Lesbók Morgunblaðsins - 05.10.1996, Blaðsíða 16

LOFTAÐI HRESSILEGA UM OKKUR
Morgunblaðið/Kristinn
TRIO Romance: Peter Máté, Martial Nardeau og Guðrún Birgisdóttir.
Trio Romance er nýkomió heim úr stórri tónleika-
ferð um Evrópu og Bandaríkin og ó tónleikum ó
-y--------------------------------------------------------
Alftanesi ó morgun og í Kópavogi ó mióvikudag
fó óheyrendur tækifæri til aó hlýóa ó efni sem
leikió var í ferðinni. ÞORODDUR BJARNASON
ræddi vió tríóió og drakk með því morgunkaffi.
FLAUTULEIKARARNIR Martial Nardeau
og Guðrún Birgisdóttir og píanóleikarinn
Peter Máté eru nýkomin heim úr löngu hljóm-
leikaferðalagi um Evrópu og Bandaríkin þar
sem þau spiluðu bæði tríó, dúetta og hvert
í sínu lagi á alls tólf tónleikum. Þau hófu
undirbúning ferðarinnar fyrir rúmu ári en
samstarf þeirra hófst skömmu eftir að Peter
fluttist til Reykjavíkur fyrir þremur árum.
Þau hafa síðan þá leikið saman á tónleikum
hér heima en tónleikaferðirnar í sumar voru
þær fyrstu sameiginlegu á erlendri grundu.
Leið þeirra í Evópuferðinni átti í upphafi eink'-
um að liggja um Norður-Frakkland og Prag
en þegar á skipulagninguna leið bættust
meðal annars við tónleikar í Amsterdam, Sló-
veníu, Austurríki og fleiri tónleikar í Tékk-
landi. „Þetta spannst svona áfram, allt gekk
upp í ferðinni og engir tónleikar féllu niður,“
sagði Guðrún.
Á efnisskránni voru yfir 30 verk sem þau
völdu úr og reyndu að aðlaga hveijum stað
sem þau léku á. Til dæmis spiluðu þau verk
eftir tékknesk tónskáld í Tékklandi og frönsk
í Frakklandi. „Islensku tónskáldin voru líka
með okkur á efnisskránni alla ferðina og
verkum þeirra var vel tekið enda fólk oft
spennt að heyra eitthvað frá framandi landi
eins og ísland er í augum flestra.“
Hljóðfæraskipanin er óvenjuleg og býður
þar af leiðandi upp á ólíka efnisskrá þeim
sem gjarnan eru í boði hjá kammerhópum
með hefðbundna hljóðfæraskipan. „Það búa
alltaf einhveijir óvæntir möguleikar í því sem
er nógu fáránlegt," sagði Guðrún og Peter
bætti við: „Við erum þar af leiðandi ekki að
spila hefðbundin píanótríó sem eru algeng á
efnisskrám. Flest af því sem við spilum er
upprunalega skrifað fyrir okkar hljóðfæra-
skipan þó að við séum einnig með umritanir.“
Hasarstykkió Handanheimar
Fyrstu tónleikarnir í ferðinni voru í Gra-
velines á norðvesturströnd Frakklands þar
sem íslandsvinátta er mikil vegna tengsla
við ísland frá skútuöldinni. „Fólk var mjög
spennt fyrir tónleikunum og það var gaman
að leika fyrir það. Tónleikarnir í Vínarborg
voru einnig eftirminnilegir því þá lékum við
’í tónleikasal sem var rétt við húsið þar sem
Beethoven skrifaði þriðju sinfóníu sína, Ero-
ica. Mér fannst allt annað að leika Beethov-
en þar og finna hvernig fólkið hlustaði úti
í sal. Loksins fannst mér ég spila Beethoven
nokkurn veginn rétt,“ sagði Martial. Þau
sögðu enga tónleikaferð eiga að vera án lít-
ils „skandals", eða einhvers sem ýtir við fólki,
og því ákváðu þau að spila verk eftir Atla
Heimi Sveinsson á tónleikum þar. „Vegna
þess hve ímynd Vínar er sykurskreytt, tókum
við mesta hasarstykkið okkar, sem er Hand-
anheimar eftir Atla Heimi Sveinsson, á tón-
leikunum. Okkur varð á endanum enginn
glæpur úr því, því gömlu konurnar í Vín
klöppuðu svo mikið fyrir Atla. Þær voru
greinilega ekki eins smáborgaralegar og við
höfðum búist við.“
Þau segja skipulagninguna hafa verið mjög
tímafreka og mun auðveldara sé um að tala
en í að fara. „Það þarf að finna góðan sal
að spila í og kynna tónleikana, ferðast á
milli og afla fjár. Þetta er mikil vinna og
faxvélin og síminn voru mikið notuð. Reynd-
ar sáu tónleikahaldarar á hveijum stað um
kynningu og slíkt auk þess sem eitthvað
óvænt getur alltaf komið upp á og bregðast
þarf við. Þessu fylgja mikil ferðalög á bíl og
ég keyrði um 9.000 kílómetra í ferðinni,“
segir Peter og brosir. Þau segja kynningar-
gildi ferðarinnar hafa verið mikið og víða var
þeim boðið að koma aftur. „Kennarinn minn
sagði eitt sinn við mig að það væri ekkert
mál að láta bjóða sér eina tónleika, meira
mál væri að láta bjóða sér aftur,“ sagði Guð-
rún. Þau fengu góðar móttökur hjá íslending-
um búsettum erlendis hvar sem þau komu.
„Sendiherrahjónin í París opnuðu fyrir okkur
bústaðinn, bentu inn og sögðu gjörið svo
vel, þjóðin á þennan flygil, og þar æfðum
við okkur.“
Meó Menuhin i San Francisco
Eftir að hafa ferðast um Evrópu fóru þau
til San Francisco þar sem þau léku á fernum
tónleikum. Ræðismaður íslands í San Franc-
isco hjálpaði til við undirbúning þeirra tón-
leika enda sögðu þau hann listunnanda sem
tryði á gildi listar fyrir landkynningu. Að
þeirra sögn kom munurinn á bandarískum
áheyrendum og evrópskum aðallega fram
eftir tónleika, því þeir voru opnir, gáfu sig á
tal við þau og sýndu mikinn áhuga á öllu sem
viðkom tónleikunum, allt frá kjólnum sem
Guðrún klæddist að tónlistinni sjálfri.
Á meðal tónleika í borginni voru tónleikar
í kaþólskum stúlknaskóla sem bauð upp á
svokallaða „virtuósa“-línu. „Það var eins og
að labba inn í bíómynd. Tennisvellir, tölvuher-
bergi, reiðvellir og sundlaugar voru þar á
báðar hendur og Steinway flyglarnir stóðu í
röðum. Maður hefur bara aldrei séð neitt
þessu líkt,“ sagði Guðrún og Peter bætti við:
„Þarna voru tilkynningar um fyrirlesara og
tónleika í skólanum og þar vorum við við
hlið fiðlusnillingsins Yehudis Menuhins og
aðalstjórnanda sinfóníuhljómsveitarinnar í
San Francisco. Eftir tónleikana fengum við
mjög úthugsaðar, greinargóðar og bein-
skeyttar spurningar frá nemendum."
Þau segja íslenskt tónlistarfólk leita í aukn-
um mæli út til tónleikahalds vegna smæðar
íslensks tónleikaumhverfis og einangrunin hér
standi oft í vegi fyrir þeim. „Það loftaði ansi
hressilega um okkur í ferðinni." Af viðtökum
við tónleikum þeirra að dæma eru eftirspurn-
in og áhuginn á íslenskum tónleikum mikil
erlendis og til dæmis mættu 400-500 manns
á tónleikana í París. Þegar fréttist af Ieik
þeirra í tónleikaferðinni komu tónleikahaldarar
í Kópavogi og á Álftanesi að máli við þau um
að halda tónleika. Þeir verða á sunnudag kl.
20.30 í samkomusal íþróttahúss Álftaness og
á miðvikudag kl. 20.30 í Listasafni Kópavogs,
Gerðarsafni. Efnisskráin verður ekki sú sama
á báðum tónleikunum og leikin verða íslensk
og erlend verk.
LIFIÐ EREKKI
SALTFISKUR
Kaffileikhúsió efnir til spænskra kvölda undir
heitinu La vida no es bacalao í vetur og veróur
frumsýnt í kvöld. ÞRÖSTUR HELGASON athugaói
stemningung á æfingu og ræddi vió sögumanninn
í sýningunni en hann hefur sagt landsmönnum
sögur af spænskum í útvarpinu um árabil.
„ÞAÐ VERÐUR stiklað á stóru í spænskri
sögu og menningu, reynt að gleðja bæði
augu og eyru áhorfenda, það verður dansað
og sungið en sjálfur mun ég verða sögumað-
ur,“ segir Kristinn R. Ólafsson, útvarpsmað-
urinn skeleggi, sem mun í fyrsta skipti stíga
á leiksvið í Kaffileikhúsinu í kvöld. „Ja,
kannski ekki í fyrsta skipti því ég lék í
skólaleikriti í gamla daga.“ La vida no es
bacalao heitir sýningin en á íslensku þýðir
það að iífið sé ekki saltfiskur.
Margar eru klisfurnar
Aðspurður segir Kristinn að sólarlanda-
ferðir landans gefi honum sennilega ekki
rétta mynd af Spáni eða Spánveijum. „Sól-
sleikjur og sandlægjur, eins og ég hef kall-
að þau, fá ekki að kynnast hinum raunveru-
lega Spáni enda eru þau niðri í fjöru allan
tímann. Spánn er að langmestu leyti há-
slétta, þurr háslétta og þarna býr þjóð sem
er afkomandi allra þeirra þjóða sem hafa
átt leið um Spán í aldanna rás og þær eru
ófáar. Þetta er því mjög margbrotin þjóð
og ólík innbyrðis. Spánveijar hafa held ég
aldrei verið ein þjóð, þótt þeir líti kannski
út fyrir að vera það þegar þeir horfa á lands-
leik í knattspyrnu.
Það eru alls konar klisjur til um Spán-
veija sem er ekki fótur fyrir í raunveruleik-
anum. Við höfum til dæmis þá mynd af
þeim að þeir séu blóðheitir og tilfinningarík-
ir þótt þeir hafi held ég bara nokkurn veg-
inn sama blóðhita og við, í kringum 37 stig;
vaða ekki um í neinu sótthitaæði. Fyrr á
öldum voru Spánveijar þvert á móti taidir
vera kaldir og harðir samningamenn. Húm-
orinn þeirra er líka kaldur og afskaplega
líkur okkar; þeir klæmast og tala illa um
náungann. Þeir vilja þó reyna að standa
við þá ímynd sem útlendingar hafa af þeim
og það hefur mótað sjálfsmynd þeirra þó-
nokkuð.
Það hefur líka haft áhrif á sjálfsmynd
Morgunbladið/Kristinn
KRISTINN R. Olafsson, útvarpsmaðurinn skeleggi, verður
sögumaður á spænsku kvöldunum í Kaffileikhúsinu.
þeirra að þeir eru ekki lengur það heims-
veldi sem þeir voru einu sinni. Annars hafa
Spánveijar það ekki skítt. Það er að vísu
um 20% atvinnuleysi þar en ef maður hefur
vinnu á annað borð hefur maður það gott.
Spánn er í sjöunda sæti á velmegunarlista
Sameinuðu þjóðanna, einu sæti ofar en ís-
land og segir það kannski sitt um ástandið
þarna. Auk þess hafa Spánveijar annað
gæðamat en við íslendingar, þeir leggja til
dæmis ekki jafnmikið upp úr húsakosti enda
er veðurfarið allt annað.“
Spænskur matur ■ boói
Tónlistin sem flutt verður á sýningunni
spannar margar aldir, sú elsta er frá miðöld-
um og sú nýjasta frá seinni hluta 20. ald-
ar. Boðið verður upp á spænskari mat og
spænsk vín. Lögð verður áhersla á íslenskt
sjávarfang matreitt á spænska vísu.
Auk Kristins koma fram í sýningunni
Sigríður Ella Magnúsdóttir söngkona sem
hefur verið búsett erlendis undanfarin ár,
Lára Stefánsdóttir dansari, Pétur Jónasson
og Einar Kristján Einarsson gítarleikarar.
Leikstjóri er Þórunn Sigurðardóttir sem
leikstýrði einnig grísku kvöldunum í Kaffi-
leikhúsinu á síðastliðnum vetri. Þorsteinn
Gylfason þýðir spænska lagatexta á ís-
lensku.
Sýningin hefst kl. 21.
16 1ESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 5. OKTÓBER 1996