Lesbók Morgunblaðsins - 27.05.1945, Blaðsíða 13
LESBÓK MORGUNBLAÐSiNS
300
Suðurjíata um miðja 19. öld. Dillons-húsið lengst til hægri. Þar átti Jónas Hallgrímsson heima.
ir samdi hauu og birti ritgerðir
þær, er fyr getur, jafnframt því
sem hann stundar nú náttúrufræði-
nám af kappi og lýkur prói'i í
steina- og jarðfræði um vorið 1838.
Eigi getur þó hafa verið um nokkurt
lokapróf að. ræða, en sennilega hef-
ir hann tekið próf þetla, til þess.
að eiga hægri aðstöðu um að sækja
um styrki til rannsókna. Samdi
hann um þessar mundir umsókn til
rentukammersins um styrk til rann-
sóknarferða á Islandi. Kveðst hann’
í brjefi því einkum ætla að rann-
saka dýralíf landsins og jarðfræði,
og einnig að kynna sjer fiskiveið-
arnar, sem hann bendir rentu-
kammerinu á að s.jeu annar aðal-
atvinnuvegur landsins. Loks gerir
hann ráð fyrir að flytja fyrirlestra
um náttúrufræðileg efni fvrir al-
menning. Umsókn þessi var aldrei
send, sennilegawegna daufra munn-
legra undirtekta. En ári síðar sótti
hann með svipuðum forsendum, og
var honum þá veittur ferðastvrkur,
’W—
af skornum skamti að vísu. En þá
voru einnig á prjónunum aðrar ráða
gerðir um rannsókn landsins, sem
nú skal frá skýrt. Svo hafði ráðist,
að danska stjórnin sendi tvo menn
til íslands til náttúrufræðirannsókna
og áttu þeir einkum og kynna sjer
brenni^teinsnámurnar og brenni-
steinsvinnsluna. Til ferðarinnar
voru ráðnir þeir Chr. Schjrthe og
Japetus Steenstrup. Varð það að
ráði, að Jónas skyldi aðstoða þái
við rannsóknirnar, og honum veitt-
ur styrkurinn með þeira formála.
Ekki urðu þeir samferða til ís-
lands. Danirnir fóru til Reykja-
víkur, en Jónas til xVkureyrar. varð
ekkert úr samstarfi þá um sumar-
ið, en Jónas kannaði einn brenni-
steinsnántana í Þingevjarsýslu og
brennisteinsverkið á ITiisavík. En
með þessu hófnst rannsóknarferðir
hans á fslandi, og dvaldist hann
þar síðan til haustsins 1842.
Hjer er ekki rúm til að rekja
ferðalög Jónasar ár frá ári, endai
' ''
er víða frá þeim skýrt En í stuttú
máli má segja, að hann ferðaðist|
um mikinn hluta af, bygðum lands-
ins, nema svæðið milli Húsavíkur
nyrðra og Vopnafjarðar. Ségir hann,
svo sjálfur í brjefi að ferðalokum, !|
„að hann sje búinn að sjá alt land-
ið nema eitthvað af Langanesssti ö.id
um“. Vert er þó að geta þess, að
/
hann ferðaðist lítt um- óbygðir,
nema alfaraleiðir milli Norðuv- og
Suðurlands. Svo er og að sjá af
dagbókum hans, að hann hafi ekki
farið mikla króka út frá alfaraleið-
um, og lílt mun hann hafa gengið
á fjöll, enda var honum að sögn
erfitt um fjallgöngur, og oll i ]»vL
bæði heilsubrestur, og eins er hann,
talinn hafa verið þungur á fæti.
En alt um það höfðu engir náttúru-
fræðingar verið jafnvíðförlir um
landið og hann, neraa þeir Eeggert
og Bjarni og Sveinn Pálsson. Sura-
arið 1840 fe»'ðuðust þeir saman um
Vesturland Jónas og Japetus Steen-
strup. en annars var hann einn ú