
stóðu upp frá ritvélunum og
skjögruðu inn í blaðamanna-
klúbbinn til að fá sér stórt
glas af brennivíni upp á krít.
Þeir höfðu skrifað eftii-mæli
um „Hinn Óða“ fimm árum
áður og nú þurftu þeir ekki
annað en að breyta aldri hans
úr 36 í 41, en það er auðvelt
fyrir menn sem álíta að allir
„fylliraftar" deyi úr sykur-
sýki og að í hverjum drykkju-
sjú-klingi sitji Brendan Behan.
Fleiri drykkjusjúklingar og
fylliraftar yfirgáfu kirkju-
garðinn en eftir vom og tala
íbúa í Glasevin. er reyndar há.
Höfuðóvinur Brendans var
hæfileiki hans til að fyrirgefa.
1 „Quare Fellow" finnur hann
sér tíma til að bala um fanga-
verði sem eru ekki „mjög
slæmir“ eða annarsstaðar í
tukthúsum um fangelsisstjóra
sem „hafa viðbjóð á“ því sem
þeir gera þegar þeir þvo hend-
ur sínar eftir að hafa hei'sað
böðlinum.
Fólk, sem lét sig slí’kt
ökipta en hafði ekki getað séð
„Gisl“ í hinni upphafegu gel-
ísku mynd leiksins, áleit að
Brendan „hefði ekki þroskazt
sem leikskáld", að leikritið
væri „of laust í reipunum",
„bygging þess óákveðin.“ Þeir
gátu ekki vitað, hve því hafði
verið misþyrmt af fólki sem
ekki gat haldið sig við það
verk sem það þekkti bezt: að
leika og setja á svið. Það var
ekki heimsfrægð Gísls sem
sendi Brendan niður brekkuna
heldur þvert á móti — það
dapurlega ástand að vera eftir
skilinn með skuggann einan af
dýrlegu leikriti. Það þyrfti
járnvilja manna eins og Shaw,
Beketts eða 0‘Casey til að
vernda eigin list fyrir slíku
fólki, sem heldur að rithöf-
undar séu aðeins fígúrur í
þeirra brúðuleikhúsi. Vesa-
lings Brendan hlýtur að hafa
verið niðui'brotinn.
9»E g var ekki niðurbrotinn"
segir hann einhversstaðar.
„Mér var skítsama meðan ég
þurfti ekki að mála á veggi
eða grafa skotgrafir eða deyja
fyrir írland. Þessi list sem þú
talar um er aðeins tilbúningur
þíns alvarlega ímyndunarafls.
Skrifaðu ekki um mig eins og
ég hefði verið einhverskonar
menningarhræfugl, sem ekki
átti sér annan metnað en
þann, að deyja í safni um-
kringdur af gömlum konum og
skrýtnum mönnum, sem finnst
ekkert betra en að tárfella
yfir gamla, dauða Shake-
speare. Slepptu því afstyimi
og segðu þeim frá mér. Það
er efnið sem þú ert beðinn að
fjalla um.“
Látum svo vera — tölum
um Brendan. Við gengum einu
sinni á eftir líkkistu fyrstu
stúlkunnar minnar og hann
skipaði mér að gráta.
,.Ég er ek'ki í skapi til þess,
Brendan. Þetta skipti mig
ekki svo miklu. Það væri
hræsni að gráta.“
„Ef þú getur ekki einu sinni
verið hræsnari í hálftíma, þá
geturðu ekki verið merkilegur
bróðir. Viltu ekki einu sinni
fella fáein tár til að fá ætt-
ingjana til að kaupa eitthvað
að drekka?“
Ég grét en þeir keyptu ek'k-
ert að drekka og Brendan tók
niður nöfn allra hinna dætr-
anna til að vera viss um að
hann lenti ekki í svipuðum
vandræðum sjálfur.
Hann hafði ánægju af jarð-
arförum annarra manna, því
þeir gátu ekki séð um þær
sjálfir, en þegar sumt fólk
talar um að honum bafi þótt
dauðinn æskilegur, þá hlýtur
það að vera að gera að gamni
sínu. Brendan langaði mikið til
að lifa og ég er viss um að
hann hefði aldrei leyift okkur
að fara með sig í kirkjugarð-
inn, hefði hann þar ekki verið
að skemmta stærsta áhorf-
endahóp sem hann náði nokk-
urntíma til persónulega. Eins
og hann sjálfur komst að orðd
um vinsældir: „Það er ekkert
á við slæmar undirtektir nema
þín eigin eftirmæli."
Við jarðarför Brendans vant-
aði eitt: hinn sanna Behan.
Framhald & bls. 214.
SVARTLIST
FRA KÚBU

Kúbanir eru eins og aðrar
þjóðir hinnar Latnesku Amer-
íku atkvæðamiklir í svartlist og
sækja gjarnan mótíf sín til þjóð-
legrar listar. — Þessi mynd er
eftir Carmelo Gnnzales og hef-
ur hann sótt hugmynd sína |il
kúbanskra þjóðlagasöngvara.
SUNNUDAGUE — 211