Alþýðublaðið - 10.12.1988, Blaðsíða 5

Laugardagur 10. desember 1988
5
IRÉTTIR
Vörugjald á aöföng til iðnaðar
DAUÐADÓMUR YFIR 60 FYRIRTÆKJUM?
Forsvarsmenn Landssam-
bands iðnaðarmanna segja
fyrirhugaða breytingu á vöru-
gjaldi út í hött og komi að-
eins til með að auka „svarta
vinnu“ og skattsvik. Með
henni sé verið að slá á
þenslu sem nú þegar sé
hjöðnuð. Þeir segjast búast
við 15% samdrætti í fjárfest-
ingu á næsta ári. Með breyt-
ingunni sé verið að draga
enn frekar úr samkeppnis-
hæfni íslensks iðnaðar og
jafnvel megi gera ráð fyrir því
að allt að 50 til 60 fyrirtæki
leggi upp laupana í kjölfarið.
Á blaðamannafundi í gær
kynntu þeir Haraldur Sumar-
liðason forseti Landssam-
bands iðnaðarmanna, Þorleif-
ur Jónsson framkvæmda-
stjóri sambandsins og Guð-
laugur Stefánsson hagfræð-
ingur þess skoðanir sam-
bandsins á fyrirhuguðum
breytingum á vörugjaldinu. Ef
fyrirhugaðar breytingar ná
fram að ganga verður bygg-
ingarefni og vörur til bygging-
ariðnaðar skattskylt, en það
var það ekki áður.
Samkvæmt spá Þjóðhags-
stofnunar er gert ráð fyrir
3,3% samdrætti í fjárfesting-
um á næsta ári. Landssam-
band iðnaðarmanna spáir því
hins vegar i Ijósi nýrra
aðstæðna að fjárfestingin
muni dragast saman um
15%, og um 17 til 18% ef frá
er talin sérstök fjárfesting
vegna flugvéla o.fl. Segja þeir
að þessi skattlagning lýsi fá-
dæma vanþekkingu og/eða
skilningsleysi á aðstöðu hús-
gagna- og innréttingaframn-
leiðslu. Þessi skattlagning
muni leiða til þess að fram-
leiðslan færist frá verksmiðj-
um og viðurkenndum tré-
smíðaverkstæðum inn á
byggingarstað eða í bílskúra
rneð tilheyrandi skattsvikum.
Áhrif skattlagningarinnar á
aðföng m.a. málm- og skipa-
smíðaiðnaðar hafi veruleg
áhrif á allar greinar iðnaðar-
ins og gjald af þessu tagi fyr-
irfinnist ekki í samkeppnis-
löndunum almennt. Með
þessari auknu skattheimtu
væri í raun verið að slá á
þenslu sem þegar væri
hjöðnuð.
Þá segja þeir út í hött að
koma með aukna skatt-
heimtu nú, þegar samdráttur
sé yfirvofandi í þjóðfélaginu
og verið sé að gera fyrirtækj-
unum erfiðara fyrir að standa
í skilum með sín gjöld. Ekki
væri gott að segja til um
hvaða áhrif þetta kæmi til
með að hafa á fyrirtæki i iðn-
aðinum. Sum hafi þegar hætt
og ýmis önnur séu að athuga
sinn gang, en verði þessi
breyting að veruleika þurfi
ekki að hugsa málið mikið
meira. Þeir sögðu ómögulegt
að segja hversu mörg fyrir-
tæki myndu leggja upp laup-
ana, en nefndu 50 til 60.
Náttúruhamfarimar í Armeníu
ÍSLENSKI RAIIÐI
KR0SSINN HEFUR
SENT 2 MILLJÓNIR
Jólastemmning í Hafnarfirði
Rauði kross íslands hefur
ákveðið að senda 2 milljónir
til hjálparstarfsins í Armeníu.
Sovéski Rauði krossinn og
Rauði hálfmáninn hefur skil-
greint hvaða hjálpargögn eru
nauðsynlegust fyrst um sinn
og eru það m.a. sýklalyf, ein-
nota sprautur, blóðsöfnunar-
pokar og niðursoðin næring-
arrík fæða. Verður fénu frá
RKÍ varið til kaupa á lyfjum
og hjúkrunarvörum.
Forseti fslands og íslensk
stjórnvöld hafa sent samúð-
arskeyti til armensku þjóöar-
innar vegna hamfaranna. Al-
kirkjuráðið og fleiri alþjóða-
samtök hafa undirbúið átak
til uppbyggingu eftir jarð-
skjálftana í Armeníu. Útlit er
fyrir að afleiðingar jarð-
skjálftanna verði mun hörmu-
legri en álitið var í fyrstu.
Tala látinna er talin verða um
100 þúsund manns.
Rauði kross íslands tekur
á móti framlögum til hjálpar- •
starfsins. Gíróseðlar Hjálpar-
sjóðs Rauða kross íslands
liggja frammi í bönkum og
sparisjóðum. Hægt er að
leggja framlög inn á gíró-
reikning nr. 90000-1 hjá Póst-
gíróstofunni, Ármúla 6
Reykjavík og á hlaupareikn-
ing nr. 311 hjá Sparisjóði
Reykjavíkur og nágrennis.
Garðabœr
Kveikt á jólatré við
Garðatorg
Kveikt veröur á jólatré við
Garðatorg í Garðabæ í dag
klukkan 17. Tréð er gjöf frá
íbúum Asker, sem er vinabær
Gaðrabæjar í Noregi. Bæjar-
stjóri Asker kemur gagngert
hingað til að afhenda tréð.
Kveikt á
Hamborgar-
jólatrénu í dag
Kveikt verður á Hamborgar-
jólatrénu, sem Reykjavíkur-
höfn hefur nú sem mörg und-
anfarin ár, i dag klukkan
16.00.
Tréð er gjöf frá klúbbnum
Wilkingerrunde, sem er fé-
lagsskapur fyrrverandi sjó-
manna, blaða- og verslunar-
manna í Hamborg og ná-
grenni. Einn af félögunum,
Achim D. Möller ásamt frú, er
hingað kominn til að afhenda
tréð. Að venju er tréð stað-
sett við Hafnarbúðir.
Það má búast við að Hafn-
firðingar verði i jólaskapi á í
dag, þvi þá verða tendruð
Ijós á jólatré frá vinabænum
Fredriksberg i Danmörku.
Athöfnin hefst klukkan 15 á
Thorsplani og mun danski
sendiherrann Hans Andreas
Djurhuus afhenda tréð.
Eftir dagskrána á Thors-
plani hefst dagskrá á þremur
Stærstu samtök launafólks
efna til baráttufundar i Há-
skólabiói í dag klukkan 15.
Yfirskrift fundarins er „Verj-
um heimilin — Með samn-
ingsrétti — Gegn atvinnu-
leysi“ og mótmælt verður þvi
mannréttindabroti, sem felst
i afnámi samningsréttar.
Samtökin sem standa að
fundinum eru Alþýðusam-
band islands, Bandalag há-
skólamenntaðra rikisstarfs-
stöðum i miðbænum. Þar
verður opið hús og ókeypis
aðgangur. í vitanum verður
skemmtun fyrir yngstu kyn-
slóðina. í Hafnarborg hefst
tónlistardagskrá klukkan 16
og í Álfafelli veröur leikin
píanótónlist auk þess sem
boóið verður upp á rjúkandi
kaffi og piparkökur.
manna, Bandalag starfs-
manna rikis og bæja, Félag
bókagerðarmanna, Kennara-
samband íslands og Sam-
band islenskra bankamanna.
Ávörp fundarins flytja Ög-
mundur Jónasson, formaöur
BSRB og Ásmundur Stefáns-
son forseti ASÍ. Á dagskrá
verður ennfremur kórsöngur,
upplestur og fleira. Fundar-
stjóri verður Svanhiidur
Kaaber formaður K.í.
Heildarsamtök launafólks
Baráttufundur í Háskólabíói
ÞORSTEINN
Ríkisfjármál 1981-1988
ER K0NUNGUR BÁKNSINS
Umræður um tekjur og út-
gjöld rikisins eru í hámarki
um þessar mundir þegar tek-
ist er á um fjárlagafrumvarpið
og einstök frumvörp þvi sam-
fara. Markmið rikisstjórnar-
innar er að skila hallalausum
ríkissjóði á næsta ári og því
hefur verið brugðið á það ráð
að auka verulega tekjur rikis-
ins. Sjálfstæðismenn og
borgaraflokksmenn gagnrýna
skattastefnu ríkisins harð-
lega og segja að nú eigi að
slá öll met. Þessir menn vilja
gjarnan minni skattheimtu og
benda frekar á niðurskurð
báknsins. í þessu samhengi
er fróðlegt að glugga í lítt
áberandi frumvarp sem liggur
til hliðar við fjárlagafrumvarp-
ið en er þvi nátengt. Það heit-
ir „Frumvarp til laga um sam-
þykkt á ríkisreikningum ffyrir
árin 1981, 1982, 1983, 1984,
1985 og 1986“ Ríkisreikning-
ar þessir leiða meðal annars
í Ijós að ókrýndur konungur
ríkisútgjaldanna og ríkis-
sjóðshallans er Þorsteinn
Pálsson fyrrverandi fjármála-
ráðherra, formaður Sjálf-
stæðisflokksins. Og þegar
Albert Guðmundsson tók við
iðnaðarráðuneytinu hækkuðu
útgjöld ráðuneytisins um
325% að raungildi.
Frumvörpin um ríkisreikn-
ingana eru eins konar loka-
uppgjör viðkomandi ára hvað
Friörik Þór
Guðmundsson
skrifar
tekjur varðar og gjöld. Þegar
viðkomandi tölur eru fram-
reiknaðar til áætlaðs meöal-
verðlags ársins í ár kemur
ýmislegt fróðlegt ( Ijós. í tíð
Ragnars Arnalds sem fjár-
málaráðherra var ríkissjóður
rekinn með „hagnaði" upp á
1,6 milljarða árið 1981 og 5
milljarða árið eftir. Rfkisút-
gjöldin sfðara árið hljóðuðu
upp á 55,7 milljarða en skatt-
ar (ekki aðrar tekjur) upp á
58,9 milljarða. Áriö 1983 tók
Albert Guðmundsson við.
Rfkisútgjöldin hækkuðu um
tæpan milljarö, en Albert
skar skattana niður um 9,5
milljarða eða um 16% og rak
ríkissjóð með 4,6 milljarða
króna halla. Árið eftir skar
Albert útgjöldin um tæplega
6 milljarða, en hækkaði
skattana um 2,4 milljaröa og
stóð uppi með 4 milljarða
halla. Arið 1985 þurfti Albert
sfðan að hækka útgjöldin að
nýju um 6,5 milljarða eða
Þegar Þorsteinn stýrði fjármála-
ráðuneytinu 1986jukust ríkisút-
gjöldin að raungildi um 14 milljarða
og skattarnir um 5,5 milljarða.
Hann rak ríkissjóð með 9,5 millj-
arða króna halla.
12,8%, en skatttekjurnar
lækkuðu lítillega og hallinn
varð 3,5 milljarðar.
En síóla 1985 tók Þor-
steinn Pálsson við fjármála-
ráðuneytinu og Albert var
færður yfir í iðnaðarráöuneyt-
ið. Og þá gerðust merkilegir
hlutir. Ríkisútgjöldin 1985
hljóðuðu upp á 57,1 milljarð,
en þegar 1986, ár Þorsteins,
var gert upp hljóðuðu ríkisút-
gjöldin upp á 71,3 milljarða
króna, höfðu hækkaö um 14,2
milljarða að raungildi á einu
ári eða um 24,9% — um
fjórðung. Skatttekjur ríkis-
sjóðs 1985, á síðasta ári
Alberts í fjármálaráðuneyt-
inu, námu 51 milljarði króna,
en skattana hækkaði Þor-
steinn árið 1986 um 5,5 millj-
arða eða um 10,8% að raun-
gildi. Eftir stóð Þorsteinn
með 9,5 milljarða króna halla
á rlkissjóði.
Hvað gerðist eiginlega
loksins þegar Þorsteinn fékk
stólinn? Hvernig I ósköpun-
um tókst honum að auka
„báknið" um fjórðung, hækka
skatta um 11% og reka ríkis-
sjóð með þessum ógnvæn-
lega halla? Fyrst er að nefna
að Albert Guðmundsson
hækkaði útgjöld iðnaðarráöu-
neytisins úr 2,3 milljörðum
árið 1985 í tæplega 9,8 millj-
arða árið 1986, um 7,5 millj-
arða eða 325% að raungildi. í
öðru lagi er að nefna, að út-
gjöld fjárlaga- og hagsýslu-
stofnunar, sem tilheyrði fjár-
málaráðuneyti Þorsteins og
þar áður Alberts, jukust um
3.1 milljarðaeða um 101,3%,
en hér er um að ræða afborg-
anir af erlendum lánum, aðal-
lega arfur frá fjármálaráð-
herratíð Alberts. í þriöja lagi
má nefna að útgjöld heil-
brigðis- og tryggingaráðu-
neytisins undir stjórn Ragn-
hildar Helgadóttur jukust um
2.2 milljarða eða um 10,5%
að raungildi. Loks má nefna
að útgjöld menntamálaráðu-
neytisins undir stjórn Sverris
Hermannssonar jukust um
825 milljónir króna eða um
12% að raungildi.
í þremur ráðuneytum tókst
að lækka útgjöldin að raun-
gildi árið 1986. Þetta tókst
framsóknarmönnunum I land-
búnaðarráðuneytinu og I sjáv-
arútvegsráöuneytinu og þetta
tókst Matthiasi Bjarnasym i
samgönguráðuneytinu.
- Á miðju ári 1987 tók Jón
Baldvin við fjármálaráöuneyt-
inu og það árið lækkuðu rík-
isútgjöldin um 4,4 miiljarða,
en skattar hækkuðu um 3,3
milljarða og 9,5 milljarða halli
lækkaði niður i 3,5 milljarða.
í ár er útlit fyrir 70 milijaröa
króna útgjöldum, sem er
lægra en hjá Þorsteini fyrir
tveimur árum, en skatttekjur
eru áætlaðar um 63 milljarð-
ar.
Sjálfstæðismenn hafa því
ekki lækkað rikisútgjöldin,
þvert á móti. Þeir hafa sýnt
lit i þvi að halda aftur af
sköttunum (Albert), en lausn
þeirra hefur á móti falist í
gegndarlausum hallarekstri
ríkissjóðs og auknum erlend-
um lántökum. Með öðrum
orðum aó eyöa langt um efni
fram og slá lán fyrir mismun-
inum.