Alþýðublaðið - 16.12.1983, Blaðsíða 3

Föstudagur 16. desember 1983
3
Amnesty Fangar desember
THAILAND:
Anant Senakhant
Anant Senakhant er fyrrverandi
lögregluforingi og munkur. Hann
var virkur andstæðingur herlaga í
Thailandi, og hefur látið það í ljós
opinberlega, án þess að beita sjálf-
ur eða hvetja til ofbeldis af neinu
tagi. Hann afplánar nú 3ja ára
fangelsisdóm fyrir drottinsvik (lese
majesty). í byrjun þessa árs sagði
hann skilið við hina Buddisku
munkareglu t.þ.a. geta andmælt til-
raunum hersins til að breyta stjórn-
arskránni sér í hag. í mars s.l. tók
hann þátt í friðsamlegum mót-
rnælaaðgerðum fyrir utan þinghús-
ið, sem stóðuþar tilþetta’hernaðar-
frumvarp var fellt. Sá orðrómur
gekk í landinu um þetta leyti, að
Sirikit drottning og Arthit hers-
höfðingi, yfirmaður hersins, hefðu
skipulagt kosningar fyrr en ella
t.þ.a. tryggja áframhaldandi yfirráð
hersins í stjórnmálum landsins.
Þann 29. mars skírskotaði Anant
Senakhant til þessa orðróms og
sagði sínum stuðningsmönnum, að
það væri skylda allra góðra borgara
að vernda Konungsvaldið gegn
meinsömum orðrómi sem þessum.
Þann 30. mars var hann handtekinn
og dæmdur fyrir drottinsvik, róg-
burð, móðganir og hótanir í garð
Konungsfjölskyldunnar — the
Thai Royal Family. Daginn eftir
k'osningar var hann látinn laus
gegn tryggingu. Þann 23. apríl tal-
LÍBÍA:
Tíu
fangar
Um er að ræða tíu fanga, sem ásamt
II öðrum einstaklingum voru hand-
teknir árið 1975. Réttarhöld yfir
þeim fóru fram í sakadómi 9.
nóvember 1976. (fulltrúi A.I. var
viðstaddur hluta réttarhaldanna).
Nöfn þessa tíu fanga eru: al-Mehali
Muhammad al-Ádl, Muhammad
Muhammad at-Ádl, Oreibi Ámr
Youssef, Ibrahim Mahmoud al
Sida'iy, Abdullah Ali al Khouja,
Mansour Abdul Salam al Majdoub,
Muhammad al Makki al Imam,
Salih Inna's Youssef, Muhammad
Ali al Shridi og Belgassim
Muhammad Abdullah al Sghier
(hann var ekki viðstaddur réttar-
höldin).
Al-Mehdi Muhammad al-Ádl var
sakaður um að koma á fót leynileg-
um samtökum, hvers stefnuskrá
gengi í berhögg við stefnuskrá
Fateh byltingarinnar 1969. Hinir 20
voru sakaðir um að vera meðlimir
þessara samtaka, auk þess sem allir
voru sakaðir um að hafa í frammi
áróður gegn Fateh byltingunni.
Ellefu sakborninganna voru sýkn-
aðir — en þessir tíu ofantöldu voru
dæmdir í lífstíðarfangelsi. Sjö
þeirra áfrýjuðu dómnum. Þann 6.
mars 1979 kvað Hæstiréttur Libyu
upp þann úrskurð að allir tíu væru
saklausir af þeim ákærum sem á þá
voru bornar — voru þeir látnir laus-
ir úr fangelsi.
Saksóknari byltingaröryggis-
ráðsins (the Prosecution for the
Sevurity of the Revolution) breytti
síðar þessum úrskurði og Iét hand-
taka þá alla aftur í apríl 1979. Hinar
„nýju“ ákærur á hendur þeim voru
efnislega nákvæmlega þær sömu og
hinar fyrri. Fulltrúi A.I. var einnig
viðstaddur hluta af þessum seinni
réttarhöldum, en þau fóru fram á
tímabilinu janúar til apríl 1980.
Vinsamlega sendið kurteislega
orðað bréf, og biðjið um að þessir
tíu fangar verði látnir lausir.
Sendið bréfið til:
Colonel Muámmar al Gaddafi
Leader of the Revolution
Tripoli
Socialist People's Libyan Arab
Jamahiriya
aði hann að nýju á samkomu, — og
að mati yfirvalda var hann þar að
gagnrýna konungsfjölskylduna.
Anant var aftur handtekinn þann
27. apríl, og var nú neitað um að
verða látinn laus gegn tryggingu.
Réttarhöldin yfir honum fóru fram
við herdómstól í Bangkok, og voru
þau lokuð. Anant fékk ekki að kalla
til sín vitni, og honum var neitað
um áfrýjun. Hann neitaði alfarið
þeim ásökunum á hendur sér þess
efnis að hann hafi ætlað að van-
virða konungsfjölskylduna. Þvert
á móti sagði hann að orð sín væru
töluð til þess að reyna að forða því
að aðrir notfærðu sér konung-
dæmið á pólitískan hátt (en skv.
gamalli hefð þá taka meðiimir
konungsfjölskyldunnar — The
Thai Monarchy — ekki þátt í
stjórnmálum).
Þann 17. ágúst var hann dæmdur
til þriggja ára fangelsisvistar fyrir
drottinsvik. Talið er að hann dvelji
nú í Ladyaw fangelsi - og bíði þar
eftir öðrum dómi sínum um drott-
insvik.
Vinsamlegast sendið kurteislega
orðað bréf og biðjið um að Anant
Senakhant verði látinn laus.
Sendið bréfið til:
General The Right Hon. Prem
Tinsulanond
Prime Minister
Thai Fu Kah Building
Nakorn Pathom Road
Bangkok 3
THAILAND
Fangar mánaðarins — desember
1983
Dansleikur
Eftir Odd Björnsson
Bókaútgáfa Menningarsjóðs hefur
gefið út sjónleikinn Dansleik eftir
Odd Björnsson sem fyrsta rit í nýj-
um bókaflokki útgáfunnar: Is-
lenskum leikritum. Er þetta fimmta
bók Odds Björnssonar, en hann
hefur einnig samið fjölmörg leikrit
sem flutt hafa verið í útvarpi og
sjónvarpi og á leiksviði enda í hópi
afkastamestu leikhöfunda okkar
nú á dögum.
Þjóðleikhúsið frumsýndi Dansleik -
1974. Sönglögin sem flutt eru í
leiknum samdi Atli Heimir Sveins-
son, leikstjóri var Sveinn Einarsson
fyrrverandi þjóðleikhússtjóri, leik-
mynd og búninga gerði ívan Török
og dansa samdi Alan Carter. Leik-
urinn gerist í páfagarði, inni og úti,
og fjallar um Alexander Borgía og
börn hans þrjú, Sesar, Jóhann og
Lúkrezíu, svo og aðila er koma við
sögu þeirra. Þetta er þó ekki sögu-
legt leikrit heldur verk um þau
sannindi sem búa í þjóðsögu. Ást-
ríða er lykilorð leiksins enda birtir
hann okkur heim taumlausra ást-
ríðna.
Dansleikur er 80 bls. að stærð meó
stuttum eftirmála höfundar.
Bókarauki er nótur að sönglögum
Atla Heimis Sveinssonar í sömu röð
og þau koma fyrir í leiknum.
Dansleikur er unninn í Prentsmiðju
Hafnarfjarðar. Káputeikningar
gerði Sigurður Örn Brynjólfsson.
Útgáfunefnd bókaflokksins Is-
lenskra leikrita skipa: Gunnar
Eyjólfsson leikari (fulltrúi Mennta-
málaráðs íslands), Stefán Baldurs-
son leikhússtjóri (fulltrúi Leiklist-
arráðs) og Þorvarður Helgason rit-
höfundur (fulltrúi Félags islenskra
leikritahöfunda).
Andvarí
Andvari fyrir árið 1983, tímarit
Bókaútgáfu Menningarsjóðs og
Þjóðvinafélagsins, er kominn út og
aðalgrein hans að þessu sinni ævi-
söguþáttur dr. Kristjáns Eldjárns
fyrrum forseta íslands (1916-82)
eftir Bjarna Vilhjálmsson þjóð-
skjalavörð en annað efni ritsins eft-
irtalið:
Finnbogi Guðmundsson: Um varð-
veislu hins forna menningararfs
(erindi flutt á vegum háskólans í
Öðinsvéum 1981); séra Bolli
Gústavsson: Siðbótarmaður
(kvæði í minningu Marteins
Lúters); Hermann Pálsson: Eftir
Njálsbrennu; Aðalgeir Kristjáns-
son: „Áður manstu unni ég mey“ -
(úr bréfum og dagbókarbrotum
Gísla Brynjúlfssonar skálds um
ástamál hans og Ástríðar Helga-
dóttur biskups); Grímur Thomsen:
Þrjú bréf til Gríms Jónssonar
amtmanns (Aðalgeir Kristjánsson
bjó til prentunar); Jón L. Karlsson:
Ahrif kulda á þróun og viðhald
menningar; Jón Sigurðsson: Efna-
hagur í öldudal (grein að mestu
samhljóða erindi sem höfundur,
Jón Sigurðsson hagrannsókna-
stjóri, flutti á aðalfundi Vinnu-
veitendasambands íslands í vor er
leið); Þórður Kristleifsson: Prests-
dóttirin frá Reykholti og hagyrð-
ingurinn frá Jörfa (um hjúskapar-
mál Ragnheiðar Eggertsdóttur á
Fitjum í Skorradal og Sigurðar
Helgasonar frá Jörfa í Hnappa-
dalssýslu); séra Björn Halldórsson:
Tvö bréf (þessi bréf hins þjóðkunna
skáldklerks í Laufási eru annað frá
1863 til Þorláks Jónssonar á Stóru-
Tjörnum í Ljósavatnsskarði en hitt
frá 1882 til Jóns Árnasonar bóka-
varðar og þjóðsagnasafnara); séra
Eiríkur J. Eiríksson: NicolaiFrede-
rik Severin Grundtvig (erindi flutt á
tveggja alda afmæli hins merka
danska skálds, menningarfrömuð-
ar og stjórnmálamanns í haust).
Þetta er hundraðasti og áttundi
árgangur Andvara. Ritstjóri hans
er dr. Finnbogi Guðmundsson
landsbókavörður og forseti Hins
íslenska þjóðvinafélags. Ritið er 111
bls. að stærð, prentað í Alþýðu-
prentsmiðjunni.
Keli köttur
í œvintýrum
Bókaútgáfan Vaka hefu sent á
markað nýja litmyndabók fyrir
börn og má með sanni segja að hún
sé al-íslensk.
Þeir Guðni Kolbeinsson og Pétur
Halldórsson hafa samið þessa bók í
máli og myndum og hlaut hún
nafnið KELI KÖTTUR í ÆVIN-
TÝRUM eftir aðalpersónu sögunn-
ar. Keli þessi er heimilisköttur úr
Reykjavík sem óvænt er einn og
yfirgefinn í þjóðgarðinum á Þing-
völlum. Þar gerist margt óvænt og
mun börnum þykja bæði spenn-
andi og skemmtilegt að fylgjast
með ævintýrum hans.
Þetta er önnur barnabók Guðna, en
. fyrir þá fyrstu hlaut hann barna-
bókaverðlaun Fræðsluráðs Reykja-
víkur 1983. Það var sagan Mömmu-
strákur, sem kom út hjá Vöku fyrir
síðustu jól.
Pétur hefur myndskreytt margar
barnabækur, en þessi er hin fyrsta
þeirra, sem öll er í Iitum. Myndir
Péturs eru hinar fjölbreytilegustu
þótt athyglinni sé aðallega beint að
kettinum Kela og er á söguna líður
að kunningja hans dvergnum
Klárusi, sem á heima í Almannagjá
á Þingvöllum ásamt fjölskyldu
sinni.
Texti bókarinnar er settur hjá Sam
hf., litgreining og filmuvinna fór
fram hjá Korpus hf. en Prentsmiðj-
an Oddi hf. annaðist prentun og
bókband.
Bókaútgáfan Vaka hefur þegar
kannað möguleika á að koma þess-
ari nýju íslensku barnabók á mark-
að erlendis fyrir milligöngu útgef-
enda í nágrannalöndunum og hafa
undirtektir verið mjög jákvæðar.
Yrði ánægjulegt ef hægt yrði að
koma þannig íslensku barnaefni á
framfæri við börn annars staðar í
heiminum.
En meginatriðið er af hálfu útgáf-
unnar aðbjóða íslenskum börnum
fallega og vandaða íslenska barna-
sögu sem að gæðum jafnast á við
það besta sem gefið er út í ná-
grannalöndunum. Keli köttur ætti
ekki að bregðast ungum lesendum,
því að þetta er ljúf og lifandi saga
um fólk, dýr og dverga á íslenskum
söguslóðum.
ORVAL úr htnum ohnskáu
OG UMTÓLUDU NÆRT4YNDÚM
HELGARPÓSTSNS '
Þjóðkunnir
samtíðar-
menn fá mis-
jafnar eink-
unnir
Bókaútgáfan Vaka hefur gefið út
bókina NÆRMYNDIR, með
undirtitilinum „Fimmtán þjóð-
kunnir samtíðarmenn undir smá-
sjá“.
Það eru átta núverandi og fyrr-
verandi blaðamenn Helgarpóstsins
sem tekið hafa saman þetta óvenju-
lega bókarefni. Nærmyndirnar
voru upphaflega unnar til birtingar
í Helgarpóstinum, en hafa nú verið
endurskoðaðar í ljósi breyttra að-
stæðna og nýrra viðfangsefna
þeirra, sem um er ritað. Þá hefur
einnig verið bætt við nýjum um-
sögnum og upplýsingum um þetta
fólk.
Á bókarkápu, þar sem efni bók-
arinar er kynnt, er meðal annars
varpað fram þessum spurningum:
Hvað kemur í ljós þegar ýmsir
þjóðkunnir íslendingar eru skoð-
aðir í nærmynd? Eru þeir allir þar
sem þeir eru séðir? Koma þeir nán-
um samstarfsmönnum og kunn-
ingjum öðru vísi fyrir sjónir en
almenningi, sem helst kannast við
þá úr fjölmiðlum?
Þessum spurningum og mörgum
öðrum er svarað opinskátt í Nær-
myndum. í bókinni eru fimmtán
þekktum samtimamönnum okkar
gerð ítarleg skil, reynt að komast að
eðlisþáttum þeirra, hæfileikum
þeirra og verkum.
Margir gefa þessum þjóðkunnu
persónum einkunnir í bókinni, en
þær eru harla ólíkar eftir því með
hvaða augum þetta fólk er skoðað:
Er til dæmis Steingrímur Her-
mannsson snarráður og harðfylg-
inn eða fljótfær yfirborðsmaður?
Er Halldór Laxness smámunasam-
ur uppskafningur eða ljúfur og
hlýr, og góður sveitungi? Er Davíð
Oddsson ófyrirleitinn og montinn
hrokagikkur eða stórgáfaður
húmoristi? Er Hjörleifur Gutt-
ormsson réttnefndur konungur
möppudýranna eða aðeins ná-
kvæmur og samviskusamur mað-
ur? Er Sverrir Hermannsson spillt-
ur fyrirgreiðslukall eða röggsamur
ljúflingur? Er Ólafur Jóhannesson
þrárri en sjálfur andskotinn? Er
Hrafn Gunnlaugsson ósmekklegur
montrass eða sérstæður listamað-
ur? Er Ragnhildur Helgadóttir yfir-
burðakona í íslenskum stjórnmál-
um eða líkamningur íhalds af versta
tagi?
Auk þeirra samtíðarmanna okk-
ar, sem hér hafa verið nefndir eru
eftirtaldir skoðaðir í NÆR-
MYNDUM: Vigdís Finnbogadótt-
ir, forseti íslands, Pálmi Jónsson,
kaupmaður í Hagkaupum, Pétur
Sigurgeirsson, biskup íslands,
Bryndís Schram ritstjóri, Jóhannes
Nordal Seðlabankastjóri, Guðlaug-
ur Þorvaldsson ríkissáttasemjari og
Sigríður Dúna Kristmundsdóttir
alþingismaður.
Bókin Nærmyndir er rúmlega
180 síður, með myndum af þeim,
sem um er fjallað. ÖIl prentvinnsla
hennar fór fram í Prentstofu G.
Benediktssonar en bókin er bundin
hjá Bókafelli hf.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
BÓKMENNTIR
Hannes Pétursson
HAGFRÆÐI
Ólafur Björnsson
ISLANDSSAGA
Einar Laxness
ÍSLANDSSAGA II
Einar Laxness
ÍSLENSKT
SKÁLDATALI
Hannes Pétursson
Helgi Sæmundsson
ÍSLENSKT
SKÁLDATAL II
Hannes Pétursson
Helgi Sæmundsson
ÍÞRÓTTIR I
Ingimar Jónsson
ÍÞRÓTTIR II
Ingimar Jónsson
LÆKNISFRÆÐI
Guösteinn Pengilsson
STJÖRNUFR.
RÍMFRÆÐI
Þorsteinn Sæmundsson
TÓNMENNTIR I
Hallgrímur Helgason
TÓNMENNTIR II
Hallgrímur Helgason
LYFJAFRÆÐI
Vilhjálmur G. Skúlason
LYFJAFRÆÐI,
er 13. bindi í ALFRÆÐUM
MENNINGARSJÓÐS og í
því að finna skilgreiningar
á helstu lyfjum og lyfja-
flokkum, eiginleikum
þeirra og notkun til þess
að fyrirbyggja, greina eða
lækna sjúkdóma í mönn-
um og dýrum. Þá er í
mörgum tilvikum minnst á
helstu hjáverkanir lyfja og
lyfjaformin sem þau eru
notuð í. Einnig eru helstu
lyfjaform skilgreind, bent
á geymsluþol þeirra ef
það er mjög takmarkað
og minnst á nokkra vís-
indamenn sem fyrr eða
síðar hafa lagt mikið af
mörkum til framfara á
sviði lyfjavísinda. LYFJA-
FRÆÐI er prýdd mörgum
myndum.
Bókaútgöfa
/HENNING4RSJÖÐS
Skálholtsstíg 7