AvangnâmioK - 01.06.1958, Blaðsíða 17

nr. 2
AVANGNÅMIOK’
137
kuneKartalerpoK kisalo Samame niuverfeKalerdlutik
1755-me, pisiniarfeKarfigtåK taivdlugo Ritenbenkimik.
kisiåne niuvertoKarfiuleKissoK tåuna sivisfimik atångi-
laK. tunissatigut pigssarsiat niuvfagiartarnerinåkut pig-
ssarsianit amerdlanerulingingmata kujåmut nfingniåi-
nalerput, kisalo Agpanut inigssarsivdlugo 1781-me, i-
lagoK arfangniarneK tåssångånit ingerdlatarineKarniå-
sangmat. Agpatdle niuvertOKarfiuleramik arfangniar-
fiulernatik Kagssusersorfiuneruput ukiunilo sujugdler-
ne pissaKardluarfiuvdlutik kingornale åma tamatumfi-
nåtaoK nåkariartulersiinavdlutik. tamatuma kingorna
K’eKertaK SarKaK (niuvertarfeKarfiup Ritenbenkip itii-
gisimassaralua) Ujarasugssugdlo niuvertoruseKarfi-
ngorput. una kingugdleK atorungnaersimagaluarsinar-
dlune kingorna nangerKigsimavdlune månalo sule a-
tavdlune. NilgssuartaoK niuvertoruseKarfiuvdlune Ag-
panut atasimagaluarujoK, 1827-milo tunissaKarsima-
ngårmat Agpat umiatsiarssuåta tunissat tamaisa Ag-
panut nagsarneK sapersimavai. ukiutdle avdlångorta-
Kingmata måna Ntigssuatc Kangatsiardle inuerupoK,
tunissakinermit niuvertoruseKarfik ingminut åtåneK
sapilermat.
månale Agdlutumut uterniarta.
oKautigerérparput itsaK IluliumanerssuaK arfer-
pagssuaKartartoK nunavdlo sinåne sujuligut umiamik
arfangniartarsimassut pissaKartartorssfivdlutigdlo.
SarKaK niuverfeKaratdlarmatdle åma taimailivdlu-
ne arfagtoKartartorssusimavoK. månalo niuverfik Riten-
benk Agpanut nfingneKarmat tåssångånit arfangniar-
nigssaK pissutaussut pingårnerit ilagisimavåt. tåu-
ssumalo inigigalua måna Agpat igdloKarfiata avang-
naralånguanlsimagaluarpoK. tåssångånltdlume arfang-
niartaleramik pissaKångitsorsimångitdlat, 1782-migoK
upernagssåkut 3-nik arfaKaut. nunaKarfiuvdle kigdli-
nga siktinertungmat imartåtalo tungånut arfangniuti-
nik uniapilornarpatdlårtaKingmat kujåmut nuatdlåinar-
simåput.
niuvertoKarfik Ritenbenk Agpanllermat Kangerup
(tåssa Agdlutup avangnamut kimut isuata) kujati-
nguane „Igdlutsiåne" arfangniarfeKalerpoK. 1783-me
arfangniartitsissup inigsså igdlorssuaK 20x14 aleni-
sut agtigissoK, Kuerssuardlo ivssunik ujarKanigdlo
Karmalik, kingornale Kissungmik taorserneKartoK, nå-
parneKarput. arfangniarfigoK tatdlimanik upangniute-
KarpoK tamarmik såkulingnik, pissortarai arfangniar-
titsissoK 5-nik kivfalik. „kalagtut" pinatik Kavdlu-
nåtutdle arfangniartartugssanik (tåssa imaigunarpoK
alerssualerdlutik kapississartunik). kingunerilermat ar-
fangniartut amerdlåssusé avdlångortitausimåput imai-
livdlugit: arfangniartitsissoK (assistent), orssuiaissoK,
nåpaja, sanassoK, igassoK kivfåinaitdlo sisamat. 1793-
migoK Igdlutsiåmlput Inuit 34-t, tåukua ilagigait kui-
simångitsut mardluk. nunaKarfigdle umiarssualivilo-
KaoK angmåinartflgame, taimaingmångoK Igdlutsiar-
miut Agpane pigssamausiveKarput. sivitsoriångitsoK
IgdlutsiaK taKalagkalugtuinalerpoK akitsoralugtuinar-
dlune, ukiumut ilåne 1-nik ilånilo 2-nik KaKUtigor-
ssuardlo 3-nik arfagtarput, ilånilo sussårdluinartar-
dlutik. åma najugaK tåuna umiatsialivilugtukasiung-
mat anordlilerdluue maliatdlerångat pisatsersorigka-
nik upangniutaersertåinarsimåput tivfasiartunut Kut-
dlarsimagaluartunigdlunlt, tåssame åma upangniutit
singeriåinångordlugit sitdlimatitaraluaramikik. ilåne
1789-me atautsikut upangniutit sisamat ånaisimavait.
tåukuinåungitdlatdle, ukiut mardluk Kångiutlnartut
handelip sinerssflta umiarssuåraK nutåK „umiarssua-
livingme" umiarpoK. nunaKarfik puissiniarfiuvdluå-
ngeKingmat inue Kavdlunåmininarnik inussuteKarti-
tariaKartarsimåput. sivitsoriångitsoK arfangniarfik tåu-
na seKitagkalugtuinarpoK, ajornaKingmatdlo nunaKar-
fik Inugtaisa 1795-me Kimagåinarsimavåt, arfangniar-
titsissordle kivfanilo sule tåssanlkamik 1798-me pi-
ngasorssuarnik arfagsimåKaut. nunaKarfigdle najusav-
dlugo uverinarsimångeKingmat kingunerilerå taimaitl-
narneKarpoK igdlorssuålo inguvterdlugo K’eKertar-
ssuarmut autdlarutdlugo.
kingorna arfangniarfik sumut nusanerdlugo piv-
figssaerutiarssugkaluarpåt: K’eKertarssflvdlo kujåmut
kangimut isuata — AKajaruata — emå ukiume siku-
neK ajungajangmat „Kokkinik“ime arfangniarfeKaler-
pat pitsaunerutilersimavåt åma taikane Kukane Inuit
ardlalingnik igdloKarmata. taimane Kavdlunåt Inugtut
OKatdlordlugdluinartukasiusimagamik Kukane igdlo-
Karfik Kokkinekimik taissarsimagamiko. taikanile ar-
fangniarnigssaK pisanganarteKissartik misiligkaluara-
miko suatdlångitdluinarsimåput tåssalo taikane ar-
fangniarfeKarnigssaK kingorna erKaericingnago.
Agdlutumile arfangniarfiussartoK, KeKertap tåu-
ssuma kimut nfla NiaKornaK (Klokkerhuk) tamanit
pingårnerusimavoK, arfangniarfingnitdlo avdlanit ta-
manit KaKugorssuarmut erKaimassaKarfiuneruvdlune,
imaKa arfangniarfiunera soraeraluarmatdlunit Kavånga
avångalo aussame angalassut Agdlutup kitåtigortut
niaKornå akunitarfigalugo unuivfigissartugamiko pi-
simanerdlugo — uvfalo inuerusimalermat taima er-
sigitigalugo; tamånale kingorna erKaiumårpara.
ukiuvngoK 1775-ip erKånile Dalageriy uperna-
lerneratigut Ilulissanit arfangniarfigiartortarpå tåuna