Vísbending - 28.02.1998, Blaðsíða 4

V
ÍSBENDING
Olíkar hugmyndir
að hefur vakið mikla athygli um
allan heim á síðustu vikum að þrír
stórir samrunar fy rirtækj a hafa orð-
ið að engu. Sömu ástæður voru gefnar
fyrir upphaflegum hugmy ndum um sam-
runa, hagræðing og skarpari fókus. Sömu
ástæður virðast einnig vera að baki því
að ekkert varð úr fyrirhuguðum samrun-
um, ólíkirheimarmættust og valdabarátta
varð samrunanum að falli.
Símafélögin
FyrirhugaðursamruniTelenorogTelia
símafyrirtækjanna í Noregi og Sví-
þjóð var tekinn af dagskrá eftir að sam-
gönguráðuneytið tilkynnti að norska rík-
ið gæti ekki sætt sig við kröfur Telia um
eignaraðild hins nýja fyrirtækis auk þess
sem talið var að deilur myndu rísa um
skipan í stjómunarstöður. Svo virðistsem
forsvarsmenn Telia hafi vitað af þessu
viðhorfi Norðmanna í u.þ.b. mánuð áður
en formleg ákvörðun var birt þeim.
Lyfjafyrirtækin
Stærsti samruni sögunnar varfyrirhug-
aður milli lyfjafyrirtækjanna Smith-
KlineBeechamogGlaxoíBretlandi.Mat
á sameinuðu fyrirtæki var um 100 millj-
arðar breskra punda. Tilkynnt var um
samrunan fyrir mánuði og voru ekki
sparaðar yfirlýsingarnar um hagkvæmni
og sparnað sem næðist með sameining-
unni. Ástæðan fyrir vinslitunum virðist
vera sú að forsvarsmenn fyrirtækjanna
gátu ekki komið sér saman um skipun í
stjórnunarstöður. Fyrirfram hafði því
verið spáð að erfitt yrði að ná fram þeirri
hagræðingu sem fyrirhuguð var vegna
mismunandi brags á rekstri fyrirtækj-
anna.
Endurskoðunarfyrirtækin
riðji samruninn sem rann út í sandinn
var samruni KPMG og Ernst &
Young. Ekki eru liðnir margir mánuðir
frá því að tilkynnt var um fyrirhugaðan
samruna fyrirtækjanna Coopers & Ly-
brant og Price Waterhouse. Sá samruni
var í skoðun hjá samkeppnisyfirvöldum
beggja vegna Atlantsála og vegna áætl-
ana um samruna KPMG og Ernst &
Young var búist við að erfitt yrði að fá
samþykki þeirra fyrir samrunanum.
Ástæðan sem gefin er upp fyrir því að
hætt var við samrunann var munur á
rekstri og starfsháttum fyrirtækjanna.
Áætlað markaðsvirði eftir samruna var
áætlað 15,7 milljarðarBandaríkjadalaog
átti hann að ná til starfsemi um allan heim.
Meðal annars voru hafnar viðræður hér á
landi á milli KPMG Endurskoðunar hf.
og Ernst & Young Endurskoðunar og
ráðgjafar hf.
Staldrað við
egar jafnmikilvæg aðgerð og samruni
er í bígerð þarf að ganga vel frá öllum
hnútum.Meðalþesserauðvitaðaðtryggja
með einhverjum hætti að ekki komi upp
sú staða sem virðist vera ástæða fyrir því
að hætt var við samrunana í þeim þremur
tilvikum sem rakin voru. Fyrir Smith-
Kline-Beecham er t.d. illa komið því að
þetta er í annað skipti sem fyrirhugaður
samruni þeirra fellur um sjálfan sig. Þeir
hafa því tapað tiltrú á markaði og verð á
hlutabréfum í fyrirtækinu hefur fallið.
Sennilegt er að önnur fyrirtæki muni læra
af þessu og undirbúa betur samruna áður
en hann er tilkynntur opinberlega.
Tiltekt
s
Ihagfræðilegum skilningi má líkja sam-
runa fyrirtækja við tiltekt. Fyrirtækin
eru hvort í sínu lagi að eyða of stórum
hluta af framleiðsluþáttum í óþarfa. Þau
skynja þetta í því að samkeppnisstaða
þeirra er ekki jafngóð og annarra fyrir-
tækja í sömu grein. Til að bregðast við
þessu þurfa þau annað hvort að hagræða
í rekstri eða horfast í augu við það að
verða undir í samkeppninni. Ef fyrirtæki
er í þeirri aðstöðu að búið er að hagræða
eins og hægt er og það dugar ekki til, þá
er ástæða til að leita annarra leiða. Samruni
er þar ofarlega á blaði því að með honum
nást oft umtalsverðir möguleikar á hag-
ræðingu auk þess sem stundum getur sam-
keppnisstaða stórbatnað vegna mismun-
andi vöruúrvals eða annarra þátta svo sem
þéttari dreifingu eða virkari sölustarfsemi.
Hagfræðilega er tiltektin fólgin í því að
draga úr eyðslu framleiðsluþátta í báðum
fyrirtækjum með því að sameina starf-
semina og losna við að margvinna sams-
konar störf.
( Vísbendingin )
í ; " a
réttavefurMorgunblaðsinsá Intemet-
inu hefur vakið verðskuldaða athygli.
Vefurinn er vel hannaður og fréttirnar
koma fram nánast um leið og þær verða
til. Fréttirnareru ekki mjög langaren þess
greinilega gætt að allt sem máli skiptir
komi frant. Fullyrða má að fréttavefurinn
komist nærri því að vera jafnmikil framför
og þegar textavarpið hóf að birta saman-
tekt úrfréttum. Fyrirþá sent eru að versla
á verðbréfamarkaði er korninn ódýr og
þægilegur miðill sem hægt er að treysta.
^SIóðin er: http://www.mbl.is_ .
Aðrir sálmar
_______________________________
Smáskammta-
lækningar
Félagsmálaráðherra kynnti á dögun
urn fyrirhugaðar nýjungar í húsnæð-
islánum. Þær felast í aðallega í því að
sameina Byggingarsjóð ríkisins og
Byggingarsjóð verkamanna í einn íbúð-
arlánasjóð og leggja niður Húsnæðis-
stofnun í því formi sem hún er í dag.
Auk þess er mælt fyrir breytingum á
félagslegakerfinu. Enn er hjakkað í sama
farinu. Á pappírunum kann að virðast
sem mikilli hagræðingu sé náð fram með
því að leggja niður þrjár stofnanir og fá
eina í staðinn. En það vita flestir að rekst-
ur by ggingarsjóðanna hefur verið í hönd-
um Húsnæðisstofnunar þannig að ein-
ungis er verið að skipta urn nafn á fram-
hlið hússins þar sem skrifstofurnar eru.
Hefði ekki verið vænlegra að leita ann-
arra leiða. Bankakerfið hér á landi er
alveg hæft til að sjá um þessa starfsemi.
Ef hið opinbera finnur hjá sér mikla þörf
fyrir að niðurgreiða vexti á húsnæðis-
lánum (sem er ekkert augljóst að ætti að
vera) þá eru ýmsar leiðir til að fram-
kvæma slfkt. Nota má vaxtabætur eða
hreinlega gera vaxtamun upp við lána-
stofnanir jafnóðum og þær lánuðu fjár-
munina út. Lánastofnanir taka nú þegar
að sér greiðslumat þannig að sá þáttur er
ekkertnýttfyrirþeim. Hægt væri aðselja
þann stofn húsnæðislána sem til erí land-
inu til fjármálastofnana og láta síðan
lánastofnanir keppa innbyrðis urn kjör á
nýjurn lánum. Eðlilegast væri auðvitað
að markaðsvextir væru látnir ráða án
ábyrgðar ríkisins, því að veðtryggingar
fyrir lánunum ættu að vera nægar ef rétt
er haldið á spilunum.
Lánasjóður íslenskra
námsmanna
Ef á annað borð er verið að taka á
húsnæðiskerfinu þá mætti allt eins
taka Lánasjóð íslenskra námsmanna
sömu tökum. Bankarnir eru fullfærir um
að annast lánveitingar til námsmanna.
Það er engin þörf á sérstakri stofnun til
að sinna því. Sama hátt má hafa á með
niðurgreiðslu vaxta að rflcið geri upp við
lánastofnanirnar jafnóðum. Kostnaður-
^ inn verður ekki meiri en hann er í dag.^
/Ritstjórn: Tómas Örn Kristinsson ritstjóri og^
ábyrgðarmaður., Benedikt Jóhannesson.
Útgefandi: Talnakönnun hf., Borgartúni 23,
105 Reykjavík.
Sími: 561-7575. Myndsendir: 561-8646.
Netfang:visbending@talnakonnun.is.
Málfarsráðgjöf: Málvísindastofnun Háskólans.
Prentun: Gutenberg. Upplag: 700 eintök.
Öll réttindi áskilin. © Ritið má ekki afrita án
Jeyfis útgefandæ_______________^
4