Lesbók Morgunblaðsins - 26.01.1991, Blaðsíða 8

B I L A R
• •
Okuleikni og
ósjálfráð
viðbrög
BMW íÞýskalandi hefur staðið fyrir sérstök-
um námskeiðum tilað auka færnimanna og
viðbrögð við óvæntum aðstæðum í umferð-
inni. Væri ekkiþörf á slíku hérlendis?
Segja má að ökuleikni sé mönnum
mjög mikilvægur og hagnýtur hæfí-
leiki í nútímaþjóðfélagi þar sem svo
margt snýst um bíla og meðhöndlun þeirra.
Langflest erum við meira og minna háð því
að fara allra okkar ferða í bíl. Ökuleikni
manna er mjög misjöfn og sjálfsagt er henni
of lítill gaumur gefinn eftir að ökuprófið
er einu sinni fengið.
Margar stéttir bjóða upp á endurmenntun
og endurhæfingu og sumar krefjast þess
beinlínis að menn viðhaldi faglegri þekkingu
og færni til að halda starfsréttindum. Þetta
þarf í raun og veru einnig að vera fyrir
hendi í akstri. Þeir sem tóku bílpróf endur
fyrir löngu aka við allt aðrar aðstæður í
dag en þegar þeir voru að byija og þótt
þeir hafi öðlast reynslu og vaxið sem öku-
menn um leið og umferðin breytist og þyng-
VOLVO
RÆÐUR
PREST
Yolvo-fýrirtækið sænska hefur
ráðið prest í þjónustu sína.
Hann á ekki að starfa að
samsetningu bíla við færiböndin held-
ur er honum falin sú venjulega and-
lega þjónusta sem prestar sinna.
Presturinn nýráðni heitir Gunnar
Stenbáck og er brauð hans við Tors-
landa-verksmiðjuna í Gautaborg.
Ekki er í ráði að Stenbáck prestur
sinni guðsþjónustuhaldi í fyrstunni.
Honum er einkum ætlað að ræða við
starfsmenn um andleg málefni og
bætist hann í hóp þeirra sérfræðinga
sem verksmiðjurnar hafa á sínum
snærum til að sinna sálgæslu meðal
starfsmanna og félagslegri hjálp.
Gera forráðamenn fyrirtækisins ráð
fyrir að starfsmenn sæki til hans
hvers kyns hjálp og aðstoð sem gera
megi ráð fyrir að komi upp á fjöl-
mennum vinnustað.
Gunnar Stenbáck færði það í tal
við stjórnendur Volvo fyrir um tveim-
ur árum hvort ekki væri rétt að þeir
réðu prest í þjónustu sína og tók það
ekki langan tíma að samþykkja það.
Kirkjuyfirvöld í prófastsdæmi Gauta-
borgar þurftu hins vegar nokkur
misseri til að ákveða sig enda greiða
þau kostnað við starfið.
jt
ist er ljóst að ekki væri verra að gefa þeim
kost á því að hressa við ökuleiknina.
BMW-fyrirtækið þýska hefur um skeið
boðið sérstök námskeið sem miða að því að
gera menn að betri bílstjórum. Lögð er
áhersla á að æfa viðbrögð við óvæntum
uppákomum og koma kennarar á þessum
námskeiðum úr röðum kappakstursmanna.
Þeir búa yfir margháttaðri reynslu eftir fjöl-
breytt aksturslag.
Fóturinn fastur
Við þekkjum sjálfsagt að skyndiviðbrögð
okkar eru næsta ósjálfráð til dæmis þegar
eitthvað óvænt ber að höndum. Það á einn-
ig við í akstri. Spretti upp skyndileg hindrun
Danskur bíleigandi þarf að greiða
um 3 kr. danskar eða nærri 30
kr. íslenskar að meðaltali fyrir
hvern ekinn km á bíl sínum. Gert er ráð
fyrir 15 þúsund km akstri á ári og að
menn eigi sma bílinn í 5 ár. Þetta fer auð-
vitað líka eftir verði bílsins en kostnaður
á ekinn kílómetra er frá 1,85 d. kr. og upp
í 5,95 eða milli 18 og 58 ísl. kr.
Við þessa útreikninga er kostnaði við
akstur skipt í þrennt. Breytilegur kostnað-
ur er bensín, olíur, hjólbarðar og annað
viðhald, fastur kostnaður eru tryggingar
og skattur og síðan koma vextir og af-
skriftir. Meðalverð á bensíni í Danmörku
er kringum 65 ísl. kr.
Rekstur bíls sem kostar um 750.000 ísl.
kr. er nærri 380.000 kr. á ári eftir þessum
dönsku útreikningum. Það þýðir um 25 kr.
á kílómetrann. Ef bíllinn kostar frá einni
milljón til 1.250 þúsund (ísl. kr.) er kostnað-
ur tæpar 400 þúsund krónur eða um 26
kr. á km en það kostar nærri 60 kr. að
reka bíl sem hefur kostað 3 til 3,7 millj.
kr. Þar af eru vextir og afskriftir stærsti
þátturinn eða 48% en sá liður er 27-34%
hjá ódýrari bílunum.
á veginum framundan eru fyrstu viðbrögðin
þau að nauðhemla. Það eina rétta væri ef
til vill bara að sveigja örlítið til hliðar og
aka framhjá hættunni. En fyrstu viðbrögðin
eru að hemla. Um leið sjáum við að þörf er
á að beygja, við snúum stýrinu en ekkert
gerist af því fóturinn er fastur á hemlunum.
Námskeiðin sem BMW býður standa í tvo
daga og felast aðallega í akstri en nokkrir
tímar fara í fyrirlestra og umræður. Þau
fara fram nálægt Köln og kosta nærri 80
þúsund krónur með gistingu og fæði.
Námskeið sem þessi eru án efa gagnleg
og væri þörf á að bjóða upp á slíkt hérlend-
is. Annað mál er hins vegar hvort menn
viidu vilja sækja þau og greiða uppsett verð.
í framhaldi af þessu er kannski ágætt
að íslenskir bíleigendur reikni út hvað
rekstur fjölskyldubílsins eða bílanna kost-
ar. Væri ekki upplagt að leggja nú saman
allar bensínnótumar, smurningskostnað og
viðgerðir, tryggingar og skatta og athuga
hversu mikið dæmið kostar. Bæta við þetta
einhveijum vöxtum fyrir verðmæti bílsins
og ef einhveijum finnst hann ekki enn
borga nógu mikið fyrir bílareksturinn er
ekki úr vegi að bæta við afskriftum. Þær
eru hluti kostnaðarins þó að við viljum
kannski ekki alltaf viðurkenna það.
Að þessu öllu loknu má finna út hvað
kostað hefur að aka hvern kílómetra. Hver
skyldi útkoman vera? Fimmtíu, hundrað
þúsund eða kannski tvö hundruð þúsund.
Ætli útkoman verði ekki svipuð og hjá
Dönum. Það kostar ótrúlega margar krón-
ur að eiga bíl og enn fleiri að reka hann.
Það er vitanlega ekki rétt að nefna það
hér en spyija má hversu margar leigubíla-
ferðir er hægt að fara fyrir þessa upphæð
og hversu lengi má aka í strætó. En það
er. líklega best að vera ekki með þessa
útreikninga, gleyma bókhaldinu og halda
áfram að aka fjölskyldubílnum.
Og enn er spurning hvaða aðili ætti að
gangast fyrir þessum námskeiðum. Nefna
mætti Félag íslenskra bifreiðaeigenda, Öku-
kennarafélagið, Bifreiðaskoðun eða Bind-
indisfélag ökumanna sem reyndar hefur
haldið uppi hálfgerðum námskeiðum, þ.e.
keppni sinni í ökuleikni.
Þessar hugmyndir eru varla nýjar og
kannski má vænta auglýsinga um slík nám-
skeið á næstunni. Og ef aðsókn er dræm
mætti kannski semja við tryggingafélög um
afslátt fyrir þá sem sækja slík námskeið
og standast próf að þeim loknum? En hér
er líklega komið út á hálan ís og best að
staðnæmast.
Væri ekki annars rétt að fara að end-
umýja?
Of mörg Banaslys í
Danskri Umferð
í fyrra létust 626 manns í bílslysum í
Danmörku og er það 44 færri en árið 1989.
Fyrir rúmum áratug létust allt upp í 1.200
manns á dönskum vegum þegar verst lét
og hefur banaslysum því fækkað mjög
þrátt fyrir aukna umferð og álag á vega-
kerfið.
Þrátt fyrir fækkun banaslysa hafa Dan-
ir áhuggjur af þeim og segja að þau séu
enn fleiri en til dæmis í Noregi og Svíþjóð.
Aðeins 500 manns ættu að farast í bílslys-
um ef tölur eru bornar saman við þær þjóð-
ir. Fulltrúar tryggingafélaga eru sannfærð-
ir um að ný lög um ljósatíma allan sólar-
hringinn og um notkun bílbelta í aftursæt-
um muni draga úr banaslysum. En þeir
segja einnig að auka verði mjög eftirlit
með ölvunarakstri til dæmis við sumardval-
arstaði ef takst eigi að fækka banaslysum.
Ölvun kemur við sögu í þriðja hveiju bana-
sfysi. j.t.
Kostar rekstur flölskyldubíls-
ins 25-50 kr. á kílómetrann?
Toyota mest seldi
bíllinn í Danmörku
Innflutningur nýrra bíla til Danmerkur
jókst um 3% á síðasta ári sem er mun
minna en ráðgert var en mjög dró úr
bílasölu í desember. Sömu sögu er að segja
í Svíþjóð en þar dróst bílasalan saman um
25%, 229.000 bílar seldust þar.
Heildarsalan í Danmörku 1990 var
80.913 bflar en 78.435 árið 1989. Fyrr á
árinu leit út fyrir 5-6% aukningu en hún
varð sem sagt ekki og virtist sem menn
héldu að sér höndum varðandi bflakaup
síðasta hluta ársins. Þá seldust 6.348 vöru-
bílar í fyrra, sem er 26% samdráttur, en
árið 1986 seldust 12.700 vörubílar. Mest
seldi bíllinn í Danmörku er Toyota með
10.975 en fast á eftir fylgja bílar frá GM
með 10.460 selda bíla.
{ desember seldust 229 Opel Kadett bflar,
225 Nissan Primera, 197 Escort, 166 Opel
Vectra og 125 Toyota. Auk þessa seldust
yfir 100 stykki af gerðunum Citroen BX,
Peucgt 405, Mazda 626 og Volkswagen
Golf.
jt