Lesbók Morgunblaðsins - 08.10.1988, Blaðsíða 6

Al
moldu ertu kominn
SMÁSAGA eftir
ROBERT GRAVES
Hilmar Hilmarsson þýddi
á, já og aftur já. Ekki misskilja mig í guðanna
bænum. Ég er öldungis sammála því að maðurinn
er á hinn lúalegasta hátt að svíkjast undan því
að greiða jarðar-móðurinni gamlar skuldir, með
því að skila ekki jafn mikilli næringu aftur í jarð-
veginn og hann hefur tekið þaðan. Og að
nútíma pípulagnir eru eins og blæðandi und
á samfélaginu. Og að sorpbrennslustöðvar
bæjarfélaganna eru fremur til þess að fækka
mannfólki en sýklum. Að uppþomuð jarð-
skorpan skorin hinum skelfílega plógi...
... Já, já og aftur já. En!
Elsie og Roland Hedge - hún mynd-
skreytti bækur, hann var arkítekt með veikl-
uð lungu - höfðu verið vörað við dr. Eugen
Steinpilz. „Hann færir ekki gæfu," sagði
ég þeim, „því er eins og hvíslað að mér.“
„Þú líka?“ spurði Elsie gremjulega. (Þetta
átti sér stað í Brixham, Suður-Devon, í
marsmánuði 1940). „Ég gerði ráð fyrir því
að þú haldir hann njósnara vegna skeggsins
og erlenda hreimsins."
„Nei,“ sagði ég kuldalega, „mér hafði
alls ekki dottið slíkt í hug. En ég skal ekki
rengja þig.“
Daginn eftir kom Elsie sér upp kunnings-
skap - mér líkar ekki þessi talsmáti, en það
var þó einmitt þetta sem hún gerði — við
doktorinn, Elsassbúa með bandarískt vega-
bréf sem talaði um sjálfan sig sem NAT-
URPHILOSOPH; og brátt vora hún og Rol-
and komin á kaf í Steinpilzerí.
Þetta byijaði allt saman þegar hann bauð
þeim í mat og reiddi fram kalt kjöt ásamt
sitthvoram grænmetisréttinum: kartöflur
(bakaðar), gulrætur (í rjóma), keyptar hjá
kaupmanninum á hominu; og kartöflur
(bakaðar), gulrætur (í ijóma), ræktaðar af
sjálfum Doktomum á safnhaugnum í garð-
inum hans.
Yfirburðir hinna síðamefndu hvað snerti
útlit og sér í lagi bragð, urðu til þess að
opna augu Elsie og Roland. Jájá ég veit
svosem hvemig þeim leið, og hvers vegna
ætti ég ekki að gera það? Þegar ég fer á
markaðinn hér í Palma, neita ég alltaf La
Torre-kartöflunum, því þær era sérstaklega
ræktaðar til þess að koma snemma á mark-
að í Englandi og era því angandi af innflutt-
um efnafræðilegum áburði. Þess í stað kaupi
ég Son Sardina kartöflur sem bragðast jafn-
vel og þær sem við gátum fengið í Eng-
landi fyrir fímmtíu árum. Ástæðan er sú
að Son Sardina-bændumir bera eldhúsúr-
gang á akra sína, - en þar getur þú fengið
heilu vagnhlössin af slíkum úrgangi, því
borgin er svo langt útúr og aftanúr að fólk
hefur ekki efni á nýtísku sorpeyðsluaðferð-
um. Þannig sneri Dr. Steinpilz þessu ljúfa
bamlausa pari til Steinpilz-safnhaugarækt-
unarinnar. Þessi aðferð var í raun alls ekki
frábragðin þeim sem þú getur lesið um í
garðyrkjupistlum dagblaðanna, að því
slepptu að hún var öllu ofsafengnari. Dr.
Steinpilz hafði náð því að þróa ákaflega
öflugan geril sem var fær um (eftir því sem
Roland sagði) að kljúfa gamalt stígvél, fíöl-
skyldubiblíuna eða gamalt snjáð ullarvesti,
niður í fallega svarta gróðurmold, - svo að
segja fyrir augum manns. Það var þó ekki
hægt að kaupa uppskriftina, því hún var
einungis sögð undir þagnareið þeim sem
þegar höfðu gerst meðlimir í Eugen Stein-
pilz Félagsskapnum, - en það hafði ég harð-
neitað að gera.
Ég er engan veginn að gefa það í skyn
að ég viti uppskriftina en kvöld eitt heyrði
ég í Elsie og Roland úti í garði vera að
þrátta um hvort áhrif himinhnattanna væra
hagstæð eða ekki; þau minntust líka á hrúts-
hom, en eftir því sem mér skildist best átti
að sjóða einhveija niðurmulda blöndu af
dýra- og plöntuleifum í hominu. Þessar leif-
ar gengu undir tækniheitinu „Móðir“. Ég
hef einnig grafíð það upp að nautsfótur og
magakirtill úr geit séu hluti af þessu öllu
saman, því herra Pook, slátrarinn okkar,
sagði mér eftir á, að hann hefði orðið ákaf-
lega undrandi þegar Roland bað hann um
þessa mjög svo óvenjulegu líkamshluta.
Lokasjóðsbróðir, Mjaðjurt, Vatnsstjama og
Sifjarsóley vora öragglega hluti af þeim
jurtum sem „Móðirin" innihélt, en þessar
jurtir sá ég í tösku sem Elsie hafði skilið
eftir niðrá pósthúsi.
Brátt vora Hedgehjónin komin með safn-
haug í garðinn hjá sér, en garðurinn var á
stærð við tennisvöll. Hann var að mestu
leyti vel hirt grasflöt. Dr. Steinpilz sem
stýrði öllum framkvæmdum fór að loða við
staðinn eins og lykt af niðurfallsröri og á
endanum varð það til þess að ég hætti að
heimsækja þau. Það gerðist síðan eftir fall
Frakklands að Brixham varð að lúta herlög-
um og þá þurftu allir nema bandamenn
okkar úr röðum ftjálsra Belgíumanna og
Frakka að hverfa þaðan á brott. í fram-
haldi af því þurfti Dr. Steinpilz að yfírgefa
staðinn, sem hann gerði með lítilli reisn og
var síðan drepinn í loftárás á Liverpool dag-
inn áður en átti að sigla aftur til New York.
En það var langt frá því að öllu væri lokið
á þennan hátt. Ég held að Elsie hljóti að
hafa verið ástfangin af prófessomum og
það er öraggt að Roland leit á hann sem
ímynd hetjuskapar og háleitra hugsjóna.
Fjársjóður þeirra og uppáhald var safn
áritaðra dularfræðibóka hans, hver um sig
kölluð steinanafni og það var venja þeirra
að lesa þær til skiptis hvort fyrir annað á
matmálstímum. En svo ákváðu þau að sýna
að þetta væri hagnýt heimspeki, - ekki
aðeins haglega orðaðar hugleiðingar um
Náttúrana: - þau fóra að safnheygja á jafn-
vel dýpri og trúarlegri hátt en áður. Grasið
hafði að sjálfsögðu fengið að fjúka; en á
milli torfanna sem þau höfðu skorið, smurðu
þau leifum úr eldhúsi sem þau blönduðu
úrgangi frá yfirgefínni svínastíu, tveimur
hjólböraförmum af blautum og klesstum
asparlaufum úr skemmtigarðinum og poka
af rotnandi rófum. Þegar ég leit yfír lim-
gerðið sá ég ofstækisglampann í augum
Elsie þegar hún sleppti gerlunum lausum á
hauginn og það fór um mig hrollur, inn-
blásinn af forspá.
Ekkert slæmt hafði gerst hingað til.
En þegar loftárásir hófust og matvæli
urðu af svo skomum skammti að húsfreyjur
vora látnar sæta sektum ef þær losuðu
ekki allan heimilisúrgang beint í sarp þjóð-
arsvínanna, þá fóra Elsie og Roland að verða
áhyggjufull. Þau höfðu þegar horfið frá
notkun hefðbundinna hreinlætistækja, en
þess í stað komið sér upp náðhúsi í garðin-
um og nú reyndu þau að sannfæra nágrann-
ana um að það væri heilög skylda þeirra
að gera slíkt hið sama, - þó að fólk ætti
það á hættu að krækja sér í kvef og fá
kóngulær niður um hálsmálið. Auk þess
sendi Elsie Roland á eftir hinum hægfara
kúm fylkisins þegar þær lötraðu rólega í
ljósaskiptunum heim af haganum, til þess
að bjarga hinni dýrmætu kúadellu í
fægiskúffu. Á sama tíma hélt hún niðrá
öskuhauga byggðarinnar með innkaupa-
tösku á hjólum og safnaði öllu saman sem
gæti talist af lífrænum toga spunnið - dauð-
um köttum, gömlum dulum, visnuðum blóm-
um, jurtaleifum og heimilisúrgangi sem
hefði fengið hvert ófriðartíma þjóðarsvín til
að fölna. Hún notaði líka hvem dropa af
baðvatninu þeirra til þess að vökva í safn-
haugana; því það innihélt, sagði hún, ákaf-
lega verðmæt dýrasölt.
Prófsteinn allra góðra safnhauga er, eins
og allir uppljómaðir vita, hvort viss við-
bjóðslega útlítandi sveppur sprettur upp úr