Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1933, Blaðsíða 18

402
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Merkileg læknisvitjan.
Eftir Isobel W. Hutchison.
ARGIR íslendingar eru
gæddir skygnigáfu, um-
gangast huldufólk og
hafa sjeð „þau ljós sem aldrei
voru til, hvorki á landi nje sjó“.
Gísli Sturluson var einn af
þessum mönnum. Hann var um
mörg ár læknir í Skagafirði og
átti heima skamt frá Víðimýri,
í nágrenni við Hjeraðsvötnin,
sem mörgum manni hafa orðið
að bana. En dalurinn, sem Hjer-
aðsvötnin renna eftir fram til
sjávar, er einhver allra fegursti
bletturinn á Norðurlandi á fögr-
um sumardegi, þegar Hólmur-
inn er allur í blóma og hey-
skaparfólk er þar alls staðar að
vinnu á milli lágra hóla þar
sem huldufólkið býr og heyrist
syngja fagurlega á Jónsmessu-
nótt, ef menn leggja eyrun við
grassvörðinn. En á vetuma og
vorin, þegar vötnin eru ýmist
hálflögð eða með jakaburði og
norðan stórhríðar geisa, þá er
dalurinn alt öðru vísi.
Ef Loki, reiðhestur læknis-
ins, hefði haft mál, mundi hann
hafa getað sagt margar ægileg-
ar sögur frá ferðum þeirra um
hávetur, þegar þeir brutust á-
fram til þess að líkna sjúkum
og særðum. En þó er það efa-
laust, enda þótt Loka hefði ver-
ið gefin hin allra mesta mælska,
að hann hefði ekki getað lýst
einni ferð þeirra, sem farin var
um jólin fyrir mörgum árum.
Gísli læknir vildi sem fæst um
hana tala, og var hann þó stór-
greindur maður.
Austan Hjeraðsvatna, sem nú
eru brúuð, en voru þá ferjuð
með dragferju, er prestsetrið
Miklibær, sem nafnfrægt er orð-
ið fyrir söguna um síra Odd
Gíslason, sem hvarf þar hastar-
lega á seytjándu öld Ef til vill
hafa álfar heillað hann í hól,
eins og þeir gerðu við Bonnie
Kilmeny og Aberfoyle, höfund
bókarinnar „The Mysterious
Commonwealth of Elves, Fauns
and Fairies". En Jakob litli
Benediktsson í Miklabæ, hafði
aldrei heyrt getið um Kilmeny
nje Aberfoyle. Aftur á móti hafði
móðir hans stundum sagt hon-
um söguna af hvarfi síra Odds
svo átakanlega, að honum hafði
runnið kalt vatn milli skinns og
hörunds.
Jakob var ólíkur flestum öðr-
um drengjum. Hann var einka-
barn foreldra sinna, og voru
þau bæði roskin. Frá móður
sinni hafði hann erft ást á
blómum, og hann hafði safnað
rúmlega 200 blómum og j’.rtum
og þurkað. Hann vakti eft-
irtekt ferðamanna á eyri í ánni,
sem var þakin eyrarrós þegar
kom fram í ágúst, og hann vissi
um ofurl'ítinn hellir uppi í
fjallagili, þar sem fult vár af
burkna. Þessa þekkingu hafa
ekki allir Islendingar, allra síst
börn, en vera má að Jakob hafi
fengið þessa gáfu frá vini sín-
um, Gísla Sturlusyni lækni, sem
tók á móti honum þegar hann
fæddist. Og það var í hríðar-
byl á jólanótt.
Nú vildi svo til þegar Jakob
var nær sjö ára, að Gísli læknir
varð að gera uppskurð á honum
og taka úr honum kirtla. Þetta
tókst vel, því að Gísli var snild-
ar skurðlæknir. Hann gaf móð-
ur drengsins nákvæmar upplýs-
ingar um það hvemig hún ætti
að hugsa um sárið og skifta um
umbúðir, því að þá var síminn
ekki kominn og ekki hægt að
leita upplýsinga með því að
hringja til læknisins. Gísli lagði
svo á stað heimleiðis, og hann
var ekkert hræddur um Jakob
litla. Daginn eftir var hann
sóttur vestur í Langadal til þess
að hjálpa konu í barnsnauð.
Kom hann ekki heim aftur fyr
en seint um kvöldið. Var þá
svart skammdegismyrkur og
gekk að með norðan frosthríð.
Ráðskona hans hafði þá mat
tilbúinn handa honum, og þeg-
ar hann hafði borðað, settist
hann inn í skrifstofu sína, sem
jafnframt var lækningastofa.
Þar brann eldur í ofni, og var
þar hlýtt og notalegt. Hann sett-
ist í hægindastól fyrir framan
ofninn, fór úr reiðstígvjelum
sínum, sem voru rennblaut og
setti þau nærri ofninum, svo að
þau gæti þomað. Því næst tók
hann uppáhalds kvæðabók sína
og fór að lesa í henni, og ætlaði
reglulega að njóta hvíldai’inn-
ar eftir hið erfiða ferðalag.
Vegna hlýjunnar í stofunni
og þreytunnar fell mók á hann.
En það var ekki nema andar-
tak. Alt í einu var stofuhurðin
opnuð og inn kom ráðskona
hans.
„Það er búið að leggja á
Loka“, sagði hún. „Haraldur
fór út í hesthús og sótti hann.
Aumingja skepnan. Og það er
hart að þið .skulið nú báðir
þurfa að fara til Miklabæjar í
þessu veðri. En þjer verðið að
gista þar. Það væri ekkert vit í
því að ætla sjer að fara tvisvar
sinnum yfir Hjeraðsvötnin í
öðru eins foraðsveðri og myrkri
og nú er“.
„Loki! Miklibær!“ endurtók
læknirinn undrandi. „Hver hef-
ir sagt Haraldi að leggja á
Loka aftur? Hefir nokkur kom-
ið hingað frá Miklabæ?“
„Nei, enginn hefir komið
hingað“, svaraði ráðskonan, og
var jafn undrandi og læknirinn
sjálfur. „Haraldur sagði að
þjer hefðuð komið út að hest-
húsinu rjett áðan og kallað til
sín, að hann skyldi undir eins
leggja á Loka, því að þjer yrð-
uð að fara til Miklabæjar".
„Hvaða vitleysa! Strákinn
hefir dreymt þetta“, sagði lækn
irinn dálítið önugur. „Jeg hefi
alls ekki sagt honum þetta. Sem
betur fer á jeg ekkert erindi til
Miklabæjar í kvöld. Það hefir
einhver verið að leika á Har-
ald. Segið þjer honum að fara
undir eins með hestinn út í hús
aftur“.
„Æ, hvað mjer þykir vænt
um þetta, læknir. Það er gott
að þjer skuluð ekki þurfa að
fara yíir vötnin í þessu veðri