Vísir - 20.04.1976, Blaðsíða 9

VISIR
Þriðjudagur 20. april 1976.
Um niðurlœgingu bresks efnahagslífs — Fyrri grein
Þegar litið er á núverandi stöðu
bresks efnahagsllfs viröist ótrú-
legt, að þessi þjóð hafi fyrir fáum
áratugum siðan verið stærsta
heimsveldi, sem sagan greinir
frá. Það var ekki vegna yfirburða
á hernaðarsviiðinu, eingöngu,
sem bretum tókst að byggja upp
hiö mikla heimsveldi sitt, heldur
var það ekki síður vegna yfir-
burða þeirra á sviði iönaðar,
verslunar og tækni.
Á ótrúlega skömmum tlma
hafa bretar ekki einungis glatað
yfirburðum sinum og heimsveldi,
heldur hafa þeir dregist aftur úr
flestum þjóöum Vesturlanda
hvað þetta snertir og búa nú við
lakari llfskjör en nágrannar
þeirra i Evrópu. Saga sigurgöngu
breta i'heiminum er merkileg, en
ekki slður merkileg og lærdóms-
rlk er saga niðurlægingar þeirra
á seinni árum og sú saga veröur
öðrum þjóðum vonandi viti til
varnaðar.
Ekki leti heldur
Eítil fjórfesting
Það sem einkum orsalcar hin
löku og hnignandi lifskjör breta
gr lftil framleiöni i breskum íðn-
aði, en á iðnaðinum byggist allt
efnahagslif breta. Þessi litla
framleiðni orsakast ekki af leti
breta, heldur stafar hún af lítilli
fjárfestingu i iðnaðinum, sem
leitt hefur til þess að verksmiðjur
breta hafa úrelst.
Að auki er I mörgum iðngrein-
um og þá einkum I rlkisrdcna iðn-
aðinum.allt of margt starfsfólk. 1
stáliönaöinum, sem er þjóðnýtt-
ur, er framleiðni aðeins brot af
þvi sem gerist I þeim iönaði i
Japan, og þvi hefur verið haldið
fram, að með litilli og ódýrri hag-
ræöingu mætti ná sömu
framleiösluafköstum með mun
færra starfsfólki.
Við hafnir landsins, sem einnig
eru að mestu þjóönýttar, vinna,
eöa réttar sagt eru á launaskrá,
hundruð vericamanna, sem alls
engin not eru fyrir á viðkomandi
vinnustöðum, og hjá rikisreknu
járnbrautunum er hlutfallið milli
starfsmanna og farþega mun
óhagstæðara en annars staðar
þekkist.
Naglarnir í
kistu breska
bílaiðnaðarins
1 bilaiðnaðinum er sömu sögu
aö segja, úreltar verksmiöjur og
allt of margt starfsfólk. 1 eina tlö
fluttu bretar út fleiri blla en nokk-
ur þjóð önnur, en nú eru þeir ekki
lengur ofarlega á blaöi, hvaö þaö
snertir, og flytja inn þriöja hvem
bll, sem þeir nota sjálfir. Þaö sem
rekiö hefur hvaö flesta nagla I
kistu bresks bilaiönaðar eru hin
tlöu verkföll, sem hafa langtlm-
um saman nær lamaö iðnaöinn.
pegar þetta er skrifaö er
Leyland fyrirtækið, sem sér fleir-
um fyrir atvinnu en búa á öllu
Islandi, nær lamað vegna verk-
falls fárra verkamanna I lykilaö-
stööu. Fáum dettur I hug að neita
þvi, aö hjá rikisreknu fyrirtækj-
unum og hálfþjóönýttu fyrirtækj-
unum er allt of margt starfsfólk
og afköst I lágmarki. Ekki er þó
neinum sagt upp, þó þaö sé for-
senda þess aö fyrirtækin geti orö-
iö samkeppnisfær viö erlenda
aðila, þvl aö ef til þess kæmi færu
hinir sennilega I verkfall.
Tapið er
borgað með
meiri skatt-
píningu
Vegna hins mikla atvinnuleysis
I Bretlandi segjast verkalýös-
félögin ekki getaö liöiö neinar
uppsagnir hjá þessum opinberu
og hálfopinberu fyrirtækjum.
Á launaskrá án vinnu
Þetta er ótrúleg skammsýni af
þeirra hálfu, þvl vonlaust er að
tapreka þessi fyrirtæki öllu leng-
ur.
Tapiðvex stööugt og þau veröa
vegna litillar framleiöni stööugt
minna samkeppnisfær viö erlend
fyrirtæki. Tapið er borgaö meö
aukinni skattplningu, sem dregur
úr fjárfestingu I öörum greinum
iönaöar, og meö erlendum lánum,
sem erfitt eða ógerlegt er að
endurgreiða vegna hins bága
ástands I efnahagsmálum.
Tjón breta vegna þessarar
skammsýni og vegna stöðugra
skæruverkfalla I iðnaðinum, sem
dregur úr framleiöslu, eyöileggur
útflutningstækifæri og fælir frá
fjárfestingarfé, er ómælanlegt.
Öfarir breta eru þó aðeins aö
hluta til verkalýösforustunni aö
kenna.
Miklu mun stærri er hlutur
rikisvaldsins í þessari niöurrifs-
starfsemi, og stjórnendur
breskra fyrirtækja hafa einnig
lagt sitt fram.
Hroki
stjórnenda
fyrirtœkjq
Fyrirtækjastjórne:idur hafa
komið fram meö miklum hroka við
verkalýösfélögin og hafa verið
seinir til aö tileinka sér nútima-
hugmyndir um stjórnun og þátt-
töku starfsmanna I stjórn fýrir-
tækja. Þvíber verkalýösbarátta I
Bretlandi meiri keim af stétta-
baráttu en annars staðar gerist.
Leiötogar margra verkalýös-
félaga hafa þaö aö yfirlýstu
markmiöi sinu aö eyöileggja
auövaldskerfiö I Bretlandi og hef -
ur þeim óneitanlega oröiö vel
ágengti'þeim efnum. Bresk fyrir-
tæki hafa verið mjög sein til að
innleiða nýja tækni I verksmiöj-
ur slnar, sem eitt sinn voru þær
fullkomnustu I heimi, en eru nú
löngu úreltar. Þetta stafar ekki
eingöngu af skorti á fjárfest-
ingarfé, heldur kemur einnig til
ihaldssemi og skammsýni þeirra
sem I hlut elga.
Stjórnmóla-
mennirnir bera
hðfuðóbyrgðina
Syndir aðila atvinnullfsins eru
þó smámunir hjá þvi sem stefna
breska rikisins i efnahags- og
félagsmálujn hefur kostað
þjóðina. Það eru stjórnmálamenn
breta,sem bera höfuðábyrgðina á
þvl hvemig nú er komið fyrir
þessari eitt sinn voldugustu þjóð
jarðar.
Seinni hluti þessarar greinar
fjallar um þátt rikisvaldsins i
hnignun breska efnahagsllfsins.
Hver borgar
Húseigendatiygging
borgar tjón á innréttingum, málningu,
flísum o.fl.þ.h.
Heimilistrygging
borgar tjón á innbúi (húsgögnum, gólfteppum o.fl. þ.h.)
Ábyrgðartrygging húseigendatiygginga
boigar tjónið á 3.,2.,l.hæð og í kjallara.
Allt með því skilyrði þó að húseigenda- og
heimilistrygging sé fyrir hendi - annars ekki.
Skrifstofur okkar og umboðsmenn um land allt
veita nánari upplýsingar um HEIMILISTEYGGINGUNA
og þær endurbætur og nýjungar, sem gengu í gildi l.janúar 1976
SAMYINNUTRYGGINGAR GT.
ÁRMÚLA3.SIMI 38500
GAGNKVÆM TRYGGINGAFÉLÖG ERU SAMTÖK HINNA TRYGGÐU
SAMVINNUTRYGGINGAR ERU GAGNKVÆMT TRYGGINGAFELAG