Lesbók Morgunblaðsins - 06.06.1981, Page 10

Síðasti stór-
bóndinn i Reykjavík
Einar Ólafsson fæddist 1. maí
1896 aö Flekkudal í Kjós. Bóndi
varö Einar á fardögum áriö
1921, en þá tók hann á leigu
jörð og bústofn aö Neöra-Hálsi í
Kjós. Þar bjó hann aðeins eitt
ár, því þá var jöröin seld og
bústofn einnig. Þá var ekki ffyrir
Einar annaö aö gera en aö fara
á sjóinn aftur, en hann haföi
verið á togurum á sumrin, frá
1916. Áriö 1925 kvæntist Einar
Bertu Ágústu Sveinsdóttur, en
hún var ættuö frá Hvassa-
hrauni.
Búskapurinn í
Lækjarhvammi
Frá því á árinu 1916 átti Berta heima
í Lækjarhvammi í Reykjavík. Hún hafði
flust þangaö með foreldrum sínum, en
faðir hennar dó áriö sem þau hófu þar
Einar í Lœkjarhvammi er
hálf-niræöur og fyrir
löngu þjóðkunnur maður.
En borgin óx gfir Lœkjar-
hvamm og nú sjást engin
merki um þennan bœ, sem
stóð nálœgt gatnamótum
Kringlumýrarbrautar og
Suðurlandsbrautar.
Agnar Guðnason segir hér
frá búskap Einars
Einar Ólafsson í Lækjarhvammi.
1880, sá sem þaö byggöi og átti þar
heima hét Árni Gíslason og var hann
noröanpóstur í mörg ár. Þaö var ekki
hægt aö hafa stór bú á þetta litlu landi.
Þaö varö því aö bæta við landið og
heyja annars staöar handa kúnum.
Einar fjölgaði kúnum mjög fljótlega og
flestar uröu þær um 30. Arið 1928
keypti Einar tún af Thor Jensen. Þetta
tún er innan borgarmarkanna ennþá
og hefur lítið veriö hróflaö við því
síöan. Þetta er túnið sem er fyrir
vestan Glæsibæ viö Suöurlandsbraut-
ina og Holtaveg. Þá keypti Einar einnig
hluta í jörö upp í Kjós. Fyrstu árin flutti
hann heyið ofan aö meö bát til
Reykjavíkur. Mestur varö heyskap-
urinn hjá Einari rétt um 1000 hestburö-
ir.
Þá var sérstakt viö búskap Einars
aö kýrnar voru í sumarfjósi upp í Kjós,
en Einar keypti jörðina Bæ, áriö 1941.
Þar var hann einnig meö töluvert
fjárbú.
Þéttbýlið og búskapurinn
Lengi vel fundu þau Berta ekki neitt
sérstaklega fyrir þéttbýlinu, þau voru
eins og annaö sveitafólk viö sinn
búskap og voru ótrufluö af ööru. „Þaö
var eiginlega ekki fyrr en farið var aö
byggja viö Álfheimana, aö viö fórum
aö finna fyrir smávegis óþægindum.
Þá hættum viö aö hafa friö meö heyið.
Þaö þýddi ekkert aö setja upp sæti,
krakkarnir höföu svo óskaplega gam-
an af að veltast í heyinu," sagði Einar.
Þá var nú einnig komiö aö því, aö ekki
Framh. á bls. 15.
Lækjarhvammur. Þannig var oröið umhorfs árið 1964.
búskap. Eftir það bjó hún þar ásamt
móöur sinni. Áriö eftir aö þau giftu sig,
Einar og Berta, taka þau viö búi í
Lækjarhvammi. Þegar þau Einar og
Berta taka viö voru kýrnar 8 sem þótti
sæmilegt. Strax á ööru ári Einars í
Lækjarhvammi hóf hann aö byggja
fjós. Þaö var fyrir 25 kýr. Þetta þótti
mikiö myndarfjós á þeim tíma og Einar
var þar meö talinn einn af stórbænd-
unum. Nokkrar aðrar jaröir voru á
þessum árum í Reykjavík, þar sem
voru góö kúabú, í nágrenni viö Einar
voru Rauöará, Austurhlíð og Lauga-
land, ekki var langt í Háteig og
Sunnuhvol. Á þessu fyrsta búskaparári
Einars og Bertu saman í Lækjar-
hvammi, voru töluvert á fimmta hundr-
aö kýr í höfuöborginni. Taliö var aö á
10
árinu 1930 hafi mjólkurframleiöslan í
lögsagnarumdæmi Reykjavíkur verið
þaö mikil aö hún hafi dugaö handa um
helming borgarbúa.
Lækjarhvammur var
nýbýli
Lækjarhvammur var fyrsta nýbýlið
sem byggt var í „nágrenni" Reykjavík-
ur. Bærinn átti landið og þaö var
fengiö á erfðafestu 4 ha. Fyrsta
íbúöarhúsiö var byggt á jöröinni áriö
Heiðursskjalið sem Jarðræktar-
félag Reykjavíkur veitti Einari
fyrir 36 ára formennsku og
fjölmörg trúnaðarstörf árið
1979.