Alþýðublaðið - 25.04.1995, Page 7

ÞRIÐJUDAGUR 25. APRÍL 1995
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
7
U t I ö n d
■ Afar óvænt úrslit urðu um helgina í fyrri umferð forsetakosninganna í Frakklandi þegar vinstrimaðurinn Lionel Jospin vann góðan sigur á
hægrimönnunum Jacques Chirac og Edouard Balladur. Þessi úrslit eru gífurlegt áfall fyrir borgarstjórann í París, Chirac, og hann mun nú þurfa
leita allra ráða til að hafa sigur í seinni umferðinni. Meðal annars verður hann að leita hófanna meðal fylgismanna öfgamannsins Jean-Marie Le
Pen, sem vann stórsigur í þessum kosningum og hlaut 15,1% atkvæða þrátt fyrir harða samkeppni við skoðanabróður sinn, Philippe de Villi-
ers. En Jospin er maður vikunnar - það er dagljóst
Sósíalistar öðlast nýja von
Það er ekki hægt að segja annað
en að úrslitin í fyrri umferð frönsku
forsetakosninganna á sunnudags-
kvöidið, hafi komið öllum á óvart.
Enginn - ekki einu sinni sósialist-
ar sjálfir - hefðu þorað að spá Lion-
el Jospin sigri í þessari umferð. Eng-
um hefði heldur dottið annað í hug,
en fullyrða að Jacques Chirac
kæmi út sem sigurvegari, en hann
hlaut að lokum 20,64% atkvæða á
móti 23,24% Jospins, þrátt fyrir að
Frakkland
Margrét Elísabet
Ólafsdóttir skrifar
hafa verið spáð 26% fylgi í síðustu
skoðanakönnunum sem stuðnings-
menn hans bölvuðu í sand og ösku í
fyrrakvöld.
Þessi úrslit eru gífurlegt áfall fyrir
borgarstjórann í París því fylgi hans
er svipað nú og það var fyrir fyrri
umferðina 1988. Þá eru það von-
brigði fyrir Chirac að hafa ekki
meira forskot á Edouard Balladur,
sem kemur fast á hæla honum með
18,5% atkvæða.
Þessi litli fylgismunur þeirra
flokksbræðra í fyrri umferð veikir
stöðu Chiracs og gerir hann háðan
stuðningi Balladurs og hans manna,
nokkuð sem Balladur lét ekki hjá
. UðaaðjmlíiuaIyMýsÍDgu^jnnLeöir_
að úrslit lágu fyrir á sunnudags-
kvöld. Þar lýsti hann yfir eindregn-
um stuðningi við Chirac og skoraði á
kjósendur sína að gera hið sama, þó
hann yrði að kveða niður púanir til
að geta komið þeim skilaboðum á
framfæri.
Að öllu jöfnu ætti sigur Chirac í
_annarri umferð að.vera öruggut_þvf
hægri menn hlutu alls 60% atkvæða
á móti 40% sem fóru til vinstri fram-
bjóðenda. Menn ættu þó að fara var-
lega með slíkar fullyrðingar og það
veit Chirac manna best.
Frakkar vilja breytingar, en til-
Lionel Jospin. Hinn óvænti sigurvegari fyrri umferðar frönsku forseta-
kosninganna er ótvírætt sósíalistinn Jospin. Ekki einu sinni sósialistar
sjálfir þorðu að spá honum sigri í þessari umferð.
raunir _Qjiracs, tiL. að,.ycra_fulltrúL .
væntanlegra breytinga hafa greini-
lega ekki tekist. Ekki ennþá að
minnsta kosti. Chirac getur fyrir, ut-
an stuðnings Balladurs, reiknað með
stuðningi Philippe de Villiers, sem
hefúr hörfað í fang síns gamla flokks
eftir að hafa boðið aíhroð með að-
eins 4,78% atkvæða. í Evrópuþings-
. kosninguuurnifyrra náðLhium J29L_.
fylgi.
Málið vandast enn fyrir Chirac
þegar kemur að stuðningi kjósenda
Jean-Marie Le Pen, sem vann stór-
sigur í þessum kosningum: 15,1%
atkvæða (á móti 14% fyrir sjö árum)
þrátt Jyár_S3mkeppnma yið is .Y.UU-_.
ers.
Le Pen ætlar að notfæra sér þenn-
an styrk og hefur ekki í hyggju að
veita Chirac stuðning orðalaust, ekki
síst þar sem nýgaullistinn hefur
aldrei viljað viðurkenna tilvist hans,
ólíkt Balladur.
En af sömu ástæðu má telja alls
,frvíst aðJjótarúrJLc Peahafi nokkur. _
áhrif á Chirac, sem mun heldur velja
að beina orðum sínum beint til kjós-
enda Le Pen en biðla til hans sjálfs.
Það er því hægt að lofa því að bar-
áttan næstu tvær vikumar verður
bæði hörð og tvísýn. Jospin kom út
Jacques Chirac. Engum datt ann-
að í hug, en fullyrða að hann
kæmi út sem sigurvegari, en
hann hlaut að lokum 20,64% at-
kvæða á móti 23,24% Jospins.
. sem _sigurvegaá .að þessiLSÍaai^fia
fylgi hans er veikt, veikara en fylgi
Mitterands eftir fyrri umferðimar
1981 og 1988.
Raunvemlegir sigurvegarar í þess-
um kosningum em minni frambjóð-
endumir, Arlette Laguiller og Ro-
bert Hue, að ógleymdum Jean-
Marie Le Pen, sem hefur óþægilega
mikið JyJgi...
Stjómmálaskýrendur líta stuðning
við þessa ffambjóðendur sem skila-
boð kjósenda um óánægju með stóm
flokkana, þá sem stjómað hafa land-
inu meira og minna síðustu 35 árin.
Atvinnuleysi, húsnæðisskortur og
Edouard Balladur. Þriðji maður í
mark varð Balladur sem kom fast
á hæla Chirac. Balladur lét ekki
hjá líða að minna Chirac á hversu
mikilvægur stuðningur hans er.
Frangois Mitterand. Fylgist
spenntur með frá hliðarlínunni.
Jospin kom út sem sigurvegari
að þessu sinni, en fylgi hans er
veikara en fylgi Mitterands eftir
fyrri umferðirnar 1981 og 1988.
..ekki-sísf._atvjnnuóöryggi_ eiga_þar...
stóran hlut að máli, en einnig spilling
stjómmálamanna og yfirmanna stór-
fyrirtækja, sem dregin hafa verið
fram í dagsljósið á síðustu mánuð-
um.
Vegna slíkra mála hafa stjóm-
málamenn stóm flokkanna glatað
trausti kjósenda, sem halla sér þá
. stóm flokkanna^EfJmspiagetur.yerr..
ið nokkur ömggur um að ná til sín at-
kvæðum Hue (8,72%) og Laguiller
(5,3%) í síðari umferð. Þá getur
Chirac ekki verið viss um stuðnings-
menn Le Pen. Þeir koma nefnilega úr
öllum áttum, bæði frá hægri og
vinstri og er skipting þeirra 15 pró-
senta sem Le Pen hlaut í fyrri umferð
Jteldur mð. .ffambjóðendum. eins. jog_talin_munu .ráða. úrslitum jum það
hvor mun standa uppi sem sigurveg-
ari kosninganna 7. maí. Og þar sem
Le Pen er meinilla við Chirac, gæti
það haff áhrif á kjósendur hans, og
Jospin á endanum allt eins notið
góðs af stuðningi þeirra.
Arlette Laguiller, sem talar gegn
ómanneskjulegri frjálshyggju og Le
Pen, sem úttalar spillinguna þó hann
sé sjálfur gmnaður um skattsvik.
En í síðari umferð neyðast kjós-
endur þó til að velja fúlltrúa eins
Líkjast LIN-
lögin helst óút-
fylltri ávísun?
Út er komið ljórða og síðasta
tölublað XLVTl. árgangs Úlfljóts -
tímarits laganema. Jafnan birtist í
Úlfljóti ritgerð eftir laganema, en að
þessu sinni er um að ræða lögfræði-
legt framlag til umræðu sem nú rís
hvað hæst: Vilhjábnur H. Vil-
hjálmsson stud.jur. íjallar þar um
stjómsýslulega stöðu Lánasjóðs ís-
lenskra námsmanna og réttarstöðu
lánþega. Kemst höfundur að þeirri
niðurstöðu að stjóm sjóðsins sé mið-
stýrt stjómvald og ákvarðanir henn-
ar sæti þarafleiðandi kæm til
menntamálaráðherra enda sé megin-
reglan sú í íslenskri stjómskipan að
ráðherra fari með yfirstjóm mála.
Höfundur bendir á að löggjafarvald
sé ffamselt til stjómar LIN í slíkum
mæli að álitamál sé hvort svo víð-
tækt valdaframsal standist stjómar-
skrá; lögin um Lánasjóð íslenskra
námsmanna líkist helst „óútfylltri
ávísun“ sem stjórn sjóðsins hafi
fhjálsar hendur til að fylla út. Loks
segir höfundur starfsemi og skipan
LIN með þeim hætti að stjóm sjóðs-
ins - eða réttara sagt formaður
stjómarinnar - hafi löggjafarvald,
framkvæmdavald og dómsvald -
allt á einni hendi; þetta brjóti í bága
við þrígreiningu ríkisvaldsins. Með-
al annarra efnishöfunda em Atli
Gíslason hæstréttarlögmaður (Úr-
rœði hinna efnaminni til þess að
sœkja rétt sinn fyrir dómi), Þorleif-
ur Pálsson sýslumaður (yfirlit yfir
afgreidd mál hjá gjafsóknamefhd),
Sigurður Gizurarson sýslumaður
(tengsl laga og siðferðis - andsvar
við grein doktors Hannesar Hólm-
steins Gissurarsonar). Auk þess er
að finna í tímaritinu viðtal við Þór-
hildi Líndal umboðsmann bama og
reglur um doktorsnám við Háskóla
íslands. Fráfarandi ritstjóri Úlfljóts
er Akureyringurinn Gísli Tryggva-
son.
„Heidur og
hefnd" á 6.
fundi Vísinda-
félagsins
Sjötti fundur Vísindafélags ís-
lendinga á þessu starfsári verður
haldinn í Norræna húsinu á morgun,
miðvikudaginn 26. apríl, og hefst
klukkan 20:30. Það er Helgi Þor-
láksson sagnfræðingur sem flytur
fyrirlestur fundarins og nefnist hann
Heiður og hefnd. Fyrirlesari mun
ræða um Islendingasögur sem heim-
ildir um samfélag fæðardeilna og
blóðhefndar. Sú skoðun ryður sér til
rúms að sögumar eigi að geta verið
fullgildar heimildir um félagslega
skipan, ákveðin kerfi og ríkjandi
viðhorf á 12. og 13. öld. En hvaða
möguleikar em á því að láta Islend-
ingasögur vitna jafnframt um eldri
tíma, jafnvel 10. öld? Fyrirlesari
ætlar að kanna hvort það sé unnt
með því að bera saman við önnur
samfélög sem teljast mega sambæri-
leg við þjóðveldið (930 til 1262).
Meginspumingin er hvort þekking á
viðhorfum til heiðurs og hefndar í
öðmm samfélögum fæðardeilna og
blóðhefndar geti skerpt skilning
okkar á lýsingum íslendingasagna,
og annarra forsagna á sama efni.
Aðgangur að fundum Vísindafé-
lagsins er ókeypis og öllum heimill.
Kaffistofa Norræna hússins verður
opin fundarmönnum að loknum fyr-
irlestri.
Málþing um
gæðatryggingu
í heilbrigðis-
þjónustu
Fimmtudaginn 27. apríl verður á
Grand Hotel (áður Holiday Inn)
haldið málþing um gœðatryggingu í
heilbrigðisþjónustu á þvetfaglegum
grunni á vegum Gæðastjómunarfé-
lags Islands. Markmið málþingsins
er að kynna fyrir heilbrigðisstarfs-
fólki og stjómendum í heilbrigðis-
kerfinu hugmyndafræði gæðastjóm-
unar og mikilvægi gæðatryggingar
fyrir heilbrigðiskerfið. Heilbrigðis-
hópur Gæðastjómunarfélagsins er
áhugahópur heilbrigðisstarfsfólks,
sem starfar á þverfaglegum gmnni.
Hópurinn hefur starfað í þrjú ár og
hittist mánaðarlega. Á málþinginu
verða endurfluttir nokkrir þeirra fyr-
irlestra um gæðamál í heilbrigðis-
þjónustu sem haldnir hafa verið á
fundum hópsins. í mörgum ná-
grannalanda okkar hcfur verið sett
löggjöf um gæðatryggingu í heil-
brigðiskerfinu. Margir hafa efa-
semdir um að slík löggjöf sé æskileg
og telja að betra sé að hvetja til gras-
rótavinnu meðal fagfélaga og á ein-
stökum vinnustöðum. Kirsten Stae-
hr Johansen, yfirmaður gæðamál
hjá Alþjóða heilbrigðisstofnuninni
(WHO) í Evrópu, mun meðal annars
á málþinginu skýra ffá hvemig
WHO hefur unnið í þessum málum.
Aðrir fyrirlesarar munu kynna hvað
íslenskar heilbrigðisstéttir hafa verið
að gera í gæðamálum og munu aðil-
ar utan heilbrigðiskerfsins einnig
flytja erindi. Þingið stendur yfir frá
klukkan 08:30 til 16:30. Skráning
og upplýsingar em hjá Gæðastjóm-
unarfélagi íslands í síma 588- 6666.
Minningar-
sjóður doktor
Katrínar
Guðjónsdóttur
I dag, þriðjudaginn 25. apríl, mun
doktor Hanne Foss Hansen við
stjómmálafræðideild Kaupmanna-
hafnarháskóla veita viðtöku verð-
launum úr Minningarsjóði doktor
Katrínar Friðjónsdóttur (fædd
1945, dáin 1990). Doktor Katrín var
aðstoðarprófessor í félagsfræði við
félagsfræðideild háskólans í Lundi í
Svíþjóð er hún lést langt fyrir aldur
fram. Af verkum hennar má nefna
greinasafnið Sœnsk félagsfrœði sem
gefið var út í Stokkhólmi árið 1987
og hefur að geyma fyrirlestra hennar
við Lundarháskóla um samnefnt
efni. Doktor Katrín hafði lagt drög
að viðamiklu verki um þróun félags-
vísinda í Svíþjóð og hvemig sú þró-
un mótast af samspili sjálfsskoðunar
vísindamanna, háskólasamfélagsins
og þjóðfélagsins. Doktor Kafrín var
dóttir Maríu Þorsteinsdóttur og
Friðjóns heitins Stefánssonar.
Minningarverðlaun doktor Kafrínar
Friðjónsdóttur em nú veitt í fyrsta
sinn og verða ffamvegis veitt þriðja
hvert ár og renna til ungs fræði-
manns á Norðurlöndum á sviði fé-
lagsffæða vísindanna, einkum þó
fyrir rannsóknir á því hvemig þekk-
ing mótast af samspili rannsókna,
rannsóknastofnana, rannsókna-
stefnu og samfélagsþróunar. Verð-
launin veitir félagsvísindadeild
Uppsalaháskóla í Svíþjóð að fengn-
um tillögum frá prófessorum við há-
skólana í Lundi og Uppsölum.
Sumarfrí og
sænskunám
skeið í hjarta
Stokkhólms
Þessa dagana er stödd hér á landi
Ylva Hellerud sem var sænskur
sendikennari við Háskóla Islands á
ámnum 1992 til 1994. Hún er nú að
undirbúa námskeið í sænsku fyrir Is-
lendinga, sem haldið verður 30. júní
til 14. júlí næstkomandi. Námskeið-
ið fer fram í miðborg Stokkhólms
þar sem kennt verður í húsnæði
Skreppholmens Folkhögskola. Þátt-
takendum í námskeiðinu stendur til
boða að búa í bát beint á móti skól-
anum fyrir sanngjamt verð. Ylva
Hellemd heldur opinn kynningar-
fund um námskeiðið miðvikudags-
kvöldið 26. apríl í fundarsal Nor-
ræna hússins. Allir áhugasamir em
boðnir velkomnir og fundurinn hefst
klukkan 20:00.
Pappírslistaverk
Marciu Widenor í
Gallerí Úmbru Banda-
ríska listakonan Marcia Widenor
opnaði síðastliðinn fimmtudag
sýningu í Gallerí Úmbru á Bern-
höftstorfunni í Reykjavík þar sem
hún sýnir pappírssamsetningar
eða Paper Quilts. Verkin eru þrí-
víð og unnin úr handgerðum
pappír sem listakonan útbýr
sjálf. Marcia Widenor býr og
starfar á Long Island í New York-
fylki, en er nú stödd hér á landi
vegna sýningarinnar. Hún hefur
haldið margar einkasýningar og
tekið þátt í fjölda samsýninga.
Widenor hefur hlotið aragrúa
viðurkenningar fyrir list sína og
verk eftir hana prýða meðal ann-
ars Hvíta húsið í Washington.
Sýningin er opin alla daga nema
mánudaga frá klukkan 13:00 til
19:00. Á meðfylgjandi mynd má
sjá eitt verka hennar. A-rnynd: E.ÓI.