Lesbók Morgunblaðsins - 26.11.1950, Side 2
' 550
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
segja af sjer vegna vaxandi á-
gengni Rússa.
Meðan hann sat á þingi fyrir
stríð átti hann sinn mikla þátt í
að koma fram hinni lýðræðislegu
endurskipun þingsins (sem komst
á 1907 og þingið þá gert að einni
deild). Hann hafði og heillarík af-
skifti af fjármálum landsins, og
hann lagði'mikið kapp á það að
jafna deilumál Finna og Rússa. En
þar mistókst honum, því að Rúss-
ar færðu sig æ lengra upp á skaft-
ið og ætluðu að innlima Finn-
land.
Með rússnesku byltingunni 1917
voru innlimunarkröfur Rússa úr
sögunni, og hinn 6. desember 1917
lýsti Finnlánd yfir sjálfstæði sínu.
Og vorið eftir varð Paasikivi for-
sætisráðherra. Hann hafði þá síð-
an 1914 verið aðalbankastjóri
stærsta bankans í Finnlandi og var
ráðinn til þess starfa fram til 1934.
En nú var hann kvaddur til æðra
starfs, og hefir það haft mikla þýð-
ingu fyrir Finnland.
Þegar hann tók við stjórnar-
taumum var það mól málanna
hvaða stjórnskipan Finnland skyldi
velja sjer sem sjálfstættríki. Marg-
ir vildu að það yrði konungsríki
og vildu fá þýskan prins fyrir kon-
ung, og var Paasikivi því fylgj-
andi. Hann helt því fram að það
væri lífsspursmál fyrir sjálfstæði
Finnlands að vera í sem nánustum
tengslum við Þýskaland. Það væri
eina vonin til þess að fá staðist
þegar Rússland risi upp að nýju
sem stórveldi. En þegar Þýska-
land beið ósigur ‘1918 fell þetta
um sjálft sig og Paasikivi varð að
segja af sjer.
Næst skýtur honum upp á sviði
stjómmálanna 1920. Þá var hann
sendur til Dorpat sem formaður
þeirrar nefndar, sem falið var að
semja frið við Sovjet-Rússland.
Hann hafði nú tekið við banka-
stjórastöðunni aftur, en hvað eftir
annað fólu næstu stjórnir honum
ýms stjórnarstörf. En til dæmis um
það hvað hann rækti vel stöðu
sína sem bankastjóri, og hverja
þýðingu það hefir haft fyrir Finn-
land nægir að benda á þessa yfir-
lýsingu Kekkonens, núverandi for-
sætisráðherra: „Að iðnaður vor nú,
eftir tvær styrjaldir, stendur á
heilbrigðum grundvelli og er þrólt-
mikill, er eirigöngu að þakka fyrir-
byggju á fjármálasviðinu“.
Árið 1936 hófst nýtt tímabil og
lrið örlagarikasta fyrir landið og
Paasikivi, sem þá var orðinn 65
ára og hafði dregið sig í hlje. Það,
sepi þá gerðist og síðan hefir gerst,
er of kunnugt til þess að það sje
rakið. En nrinnast ber þess h\’að
Paasikivi hefir urnrið fyrir land
sitt á þessum tíma, og hvernig
skarpskygni hans og gáfur hafa
ráðið fram úr hættulegustu vanda-
málum.
Á árunum 1936—1940 var hann
sendiherra í Stokkhólmi og aflaði
þar bæði sjálfum sjer og.landi sínu
vinsælda. Utanríkispólitík Finna
hafði fram að því miðast við sam-
vinnu við baltnesku löndin, en
1935 varð á þessu brevting og höll-
uðust Finnar nú meir að norræn-
um þjóðum.
Paasikivi hafði jaínan . viljað
vinna að vináttu nrilli Finna og
Rússa, og hann þgkti Rússa manna
best. Því var þgð nú að stjórmn
kallaði hann frá Stokkhólmi haust-
ið 1939 til þess að seiida hann til
Rloskva að semja við Kússa og um
vorið 1940 var hann exm sendur
þangað tlí Jpess að undirrita fríð-
Fuúkfvi og kcca tuus-