Lesbók Morgunblaðsins - 04.03.1934, Blaðsíða 6

78
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Bæ j arstaðaskógur.
Eitt af hæstu trjánum.
urhlíð dalsins. Spottakorn austur
af skðginum eru berar skriður, en
er innar dregur í dalinn er ný-
græðingurinn að bvrja að festa
rætur í grjóturðunum. Og er enn
lengra kemur inn í dalinn verður
birkigróðurinn þroskameiri og
inyndar hann þar laglegt kjarr.
Lað er eftirtektarvert. að hjer,
sem alls staðar annars staðar, þar
sem ekki er of mikill ágangur
búfjár. er það björkin, sem fyrst
klæðir landið á ný. Kemur hún
langt á undan öllum öðrum gróðri
og virðist það allskír vísbending
náttúrunnar um það. hvernig
heppilegast sje að græða upp
landið.
En nú er best að víkja málinu
að skóginum. Að morgni þess 21.
ágúst. fórum við ásamt Oddi
bónda Magnússyni í Bæjarstaða-
skóg. Þegar við nálguðumst skóg-
inn sáum við að hann stendur á
hárri jarðvegstorfu. Moldarrofin
eru víðast meir en mannhæð og
sums staðar eru þau 2—3 mann-
hæðir. Er ekkert sem ver þau, svo
úr þeim hlýtur að skafa hvenær
sem vindur blæs. Enda sjást þess
glög'g merki. Trjen á ystu hrún
torfunnar standa sums staðar með
mikinn hluta rótarinnar í lausu
lofti, og alls staðar liggja dauðir
og hálffúnir trjástofnar fyrir neð-
an rofin. Það er með öllu óhugs-
andi að náttúran sjálf geti hindr-
að uppblásturinn. Rofin eru altof
há til þess að það geti tekist. Þótt
hin föllnu trje veiti gróðrarmo'.d-
inni nokkurt skjól, meðan þau
eru að fiina og dragi þannig nokk-
uð úr hinni hörðu árás vindanna,
þá er það ekki nema stundarfrið-
ur, er þau veita. Það er engxim
vafa undirorpið, að skógurinn á
sjer eigi langa framtíð fyrir hönd-
um. nema því að eins að honum
sje rjett hjálparhönd.
Trje þau, sem við sjáum yst
á rofunum voru miklu stærri en
venjulegt er að sjá í íslenskum
skógum, svo að okkur var forvitni
á að vita hvers við yrðum vísari
er við skygndumst inn í skóginn.
Stigum við af hestunum og geng-
um inn í hann, og þar gaf á að
líta. Þótt okkur hafi fundist skóg-
nrinn heima við Skaftafell all-
blómlegur, varð hann að engu
í samanburði við þetta, sem við
sáum þarna. Bæjarstaðaskógur ber
af öðrum skóg'argróðri á landi
hjer eins og gull af eiri. Það
eru aðeins liinir þroskamestu lund-
ir í Vagla- og Hallormsstaðaskóg-
um, sem geta jafnast á við hann,
og þó hafa báðir þessir skógar
notið friðunar í rúman aldar-
fjórðung.
í Bæjarstaðaskógi eru trjen fal-
lega beinvaxin og mjög jöfn að
stæíð. Þar eru hvergi kræklóttir
og skriðulir runnar eins og' alls
staðar annars staðar í skógum
okkar. Skógurinn hefir allan ann-
an svip en við eigum að venjast
á þessu landi. Nálægt miðbiki
skógarins munu trjen vera hæst,
og mældum við þar eitt hið álit-
legasta. Reyndist það að vera 9,60
metra að hæð og 25 centimetra að
þvermáli í 1,3 m. hæð frá jörðu.
Viðarmagn slíks trjes mun vera
nm fjórði hluti úr teningsmeter,
og á okkar mælikvarða eru slík
trje næsta væn. Ýms önnur trje,
sem þarna stóðu í nánd, slöguðu
hátt upp í þetta.
Við reikuðum nú fram og aftur
um skóginn, og var það óvenju
greiðfært því að hvergi sást ung-
viði, en það er ungviðið, sem
tefur för manns í skógi. Er það
tvent, sem heftir vöxt þess. Ann-
arsvegar meinar hin þjetta gras-
rót birkifræunum að festa rætur.
og hinsvegar mun fjárbeit eiga
þátt í því að viðarteinungar frá
rótum gömlu trjánna ná eigi að
vaxa upp.
Því miður er skógurinn orðinn
svo lítill að flatarmáli, eitthvað
um 7—8 hektara, að það tekur
ekki nema örstutta stund að skoða
hann allan. En það var eftirtekt-
arvert hve marg'ar reynihríslur
stóðu á víð og dreif um skóginn.
Bendir það ótvírætt í þá átt, að
skógurinn hafi verið mun þjettari
fyrir eigi allmörgum árum. Og
kemur það vel heim við lýsingu
Þorv. Thoroddsen á honum, en
hann ferðaðist um skóginn fyrir
aldamót.
Nvi eru trjen í Bæjarstaðaskógi
orðin það gömul að þau eiga ekki
marga áratugi fyrir höndum, jafn
vel þótt jarðfok yrði þeim eigi
að fjörtjóni. Þyrfti því að fara
að sjá fyrir uppvexti nýgtæðings,
en það yrði mjög auðvelt verk
ef skógurinn væri friðaður. Jeg
býst ekki við að það geti orkað
tvímælis að sjálfsagt sje að friða