Lesbók Morgunblaðsins - 09.07.1978, Blaðsíða 4

Smósaga
eftir
Helmu
Þöröardöttur
Viö vorum tvo vetur
saman í skóla. Samt man
ég betur eftir henni, en
öðrum bekkjarfélögum
mínum sem ég átti þó
lengri samleiö meö. Hún
var „ööruvísi".
Nú er þaö erfitt fyrir
barn eöa ungling aö vera
„ööruvísi". En þaö virtist
ekki bíta á hana. Þegar
ég hugsa mig betur um,
þá finnst mér aö hún hafi
ekki látið neitt á sig fá á
þessum árum, ég held
líka aö hún hafi aldrei
veriö barn eöa unglingur,
þaö fæðast sumir full-
orönir eða langt til. Hún
fluttist í þorpiö meö
fjölskyldu sinni eitt vor.
Um haustiö hvarf fjöl-
skyldan burt meö far-
fuglunum, en Dorothea
varö eftir. Hún vistaðist
hjá gömlum hjónum,
sveitafólki langt aö, sem
bjó utan við þorpiö og
þekkti fáa.
Þaö var lítið um aö-
komufólk í þorpinu okkar
á þessum árum og ekki
alltof margt sem geröist.
Þaö spunnust fljótt alis-
konar sögur um þessa
fjölskyldu sérstaklega móöurina, sem var dökk og
framandleg og sumir sögöu aö væri útlendingur.
Því minna sem nokkur vissi um þetta fólk, þeim
mun meira var um þaö talað. Sumar mæöurnar
dæstu og töluöu um þaö meö áhyggjusvip hvaö
yröi, ef þaö ætti aö fylla skólann með aðkomulýð,
sem enginn vissi hvaöa áhrif bæri meö sér til baga
fyrir börn þeirra.
Ntamma tók aldrei undir þennan söng og þegar
hún komst aö því aö Dorothea var útilokuö frá
öllum klíkufélögum okkar stelpnanna, þá skipaði
hún mér aö bjóöa henni heim.
Þaö geröi ég sárnauöug, því ég haföi ekki kjark
til að vera neitt „ööruvísi". Eða brjóta óskrifuð lög
stelpnaflokksins sem voru mjög flókin. Þau vogaöi
sér enginn aö brjóta nema sú sem haföi sterkan
bakhjarl og þaö voru þær sem réöu. En áhyggjur
mínar minnkuðu snarlega. Dorothea geröi sér
ekkert dælla viö mig í skólanum og ég get ekki
sagt aö við kynntumst neitt aö ráði. Hún þáöi
heimboðið kurteislega, en hún talaöi lítiö viö mig.
Þaö var mamma sem hún talaði viö. Hún borðaði
oft hjá okkur kvöldmat og á eftir þvoöi hún upp
meö mömmu og þær sátu lengi saman frammi
einar á eftir og drukku kaffi.
Pabbi hló fyrst aö þessu en svo spuröi hann
mömmu aö því í alvöru hvaö hún gæti verið aö
ræöa við þennan stelpuanga.
„Viö tölum nú mest um trúmál," sagði mamma,
„en stundum um ættfræði“.
Viö þessar upplýsingar litum viö pabbi hvort á
annað og hann hló hálfvandræöalega.
„Ég er feginn að dóttir mín er ekkert
gáfnaviöundur," sagöi hann, „og ég veit ekki hvort
ég kæri mig neitt um aö hún sé meö þessari
stelpu, sem enginn þekkir neitt til.“
Pabbi var innfæddur í þorpinu og vissi hvaö
hann söng.
Mamma harðnaði á brúnina og sagðist ekki vita
til aö viö værum neitt sérstaklega mikið saman
viö Dorothea og hvaö gáfunum viövéki, þá hefði
hún alltaf vitað að börnin hennar heföu ekki þegiö
of mikið af þeim úr fööurættinni.
Þar meö var þaö mál útrætt og enginn amaðist
viö heimsóknum Dorotheu sem reyndar kom
aldrei óboöin. Meö tímanum kynntist hún líka
fleira fólki, og þaö spurðist fljótlega aö hún fengi
að ganga aö vild í bókasafniö íslenskukennarans.
Skólastjórinn talaði viö hana eins og fulloröna
manneskju, aö ööru leyti en því að hann þúaöi
hana auðvitaö eins og alla hina krakana, en hún
þéraöi hann. Þaö þótti okkur fyndiö að hún skyldi
þéra flest fulloröiö fólk, en því má ekki gleyma að

þetta var fyrir fjörutíu árum síöan og þá voru
þéringar engan veginn aflagðar.
En í stelpnaflokkinn var hún aldrei tekin og þaö
var henni sjálfri aö kenna. Hún reyndi ekkert aö
vingast við okkur og sum tilsvör hennar voru
þannig aö hún espaði okkur upp á móti sér. Til
dæmis þegar Dodda sýslufulltrúans sem var ein
fínasta stelpan, spuröi hvers vegna hún sem væri
svona „óskaplega gáfuö“, væri aö snöltra í
einkatímum hjá skólastjóranum. Dorothea sagöi
að hún hefði svo lítið gengiö í skóla áöur.
„Nú auðvitað, sagði þá önnur. Foreldrar þínir
hafa náttúrulega aldrei búiö svo lengi á sama staö
að þú hafir komist í nokkurn skóla.“
Dorothea breytti ekki um svip, enda ekki óvön
svona glósum.
„Hvaö er þetta þorp gamalt?“ spuröi hún.
Viö sögöum aö þaö heföi byggst löngu fyrir
aldamót.
„Mín ætt,“ sagöi þetta óforbetranlega stúlku-
barn, „mín ætt hefur búið í Hofdölum viö
Breiðafjörð síöastliöin sex hundruð ár.“
En fyrri veturinn gekk þetta samt skaplega.
Stelpurnar smágleymdu sér á veröinum aö halda
aðskotagestinum utangátta og Dorothea var
skörp og dugleg og úrræöagóö í leikjum. Seinni
veturinn var aðskilnaðarstefnan tekin upp af
fullum krafti og þaö var, það.fullyröi ég, mest
Dorotheu sjálfri aö kenna.
Viö höföum öll fermst og þóttumst ekki beinlínis
börn lengur, en þaö duldist engum aö Dorothea
leit ,á sig sem fulloröna manneskju, eöa þaö virtist
a.m.k. svo. Hún tók aldrei þátt í leikjum lengur og
fór eins mikiö einförum og hægt er í skóla fullum
af börnum og unglingum. Hún hélt áfram aö
heimsækja okkur, eða mömmu öllu heldur. Þær
lánuðu hvor annari bækur og sátu oft lengi saman
einar.
Eitt kvöld rétt fyrir jólafríiö kom Dorothea
óboðin og mamma og hún sátu saman fram á nótt
í stofunni fyrir luktum dyrum, loks fylgdi mamma
henni heim, aö ég held.
Morguninn eftir var pabbi bálillur viö
morgunmatinn og sagöi mömmu að hann liöi þaö
ekki lengur aö þetta stelpufífl væri aö flækjast í
sínum húsum, hann ætlaði ekki aö láta aðskotadýr
halda uppi næturgöltri á sínu heimili. Mamma sat
steinþegjandi undir demþunni, en það var nú
hreint ekki vandi hennar, svo stóö hún upp og fór
aö taka af borðinu og sagði um leið meö
jökulkulda í röddinni: „Þaö var rétt og Baldur
minn, þú hefir alltaf viljaö hugsa vel um þig og
þína, en ef börnin þín skyldu nú einhverntíma
©