Alþýðublaðið - 11.08.1984, Blaðsíða 4

alþýðu-
Eniarj
Laugardagur 11. ágúst 1984
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Stjórnmálaritstjóri og ábm. Guðmundur Árni Stefánsson.
'Blaðamaður: Friðrik Þór Guðmundsson.
Gjaldkeri: Halldóra Jónsdóttir.
Ritstjóm og auglýsingar eru að Ármúla 38, Reykjavík, sími 81866.
Setning og umbrot: Alprent hf. Ármúla 38.
Prentun: Blaðaprent, Síðumúla 12.
Áskriftarsíminn
er 81866
Þeir sem lifa af munu öfunda þá dauðu
I tilefni af því að þann 6. ágúst
voru liðin 39 ár síðan Bandaríkja-
menn köstuðu kjarnorkusprengju á
Hiroshima, hvöttu samtökin
„Læknar gegn kjarnorkuvopnum“,
lækna um allan heiminn, að gefa
dagslaun sín til baráttunnar gegn
því að harmleikurinn endurtæki
sig. Samtímis voru þeir hvattir til að
upplýsa sjúklinga sína um afleið-
ingar af kjarnorkustríði, svo allir
yrðu samhentir um að stöðva út-
rýmingarkapphlaupiö.
Það hlýtur að liggja í hlutarins
eðli aö læknarnir geri sérstakt átak
í þá átt að koma í veg fyrir stærstu
ógn, sem mannkyniö hefur staöiö
frammi fyrir, því starf þeirra er jú
að viðhalda heilbrigði, segja þeir
læknar, sem eru þátttakendur í al-
þjóðlegri hreyfingu lækna gegn
kjarnorkuvopnum. Nú er nýlokið
fjórða heimsþingi þeirra, en það var
haldið í Helsingfors í Finnlandi.
Meira en hundrað þúsund lækn-
ar í 53 löndum eru með í þessari
hreyfingu ...
Þrír mismunandi
dauðdagar
í Danmörku hafa meir en þúsund
læknar gerst þátttakendur i hreyf-
ingunni. Þeir hafa nú gefið út bæk-
ling í tveim milljónum eintaka, og
dreifa honum á biðstofum lækna
og í apótekum. Bæklingur þessi á
að upplýsa fólk um afleiðingar
kjarnorkustríðs ...
„Eftir kjarnorkustríðið eru þrír
möguleikar. Við deyjum strax,
skömmu seinna eða enn seinna ...“
segir orðrétt í bæklingnum, sem
hefur hlotið nafnið „Það, sem þú
þarft að vita um geislaveiki“. í bæk-
lingnum er líka sagt að geislaveiki sé
engin veiki, heldur dauðinn sjálfur.
Það eina, sem geislaveikin á sam-
merkt með öðrum sjúkdómum, er
það að hægt er að koma í veg fyrir
hana. Það er líka eina ráöið, sem
menn þekkja.
Seinni heimsstyrjöldin var einsog
hættulítill inflúensufaraldur í sam-
anburði við kjarnorkustríð, segir í
bæklingnum. Eftir seinni heims-
styrjöldina áttu skepnur og menn
allavegana möguleika á að lifa
áfram. „Eftir“ kjarnorku stríð er
ekkert, sem heitir á eftir.
Enginn sem getur
öfundað neinn
Eftir lýsingu bæklingsins að
dæma, munu þeir, sem lifa af
kjarnorkustríð, öfunda þá dauðu,
en þessi setning er eitt af slagorðun-
um hjá andstæðingum kjarnorku-
vopna.
„Þeir, sem eru í miðpunkti kjarn-
orkusprengjunnar, munu strax
deyja. Sá sem ekki deyr, fær hroða-
leg brunasár. Sá, sem ekki kafnar,
verður fórnarlamb geislavirkninn-
ar. Sá, sem ekki deyr strax af völd-
um geislavirkninnar, deyr eftir
viku, innyfli hans verða fyrir eitrun
vegna geislavirkninnar í loftinu,
sem hann andar að sér og í matn-
um, sem hann nærist á ... Það er
hvergi neina hjálp að fá. Þeir, sem
lifa af, munu öfunda þá dauðuí*
En vísindamenn velta því nú
mjög fyrir sér hvort nokkur muni
lifa af hildarleikinn. Svo mun ekki
vera, ef síðustu niðurstöður vís-
indalegra útreikninga um afleiðing-
ar kjarnorkustríðs eru réttar. Því í
kjölfar kjarnorkustríðsins mun
„kjarnorkuveturinn“ halda innreið
sína og hann mun ekki bara útrýma
öllu mannlífi af yfirborði jarðar,
heldur er mikii hætta á að hann út-
rými öllu lífi sem þrífst á jörðinni.
Hopur af vísindamönnum, fyrst
og fremst bandarískum, hefur vak-
ið athygli á því, að meira að segja
mjög takmarkað kjarnorkustríð
getur haft þessar afleiðingar, því
það mun gerbreyta loftslaginu á
jörðinni.
Ef kjarnorkusprengjum er kast-
að á nokkrar af stærstu borgum
norðurhvels jarðar, mun sprengju-
krafturinn og eldstormarnir í kjöl-
far sprengjunnar, þyrla upp svo
miklu ryki og reyk I andrúmsloftið,
að geislar sólarinnar ná ekki að
brjótast í gegn, og þetta ástand get-
ur varað í mánuði. Hitastigið mun
Iækka mikið og gerbreyta loftslag-
inu og líffræðilegum forsendum á
jörðinni. Gróður mun deyja og án
gróðursins geta hvorki menn né
skepnur þrifist.
Þetta eru í stuttu máli spádómar
vísindamannanna, sem hafa valdið
mjög miklum ótta meðal banda-
rísks almennings. Afleiðing þess er
sú að öldungadeildin og þingið
ákváðu í síðustu fjárveitingu sinni
til varnarmála, að Pentagon léti
rannsaka þetta og birta skýrslu um
þetta ekki seinna en í mars 1985.
Einsog viðbúið var hafa nokkrir
bandarískir talsmenn hersins, sagt
að þetta eigi ekki við rök að styðj-
ast. Að þær aðstæður, sem vísinda-
mennirnir hafi gefið sér, þegar þeir
spá kjarnorkuvetrinum, séu ekki
réttar. En þeir viðurkenna að
Pentagon hefur ekki tekið þau reyk-
ský, sem myndast við kjarnorku-
sprengjuna, með í útreikninga sína.
Þeir halda því líka fram að ef
kjarnorkustríð brytist út, yrði það
ekki eins umfangsmikið og vísinda-
mennirnir halda fram. Það yrðu
ekki stórborgirnar heldur hernað-
armannvirki, sem yrðu fyrir
sprengjunum í nútíma kjarnorku-
stríði.
En Carl Sagan, sem er einn af vís-
indamönnunum, hefur svarað þess-
um mönnum því til, að mikið af
hernaðarmannvirkjum er í ná-
Framhald á bls. 2
Móðir hlúir að dóttur sinni eftir kjarnorkusprengjuna.
Þessa mynd tók ástralskur verkfrœðingur, sem staddur var uppi áfjalli í
nágrenni Hiroshima, þegar sprengjan féll fyrir 39 árum.
íslendingar eru rik þjóð, þeir
eru að minnsta kosti eina
þjóðin, sem hefur efni á þvi
að fylla öskuhaugana með
fersku grænmeti keyptu dýr-
um dómi erlendis frá.
MOLAR
Stéttaskipting
í menntuninni
í Danmörku hefur sú þróun átt
sér stað að nemendum frá verka-
mannaheimilum, sem verða sér
úti um framhaldsmenntun, fækk-
ar mikið. Urn 1975 voru 22ff/o
þeirra, sem stunduðu framhalds-
nám frá verkamannafjölskyldum,
en nú er hlutfall þeirra bara um
9%. Með framhaldsnámi er átt
við nám eftir stúdentspróf.
8.300 sem sóttu um inngöngu í
háskóla og aðra framhaldsskóla
fengu neitun í ár. Danska Stú-
dentaráðið óttast að enn sem fyrr
séu það umsækjendur frá verka-
mannaheimilum, sem-eru síaðir
út.
Alls sóttu 32.000 nemendur um
framhaldsmenntun, af þeim
fengu aðeins 23.900 inngöngu.
800 var sagt að þeir gætu komist
inn næsta ár ef þeir hefðu fasta
vinnu í níu mánuði af árinu. Stú-
dentaráðið spyr eðlilega hvernig
það eigi að vera hægt þegar um
300.000 manns eru atvinnulausir.
Peningarnir
ráða úrslitum
í vissum íþróttagreinum er það
ekki bara hæfni, þjálfun, þraut-
seigja og styrkur, sem ræður
hverjir standa á verðlaunapallin-
um á Ólympíuleikunum í Los
Angeles. Heldur eru það pening-
arnir, sem ráða úrslitum. í hjól-
reiðakeppnunum er það útbúnað-
ur hjólanna, sem ræður jafn
miklu, ef ekki meiru en líkamlegt
ástand hjólreiðamannsins. Það
eru Bandaríkjamenn og ítalir,
sem standa fremstir í flokki í þess-
ari grein. Reiðhjól þeirra eru út-
búin með svokölluðum nýjum
hjólum. Þau eru lokuð og gefa
þannig minni loftmótstöðu. Er
það álit manna að þannig fái þeir
3-4% forskot á keppinauta sína í
4000 metra hjólreiðakeppni.
Minni þjóðirnar hafa ekki haft
ráð á að hafa vísindamenn i þjón-
ustu sinni við að framleiða bestu
keppnishjólin, því fór það svo að
þeir, sem kosta mestu til uppskera
líka mest.