Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1988, Side 47

JÓN LÆKNIR PÉTURSSON OG LÆKNINGABÓK HANS
47
Tafla 2
Lærdómslistafélagsrit
XI, 107-169, Kh. 1791
I. P./Um/Orsakir til Siúkdóma/á/Is-
landi, yfirhofud/
I. Kapítuli./Um nockrar enar hellstu or-
sakir til siúk/dóma fólks hér í landi.
Gr. 1. Ofhörð vinna.
Gr. 2. Of stór örbyrgð „orsakar optliga
skyrbiúg, vatnssótt og kláda. Þetta
alleina hefir skilit land vort vid marga
fullhrausta manneskiu, sem siá mátti
árin 1756 og 57, svo og árin 1783 og
84.“
Gr. 3. Ofköld híbýli.
Gr. 4. Sárkaldir drykkir, „drecka þriá
edr fióra potta“.
Gr. 5. Snögg veðrabrigði.
Gr. 6. Rök og suddasöm húsakynni.
Gr. 7. Forir alltof nærri bæardyrum.
Gr. 8. Vont eldsneyti.
Gr. 9. „Illa verkat og óþockaliga med-
hondlat siófáng." - Hér koma tvær
neðanmálsgreinar, sem eru ekki í Nes-
handriti. Sú síðari er alllöng og er um
doktorsrit I. G. Königs, Havn. 1773,
er fjaflar um holdsveiki hér á landi.
Gr. 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, eru nánari
útlestur á ofangreindum orsökum
með ráðleggingum.
II. Kapítuli./Um nockrar enar hellstu
orsakir, er auka/siúkdóma fólks hér á
landi.
Gr. 1. Svipaðar.
Gr. 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, Um
blóðtöku.
Gr. 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, Um
svitakúra.
Neshandrit: Ekkert titilblað (og Lbs.
2424 4to)
1“ Capituli/Nockrar hellstu Orsakir til
Siúkdóma/Fólks á Islandi.
Gr. 1. Sama orsök, en með öðru orða-
lagi.
Gr. 2. Of stór örbyrgð. „Þetta alleina
hefr skilid land vort vid marga full-
hrausta manneskiu þá hardendi
gengid hafa, og flest allir fullordnir
mættu minnast hversu fólk fjell hiá
oss 1756.-57. í hinum sídustu hard-
endum.“
Gr. 3. Ofköld híbýli, en með öðru orða-
lagi og ,Jeg er sannfærdr um þad
þenna hálfs þridia árstíma eg hefi hér
í mínu födrlandi verid" . . .
Gr. 4. Sárkaldir drykkir, „drecka 2 edr 3
potta“; sennilega er hér um misritun
að ræða því Lbs. 2424 4to, Lbs. 1575
4to ogJS. 303 4to hafa 3 eða 4 potta.
Gr. 5. Snögg veðrabrigði.
Gr. 6. Rök og suddasöm húsakynni.
Gr. 7. Forir alltof nærri bæjardyrum.
Gr. 8. Vont eldsneyti.
Gr. 9. Sama.
Gr. 10, 11, 12, 13, 14, 15, 17 svara til
prentuðu greinanna, en þeirri 16. er
sleppt í prentun.
2ar Capituli/Nockrar hellstu orsakir sem
auka siúk/dóma Fólks hér á Landi.
Gr. 18. Meðferð fólks á sjúkl. . . . „opt-
liga er ecki einasta skadlig helldr og
deydandi".
Gr. 19, 20, Um blóðtökur, miklu styttra.