Lesbók Morgunblaðsins - 24.11.1984, Blaðsíða 6

EINS
OG
HVÍTUR
SVANUR
Smásaga eftir Kristínu Sveinsdóttur
egar við Stefán byggðum húsið okkar
ákváðum við að láta útbúa í því sér-
stakan tónleikasal. Eða öllu heldur
lét Stefán útbúa hann því að honum
fannst flygillinn og ég hæfa hvort
öðru svo vel. Áður en við giftum
okkur hafði ég að vísu gengið í lista-
skóla, en þefurinn af olíumálningunni
fór fyrir brjóstið á Stefáni og svo þoldi hann ekki lita-
klessurnar á fingrunum á mér. Ég get svo vel skilið það
því að Stefán er svo viðkvæmur maður. Þar að auki
elskar hann tónlist.
— Svona hánorræn, ljóshærð og hvítklædd við svart-
an flygil. Eins og hvítur svanur á djúpum hyl. f and-
stæðunum felst hið fullkomna samræmi, segir hann.
Tónleikasalurinn er líka í fullkomnu samræmi við
okkur tvö, flygilinn og mig. í húsinu okkar stingur
enginn einn hlutur í stúf við annan. Allt fellur þétt hvað
að öðru, rétt eins og eikarflísarnar á gólfinu. Þær falla
svo þétt að hárfínasta rakvélablað kemst þar ekki á
milli. Ég reyndi það einu sinni þegar ég lá á fjórum
fótum við að bóna gólfið, en það var lífsins ómögulegt.
Enda verkið unnið af útlendum sérfræðingi samkvæmt
fyrirmælum Stefáns. Stefán segir að það sé best að
vaxbera gólfið því að vaxið gefi því djúpan, mjúkan
gljáa. En ef einn vatnsdropi fellur á svona gólf myndast
hvítur blettur og þann blett þarf að nudda og núa vel
aftur og aftur með vaxbornum klút þangað til hann
máist alveg út og gólfið skín á ný. Valdar eikarflísarnar
mynda undurfagran ískristal á upphækkuðum pallinum
þar sem flygillinn stendur og hvolfglugginn fyrir ofan
ber sama mynstur úr kristaltæru gleri. Það er eins og
jörðin horfi á spegilmynd sína í sjálfum himninum.
Annars langaði mig fyrst til að hafa gólfábreiðu á þess-
um sal, en hún hefði kæft tónana, segir Stefán og þegar
hann segir það, veit ég auðvitað að það er alveg rétt. Ég
hafði bara ekkert hugsað út í það. Svo safna þær líka i
sig ryki og eru erfiðari fyrir mig að þrífa en parkettið.
Áður hafði ég löngun til að hringa mig á mjúkri, hlýrri
gólfábreiðu eins og rósóttur köttur. Ég hef alltaf öfund-
að ketti sem liggja á gólfábreiðum, þeim líður svo vel,
sérstaklega ef þeim er strokið. Þá hnipra þeir sig sam-
an, lygna aftur augunum og mala. Og flygillinn er
glæsilegur, það er satt. Enda hef ég aldrei haldið öðru
fram. En þessi svarti gljái sem endurspeglar andlits-
mynd mína, hvíta og óumbreytanlega, vekur með mér
ugg sem ég get ekki skilgreint.
Samt er hann huggunin mín í þessu húsi.
íhvolfir, gráir steinsteypuveggirnir eru göddóttir eins
og ígulker og glerveggurinn sem snýr út að hafinu
hleypir kuldanum inn en fyrir honum vikur hitinn sem
stígur upp og safnast fyrir undir hvolfglugganum. Samt
dugir það ekki til að þíða ískristallinn þar uppi. Einu
sinni langaði mig til að hafa arin hérna inni. Það er svo
notalegt að gleyma sér við arineld og láta hugann reika.
Eldtungurnar eru heitar og lifandi og breyta sífellt um
lit og lögun eins og lífið sjálft. Þær eru líkar blómum
sem vaxa upp af bláum rótum og breiða lífsþyrst úr
rauðgulum krónum sínum á móti sólinni, og á milli
þeirra dansa álfadrottning og álfakóngur og með þeim
undurfallegur lítill drengur.
Ég geng um og lít eftir að allt sé í fullkomnu lagi áður
en gestir okkar koma. Gæti þess að jafnt bil sé á milli
stólanna sjö sem raðað er í kring um pallinn. Þeir eru
úr íbenviði og hannaðir af heimsþekktum ítala. Stefán
segir að ef fleiri hugsuðu um einfaldleikann væri lífið
auðveldara viðureignar.
— Keep it simple, segir hann og ætti að vita hvað
hann er að tala um, arkitektinn sjálfur.
Ég hagræði plöntunum í leirkerinu og tíni sölnuð blöð
af gyðingnum. Hann virðist alltaf þrífast jafnilla undir
pálmanum sem teygir sig í ofanbirtuna, voldugur með
dökkgræn, safarík blöðin. Hvíta höggmyndin við glugg-
ann ber i snjóinn fyrir utan. Hún er af nakinni konu. Eg
snerti hana kalda og harða, en samt áferðarmjúka og
sný henni í annað sinn þennan dag þannig að hún horfi
út á hafið. Þetta er einasta deiluefni okkar Stefáns.
— Vertu ánægð með að einhver skuli vilja horfa á þig
á meðan þú ert að leika á flygilinn, segir hann. Auðvitað
segir hann þetta bara í gamni, ég veit það vel, samt gæti
hann sagt það í annarri tóntegund.
Hafið er síbreytilegt. Stundum ærslakennt og ham-
ingjusamt eins og krakki; stundum kyrrt og dreymandi
eins og ung stúlka; stundum fullt illsku og úlfúðar eins
og gamall gráskeggur. í dag hefur það verið lognkyrrt
og svo blátt að það sýndist næstum grænt. Vetrarskýin
spegluðust í því, dúnlétt og mjúk og stórt, hvítt skip
sigldi hjá.
Ég horfi á spegilmynd mína í forstofunni áður en við
opnum fyrir gestunum. Það er rétt, perlufestin ein og
sér fer best við hvítan, síðan kjólinn. Eins og Stefán
segir, þá skiptir formfegurðin ótrúlega miklu máli. Það
ískrar í herðatrjánum af æsingi þegar þau klæðast pels-
um og kamelfrökkum. Undarlegt að allar þrjár skuli
— Undarleg tilviljun, segja allar þrjár og kinka kolli
eins og endur á polli.
Speglarnir við barinn mynda líka glæsilegan ískrist-
al.
— Eitt gegnumgangandi þema, það er mitt mottó,
segir Stefán.
Fjórtán svartir toppskarfar og einn albínói. Ég geng
um með silfurbakkann og horfist í augu við rauð berin á
glasabotnunum. Við skálum og Stefán býður gesti okkar
velkomna.
— Kæru vinir — Hann kemur svo vel fyrir sig orði,
hann Stefán. Reglulegur heimsmaður og svo vel gefinn.
Segir alltaf það sem við á, það eina rétta. Hann er
glæsilegur í kvöld og klæðskerasaumaður smókingurinn
fer vel við grásprengt hárið. Við lyftum aftur glösum og
vínið skín í gljáfægðum kristalnum. Spegillinn hefur
sama háskalega aðdráttaraflið og fyrr. Samt hata ég
hvernig hann skásker andlit mitt. Annar helmingur
þess er ofar en hinn; eitt auga, hálft nef, hálfur munnur,
eins og á konumynd eftir Píkassó. Ég færi mig rólega
nær og horfist í augu við sjálfa mig svo lítið beri á.
Sjáöldrin hafa drukkið í sig dökkrauðan lit kirsuberj-
anna. Ég lít snöggt undan. Skyldi Stefán hafa tekið
eftir nokkru? Andlit hinna kvennanna eru formfögur og
í þeim skiptast á ljós og skuggar. Bros þeirra eru skiln-
ingsrík og viðkvæm eins og postulín. Karlmennirnir
standa í blámóðu, gleiðir með þanda brjóstkassa og
rugga sér frá tám aftur á hæla. Þeir tala peningamál og
eru skemmtilegir. í hverri hláturhviðu taka þeir bakföll
og dýfur, þess á milli læsa þeir gullinu um brúna drjól-
ana.
... reykurinn umlykur mig eins og vatn ... ég
sekk hægt og hægt dýpra og dýpra fæturnir
snerta sandbotninn ég ætla að spyrna mér upp
aftur en sandurinn grípur í fætur mína og dregur
mig niður niður ... ég sit föst í eðjunni get ekki
haldið andanum niðri lengur ... ég berst um viti
mínu fjær reyni að losna losna ...
Skyldi bros mitt vera nógu elskulegt svona — ?
— Guð, á ég að trúa því að þið hafið ekki fengið
ykkur scampi í ... í Mexico City?
— Það er bara alveg gasalega pirrandi þegar maður
er að ferðast á þessum stöðum að geta ekki þverfótað
fyrir betlurum og alls konar dóti.
— En ég get bara sagt ykkur að Niagara-fossarnir
eru sko nothing borið saman við Iguacú-fossana í Bras-
il.
Matarborðið er einfalt og virðulegt. Löng og mjó kert-
in standa í stjökum til endanna. Við kveikjum ekki á
þeim því að þau ósa og kolsvartir skýjabólstrarnir stíga
upp og setjast á gluggarúðurnar og gera þær mattar.
Samt laumast ég stundum til að kveikja á kerti stutta
stund í einu þegar ég er alein heima á daginn. Það getur
varla gert svo voðalega mikið til ef Stefán veit ekki af
því. Ég fægi gluggarúðurnar auðvitað á eftir.
Hann stendur við hliðina á mér í eldhúsinu.
— Er maturinn ekki að koma?
— Ég kveikti of seint á ofninum. Þetta verður tilbúið
rétt strax.
— Vínið einu sinni enn. Djöfullinn sjálfur, hvenær
ætlarðu eiginlega að læra þetta?
Auðvitað vínið.
— Þú veist að ég get aldrei munað — Skiptir það svo
miklu máli?
— Skiptir máli? Það er aðalatriðið, skiptir öllu máli.
Hvítvínið kalt, rauðvínið heitt, rauðvínið heitt, hvít-
vínið kalt — hvernig á maður að geta munað — ? Ég
horfi á glerið þenjast út undan dökkrauðum vökvanum
sem stígur hægt hærra og hærra þar til hann flæðir
yfir barmana og ofan á mjallhvítan dúkinn.
... og hjarta mitt er fullt svo fullt af sælu og ást
til þín hún flóir út yfir barma þess dökk og heit
upp í höfuðið og fram í fingurgómana þar sem
þeir eru fíngerðastir hún fyllir mig löngun til að
fara höndum um þig allan til að vera svo tak-
markalaust góð við þig og ég horfi inn í þessi
grábláu augu sem búa yfir allri blíðu heimsins og
sé speglast í þeim kærleika sem er þúsund sinn-
um stærri en alheimurinn og ást sem nær út yfir
endamörk eilifðarinnar og einn dagur er sem ör-
stutt andartak og við rísum upp úr kafgresinu og
tengjumst kærleikskeðju og líðum berum fótum
yfir fagurgræn engi og hlæjandi sóleyjatún yfir
starmýrar og súrurauða mela ofan að fjöruborð-
inu tökum hnefafylli okkar af björtum sandinum
og köstum honum upp í himinblámann þar sem
vindurinn hrífur hann og breytir í hóp af
mjallhvítum máfum sem bæra vængina og berast
hratt í burt og við stöndum í fjöruborðinu og
horfum á eftir þeim hvernig þeir verða sífellt
minni og minni og sýnast loks eins og hnefafylli
af hvítum sandi sem hverfur við sjóndeildar-
hringinn og svo ert þú líka farinn ég sé fley þitt
sigla burt svo stórt og svo hvítt og loks eins og
örsmáan depil og heyri enn óminn af skærum
hlátri þínum sem á upptök sín i takmarkalausri
lífsgleði þinni en ískaldar öldurnar kitla mig í
berar tærnar og vekja mig aftur til veruleikans
Hvít servíettan drekkur í sig rauðan vökvann eins og
grisja sem lögð er yfir gapandi sár.
Stefán er maður kvöldsins. Hvert gullkornið á fætur
öðru hrýtur af vörum hans; hann teflir eins og æfður
skákmaður fjöltefli og hverja skákina af annarri til
sigurs. Mig fer að klæja í ökklana; kláðinn skríður upp
eftir fótleggjunum, um lendarnar, yfir brjóstin, upp á
bringuna, aftur um bakið. Hann er orðinn óbærilegur.
Ég verð að gera mér upp erindi, bið gestina að hafa mig
afsakaða og stend upp. Viðvörunaraugnaráð frá Stefáni
fær mig til að setjast aftur.
— Blómkálið er ofsoðið, góða.
Óþægileg þögn sem síðan er rofin. —
— Hann hefur komið sér gasalega vel áfram. Þeir
slógust um hann þegar hann kom að utan — alveg
gasalega dugleg bæði tvö — þurftu ekkert fyrir náminu
að hafa — maður er heppinn að hafa aldrei þurft að
hafa áhyggjur af þessum börnum sínum.
... ég fletti frá mér purpurarauðum sloppnum og
kviður minn er stór og þaninn úr gleri sem er
örþunnt eins og skjall og þú ert gullfiskurinn
minn sprettfiskurinn minn litli sem tekur koll-
dýfur í gleði þinni yfir að fá bráðum að sjá ver-
öldina þessa fögru veröld sem ég er alltaf að
segja þér frá augu þín eru enn lukt og ég ein veit
hvernig þau verða þegar þú opnar þau í fyrsta
sinn blá svo blá að þau skjóta gneistum eins og
önnur augu sem ég átti einu sinni en munnur
þinn opnast og lokast í sífellu og við hjölum um
hversu dásamlegt það verður þegar þú kemur og
við förum að uppgötva heiminn saman og ég
undrast og dásama hversu duglegur þú ert og hlæ