Lesbók Morgunblaðsins - 15.10.1961, Blaðsíða 5

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
457
Ekkl skyldi þess látið ógetið
að nokkru eftir að Rímnafélagið var
stofnað, gaf Sir William Craigie því
það sem þá var óselt af Skotlands
rímum. Þau fyrirmæli fylgdu gjöf-
inni að bókina mætti ekki selja,
heldur skyldi hverjum innlendum
félagsmanni gefið eintak af henni,
meðan upplagið entist, er hann gengi
í félagið.
Nú mun þykja nóg sagt um for-
tíðina; en ekki er þó sæmilegt að
skiljast svo við hana að ekki sé
vítt það er víta ber. Lög félagsins
skipa svo fyrir skýrt og ótvírætt að
aðalfundur þess skuli árlega hald-
inn í nóvembermánuði. Ætla mætti
að engum kæmi til hugar að víkja
þessu ákvæði til hliðar, nema alveg
óviðráðanlegar orsakir krefðust þess,
t. d. drepsótt eða aðrir válegir at-
burðir. Raunin hefir þó orðið önn-
ur, þv'i nú um árabil hefir félags-
stjórnin hreinlega látið sem sér
kæmi þetta ákvæði laganna alls
ekki við og jafnvel alveg látið fund-
arhald undir höfuð leggjast. Þannig
er þegar þetta er ritað, nær septem-
berlokum 1961, enn ekki farið að
halda fund þann, er haldinn skyldi
hafa verið í nóvember 1960. Slík
„stjórnsemi" er vitanlega með öllu
óþolandi og haldi henni áfram, hlýt-
ur þessi háttur að drepa traust
félagsmánna á sjálfu félaginu. Fyrir
þetta hefir líka árum saman, lengri
og skemmri tíma í senn, setið að
völdum að nokkru leyti ólögleg
stjórn; því lög félagsins mæla svo
fyrir að árlega skuli ganga úr
stjórninni einn maður, sá er lengst
hefir setið í henni. Þetta skynsam-
lega ákvæði var tekið í lög til
þess að varna því, sem of mjög
tíðkast í íslenzkum félögum, að mað-
ur eitt sinn kosinn í stjórn sitji í
henni meðan hann getur tuggið
smjerið. Þetta drepur okkar félög;
það er reynslan búin að margsanna.
Með því sem þegar yar sagt, er
vitanlega ekki verið að gefa í skyn
að ólöglega stjórnin hljótí að vera
miður skipuð en sú löglega. En lög-
um ber að hlýða.
Þá er nú að minnast að lokum
lítillega á verkefni þau, er bíða að-
gerða félagsins. Meginverkefnið er
vitaskuld sjálfgefið og augljóst, enda
skilgreint í lögum þess: að gefa út
rímur, gera sem mest að þvi og að gera
það sem bezt. En í rauninni er það
ekki svona einfalt. Fleira þarf að
gera en að slá og róa. Og það er
ekki heldur sama hverjum tökum
útgáfustarfsemin er tekin.
Ekki er mér kunnugt um fjárhag
félagsins; um hann er sennilega
engum kunnugt nema stjórninni. En
ekki nær það nokkurri átt að með
þeim afköstum sem það hefir sýnt
(enda þótt við hefðum kosið að þau
hefðu verið meiri) geti hann verið
öðruvísi en nokkuð þröngur, þrátt
fyrir höfðinglegan stuðning Alþing-
is. Nú vitum við að á stokkunum
er hjá félaginu reglulegt stórvirki
þar sem er rímnaskrá sú hin mikla
er Finnur Sigmundsson er búinn að
vinna að í þrjá áratugi eða lengur.
Þegar hún er komin, gerbreytir hún
allri aðstöðu til þess að sinna lang-
stærsta þætti bókmenta okkar. Það
kann því að þykja sýna miðlungs-
hollustu að hvenær sem þetta verk
hefir borið á góma milli mín og
höfundarins, hefi ég heldur latt hann
en hvatt að hraða því. En þetta var
nú það sem skynsemi mín sagði mér
að gera. Að Visu getur verkinu aldrei
orðið lokið, eða þó a.m.k. ekki fyr
en löngu eftir að öll skáld hafa lagt
niður að yrkja rímur; og þess vildi
ég óska að enn yrði langt að bíða.
En þó að aldrei geti alt komist að
sem þarna á heima, þá er þó æski-
legt að sem flest mætti nást. Og
sífelt er eitthvað að koma í netið.
Um annað er vitað meira og minna
óljóst, og eftir því er fiskað. Rétt
sem dæmi má geta þess, að vitað
er að Holta-Þórís rímur eftir þá Jón
Sigurðsson og Símon Dalaskáld voru
í eigu Pálma bóksala á Akureyri,
sonar Jóns, og var Konráð Vil-
hjálmsson búinn að ganga frá hand-
ritinu til prentunar. En ekki hefir
fengist um það vitneskja hvað af
þessu handriti varð þegar Pálmi féll
frá. Vonandi er að upp á því hafist,
og mundi Friðjón Skarphéðinsson
bæjarfógeti manna liklegastur til
þess að komast til botns í málinu.
Nú er skránni svo langt komið að
búið er að setja fyrra bindi henn-
ar, en ekki trúi ég að ráðlegt væri
að prenta það á þessu ári. Hitt er
svo annað mál, hvort hugsanlegt
kynni að vera að koma öllu ritirm
út fyrir árslok 1962. Ég held ekki
að vit væri í að hraða verkinu meir
en svo að þetta gæti orðið.
Það hlýtur að verða Rímnafélag-
inu nokkuð erfitt að standa undir
þessari útgáfu, og ég fæ ekki séð
hvernig stjórnin ætti að geta ráðist
í aðrar fjárfrekar útgáfur fyr en
rimnaskráin fer að skila aftur nokkru
af því fé, sem til hennar fer nú um
sinn. Á hinn bóginn væri það neyð-
arúrræði að láta með öllu verða hlé
á útgáfu rímna (það mundi kæla
áhuga félagsmanna), og því eðlilegt
og æskilegt að félagið snúi sér að
sem kostnaðarminstum útgáfum í
svipinn.
Það er öllum mönnum ljóst að
fyr eða síðar verður að endurprenta
hið mikla rímnasafn Finns Jónsson-
ar, sem fyrir löngu er horfið af
markaðinum og aldrei barst hingað
til lands nema í sárfáum eintökum.
í þvi eru 28 (eða öllu heldur 30)
flokkar. Og ásamt því virðist einsætt
að endurprenta útgáfu hans af
Hrólfs rímum og útgáfu PálmaPáls-
sonar af Króka-Refs rímum. Bækur
þessar mundu einfaldlega verða ljós-
prentaðar.
Eitt af brýnustu verkefnum fé-
lagsins verður að sjálfsögðu orðabólt