Lesbók Morgunblaðsins - 15.10.1961, Blaðsíða 3

LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
455
Sir William Craigie
maður og hið prýðilegasta skáld.
Síra Ólafur Halldórsson, skólameist-
ari í Skálholti og prestur á Stað í
Steingrímsfirði, hélt einnig áfram
verki Magnúsar eftir lát hans, orti
tvær rímui1, sem einnig eru nú
prentaðar. Báðir eru þeir Pétur og
sira Ólafur Magnúsi fremri um hag-
mælsku, enda þótt hagmælska hans
sé í góðu lagi. Páli Eggert Ólasyni
var það kappsmál að sjá þessar rím-
ur út gefnar, en ekki auðnaðist hon-
um að sjá ósk sína uppfyllta.
Þetta bindi, hið tíunda í safninu,
er hið stærsta sem Rímnafélagið hef-
ir enn látið frá sér fara, eða um
580 síður, enda er inngangsritgerðin
bæði mikil og merkileg. Útgefandinn
nefnist Grímur M. Helgason, ungur
maður, sem við skulum vona að
eigi mikið starf óunnið, því ber-
sýnilega er þar kominn fram á sjón-
arsviðið efnilegur fræðimaður.
Feiknamikið starf hlýtur að liggja
að baki þessari útgáfu Pontus
rimna; handrita-samanburður er svo
ítarlegur og orðamunur svo mikill
tilfærður að ég held ekki að slíkan
sé að finna í neinu hinna bindanna.
Því miður verður ekki sama lofsorði
lokið á skýringar útgefandans; þær
eru alltof knappar, langtof knappar.
Vera má að fyrir þessa mállærðu
menn sé það torvelt að finna réttan
mælikvarða, en þá mundi ég segja
að betur væri of en van. Ég verð
hér að miða við sjálfs míns þörf. Ég
las að vísu ekki textann svo, að ég
bryti heilann um merkingar, en ég
hygg að það sem í þessu efni er
ófullnægjandi fyrir mig, það sé ó-
fullnægjandi öllum þorra almúga-
manna. Það er þá líka sama og að
segja að þarna sé útgáfunni skað-
lega áfátt, og vona ég að bendingin
verði tekin til greina við útgáfur
Rímnafélagsins framvegis. Það tak-
mark verður að setja að þær full-
nægi sæmilega greindum mönnum ó-
lærðum, sem þessa grein bókmennta
okkar vilja lesa.
Ef til vill hefi ég gerzt brotlegur
við mannasiði í þessari grein með
því að minnast of snemma á bók
þessa á opinberum vettvangi. Hún
mun yfirleitt ekki enn komin félags-
mönnum í hendur. Það var gert af.
góðsemi að láta mig hafa hana fyr
en skyldi til þess að stytta mér
stundir er ég lá sjúkur í nokkra
daga. En ég vona að ekki verði tek-
ið hart á því, sem ekki er nema
formsatriði.
Áttunda bindi, sem vitanlega átti
að koma á undan þessu, hefir seink-
að nokkuð sökum lasleika útgefand-
ans, Dr. Bjöms K. Þórólfssonar, en
væntanlegt mun það mjög bráðlega.
Eru það Brávalla rímur Árna Böðv-
arssonar á ökrum, sem var lærður
maður og hefir jafnan verið talinn
til öndvegisskálda átjándu aldar (d.
1776). Ég hefi fengið að fylgjast
svo með starfi vinar m’ins við út-
gáfu bókarinnar að ég veit að út-
koma hennar verður ekki lítill við-
burður. Þar koma fyrir almennings-
sjónir niðurstöður svo grandgæfi-
legra rannsókna á verkum og rit-
höfundarferli þessa skálds að enn er
ekki um slíkar að ræða á neinum
öðrum rithöfundi átjándu aldar. Og
svo hafa verk Björns reynzt traust
að fáa ætla ég munu komast til jafns
við hann. Bók hans um Rímur jyrir.
Dr. Finnur Sigmundsson
1600 er það undirstöðurit sem mér
er nær að ætla að aldrei muni úr-
eldast. Um þann hluta Pontus rímna,
sem Magnús Jónsson kvað, má segja
að útgefandi þeirra standi algerlega
á herðum Björns. Ekki er þetta sagt
honum til niðrunar, því svo mundi
hafa orðið hver sem út hefði gefið.
Mikill fengur er það fræðimennsku
í landinu þegar slík rit verða tiL
Þessa bók virðist mér að óumflýj-
anlegt muni að endurprenta áður
langir tímar líða, því hún er með
öllu ófáanleg, og með öllu ómiss-
andi. Ljósprentun er sjálfsögð.
Af hinum fyrri bindum safnsins,
þætti mér liklegt að ekkert yrði vin-
sælla en níunda bindið, Stakar rím-
ur frá 16., 17., 18. og 19. öld. Fjöl-
breytnin er þar svo mikil. Þorri
manna kannast við sumar þessara
rímna að nafni til, en naumast öllu
meira. Svo er fyrst og fremst um
Tímarímu Jóns Sigurðssonar. Hún
hafði áður verið prentuð fimm sinn-
um, en þessi sjötta útgáfa hennar
mun taka öllum hinum fram. Svona
oft hefir aðeins ein ríma önnur ver-
ið gefin út: Hjálmarskviöa Sigurðar
Bjarnasonar, sem hefir verið prent-
uð fimm sinnum (þar af tvisvar vest-
an hafs) og auk þess einu sinni
komið út fjölrituð. Mín útgáfa af