Vísir - 30.09.1978, Blaðsíða 10

Laugardagur 30. september 1978
10
Utgefandi: Reykjaprent h/f
Framkvæmdarstjóri: Davið Guðmundsson
Ritstjórar: Þorsteinn Pálsson ábm.
úlafur Ragnarsson
Ritstjórnarfulltrúi: Bragi Guðmundsson. Fréttastjóri erlendra frétta:
Guðmundur Pétursson. Umsjón meö helgarblaöi: Arni Þórarinsson. Blaða-
menn: Berglind Asgeirsdóttir, Edda Andrésdóttir, Elias Snæland Jónsson,
Guðjón Arngrímsson, Jón Einar Guðjónsson, Jónina Mikaelsdóttir, Katrín Páls-
dóttir, Kjartan Stefánsson, Oli Tynes, Sæmundur Guðvinsson. Iþróttir: Gylfí
Kristjánsson og Kjartan L. Pálsson. Ljósmyndir: Gunnar V. Andrésson,Jens'
Alexandersson. Útlitog hönnun: JónOskar Hafsteinsson, MagnúsOlafsson.
VISIR
Augiýsinga- og sölustjóri: Páll Stefánsson
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson
Auglýsingar og skrifstofur: Siöumúla 8.
Simar 86611 og 82260
Afgreiðsla: Stakkholti 2-4 simi 86611
Ritstjorn: Siöumula 14 simi 86611 7 linur
Askríftargjald er kr. 2000 á mánuði innanlands.
Verð i lausasölu
kr. 100 eintakið.

Auknar upplýsingar og innlend framleiðsla
n Lyfjanotkun er einn þátturinn i lifnaöarháttum nú-
tima íslendinga og á hverju heimili er að finna marg-
H vislegustu lyf, sem heimilisfólkiö notar. Sumt af lyfj-
unum er fengið samkvæmt ávisunum frá læknum, en
■m annað er keypt beint I apótekum, — en hvort heldur
sem er um sakleysislegar pillur eða vandmeðfarin á-
hrifamikil lyf að ræða, þykir okkur þetta sjálfsagður
n hlutur.
Það er lltið talaö um lyf hér á iandi, og fremur sjald-
U an um þau ritaö I blöð. Hér i Helgarblaöi VIsis hefur þó
I veriö fjallað um lyf I tengslum við ýmsa sjúkdóma,
I sem boriöhafaá gómai þættinum.Lifogheilsa’. Almenn
lyf janotkun þykir aftur á móti varla tiöindum sæta, en
misnotkun og óeðlilega tiðar ávlsanir ýmissa lækna á
m vanabindandi lyf til handa ákveðnum sjúklingum hafa
oröiö umræðuefni og jafnvel kæruefni, þótt niðurstöður (
U athugana hafi sjaldan verið opinberaðar.
U Almar Grimsson, deildarstjóri I heilbrigðis- og
■n tryggingaráöuneytinu ritaði fyrir skömmu grein um
“ lyfjanotkun tsiendinga I Fréttabréf um heilbrigðismál.
Almar segir að stefnan hljóti að verða sú, að réttu lyfi
■ sé ávisað i réttu tilviki og einstaklingurinn hafi sem
bestar forsendur til þess að nota lyfið á þann hátt, sem
n til er ætlast.
Hann telur þarna geysimikiö verka að vinna, við að
veita almenningi aðgengilegar upplýsingar um meö-
ferð lyfja og nánari upplýsingar um þau lyf sem hann
■ er að nota. Þetta er rétt hjá Almari.
h Nauðsynlegteraðauka fræðsluá þessu sviðiogekki
sist i sambandi við notkun og áhrif lyfja, sem fólk getur
n keypt I lyfjabúöum án lyfseðils. Sumir framleiðendur
U hafa farið inn á þá braut að prenta skýringar á umbúð-
irnar, en mjög mikill misbrestur er á að slikar upp-
■ lýsingar séu fyrir hendi.
Sem dæmi má nefna, að ef fólk kemur inn i apótek og
biður um verkjatöflur, getur það valið þar úr 10 til 20
■ tegundum með ýmsum nöfnum, en i flestum tilvikum
P eru litlar eða engar upplýsingar á umbúðum þessara
lyfja. Það er undir hælinn lagt, hve miklar upplýsingar
afgreiöslufóik i lyfjabúðunum getur gefið og jafnvel
eru þær mismunandi eftir þvi hver er aö vinna þann
daginn.
Þá eru fólki I fæstum tilvikum Ijósar afleiöingar þess
að nota lyf, sem almennt eru talin meinlaus, i of miklu
magni.
Nokkrar þeirra tvö hundruð lyfjategunda, sem
framleiddar eru hjá einu islensku lyfjafyrir-
tækjanna, Pharmacoh.f. Mynd:
Gunnar V. Andrésson.
Það á til dæmis við um magnyltöflur, en i grein um
magnyl og önnur aspirinlyf, eftir dr. Magnús Jóhanns-
son, sem birt var i Visi fyrir skömmu, kom fram, að
hann teldi fullvist, að almenningur og margir læknar
vanmeti virkni aspirins sem verkjastillandi lyfs og
telji það mun hættuminna en raun ber vitni.
Magnyltöflurnar þarf þvi að nota I hófi, en þær eru
sennilega mest selda lyf á tslandi. Salan á siðasta ári
mun hafa numiö 6,5 milijónum taflna eða þrjátiu töfl-
um á hvern ibúa landsins.
Fjölmiðlar geta gegnt þýðingarmiklu hlutverki
varðandi færðslu um lyfjameðferð og notkun og mun
Vísir ekki láta sitt eftir liggja á þvi sviði. Engu að siður
verður aö leggja megináherslu á upplýsingar og leiö-
beiningar á umbúðum og fræðslu frá læknum og lyf-
sölum.
Ný lyfjalög voru samþykkt á siðasta alþingi og eru
þau um margt mun gleggri og ákveðnari en lyfsölulög-
in frá 1963. Jafnframt er þar stigið spor i rétta átt, meö
þvi að lyfjaeftirlit rikisins er með lögunum gert að
sjálfstæðri stofnun undir yfirstjórn heilbrigðis- og
tryggingarráðuneytisins.
Með lögunum er stefnt að þvi að lyfjabúöir hætti
smám saman framleiðslu lyfja, og hún færist meira en
verið hefur i hendur færri og stærri framleiösluaðila.
Lyfjabúðunum er gefinn frestur til ársloka 1983 til þess
að aðlaga sig breytingunum.
Þessi þróun vekur menn til umhugsunar um það,
hvort ekki sé hægt að framleiöa mun stærri hluta
þeirra lyfja, sem islendingar nota, innanlands. Stórfé
er árlega éytt i gjaldeyri til lyfjakaupa erlendis frá I
stað þess að skapa atvinnu I landinu og hagkvæmni
fyrir þjóðarbúið með aukinni framleiðslu lyfja innan-
lands.
Markvisst þyfti að stefna aö þvi að flytja sem allra
mest af framleiðslu algengustu lyfja inn i landið á
næstu árum.
KRÁKUSTÍGUR
eftir
Sœmund Guðvinsson
HVER ER
ÞESSI VANDI?
Ætli ég sé einn um það
að botna hvorki upp né
niður í ástandjnu hér-
lendis? Mér finnst flestir
svo ákaflega vel að sér
þegar þeir ræða efna-
hags- og kjaramál að það
liggur við að maöur
skammist sin fyrir fá-
fræðina.
Það sem hefur forðað mér frá
örvilnan er sá grunur sem búið
hefur um sig i sálinni að ekki
séu allir eins vel að sér i þjóð-
málum eins og þeir vilja vera
láta.
Hér eru nú fjórir stjórnmála-
flokkar og þrir þeirra mynda
núverandi rikisstjórn. Þegar
oddvitar þessara fjögurra
flokka opinbera visku sina um
ástandið i þjóöfélaginu og það
gera þeir óspart, eru þeir aðeins
sammála um eitt: Vandinn er
mikill. Vandi er tiskuorð dags-
ins i dag og gleymd eru orð eins
og kröggur eða erfiðleikar.
Mikið er rætt og ritað um
vanda útflutningsatvinnuveg-
anna, vanda iðnaðarins, fjár-
hagsvanda einstakra rikisfyrir-
tækja og þannig mætti lengi
telja.
Allir virðast sammála um að
vandinn sé til staðar nær hvert
sem litið er en lengra nær sam-
staðan ekki. 1 fyrsta lagi greinir
menn á um orsök vandans, i
öðru lagi er það ekki ljóst hve
vandinn er stór og alvarlegasta
deiluefnið er hvernig beri að
leysa margumræddan vanda.
Fyrir utan þennan aðalvanda
koma svo ýmis mál sem kölluð
eru vandamál. Má þar nefna
vandamál aldraðra, unglinga-
vandamál, brennivinsvanda-
málið og vandamál fatlaðra svo
ekki sé minnst á vandamál er
varða Kröfluvirkjun.
Stjórnmálamenn vanda sig
mjög þegar þeir ræða um vand-
ann sem valdið hefur vandræð-
um á flestum sviðum.
Mitt vandamál er að skilja
þennan vanda sem allstaðar er
fyrir hendi og heimfæra hann
upp á það sem maður sér og
heyrir.
Útgerðin hefur verið á hausn-
um siðan ég man eftir mér.
Enginn hörgull er þó á mönnum
sem vilja stunda útgerð og
gifurlegur þrýstingur á stjórn-
völd um að leyfa áframhaldandi
innflutning á skuttogurum.
Verslunin segist vera i fjár-
hagslegu svelti og krefst bættra
kjara ellegar verði stjórnvöld-
um stefnt fyrir rétt. Innflytj-
endur barma sér sáran undan
ofsóknum verðlagsstjóra og lit-
illi álagningu en sifellt vilja
fleiri leggja á sig þær þrautir
sem fylgja innflutningsstússi.
Nýjustu fréttir herma að þeir
sem stunda importið kaupi dýr-
ara inn en aðrir en selji hins
vegar ódýrar og þykja þetta
nokkur tiðindi.
Svonefndir launþegar börm-
uðu sér sáran fyrir kosningar
eða alla vega forystumenn
þeirra, yfir kaupráni og litlum
launum sem nægðu ekki fyrir
brýnustu nauðsynjum.
Myndaður var öflugur kór sem
skipaður var allt frá háskóla-
mönnum upp i verkamenn.
Nýja rikisstjórnin lækkaði
laun hinna lægst launuðu en
hækkaði kaupið hjá þeim betur
settu. Siðan var verð á mjólk og
kjöti lækkað um leið og gerðar
voru ráðstafanir til að hækka
flestar aðrar vörutegundir svo
og skatta. Allir virðast sáttir við
þetta — eða hvað?
1 allri þessari hringiðu vanda-
mála og ráðstafana fer þjóðin
sinu fram og virðist ónæm fyrir
vandanum. Helmingur þjóðar-
innar lagðist i ferðalög til út-
landa að venju og bilainn-
flutningur blómstrar.
Hið árvissa kaupæði gengis-
fellingar greip um sig meðal al-
mennings og ótrúlegustu hlutir
voru rifnir út. Eins og áður var
það geysivinsælt að fjárfesta i
frystikistum, litsjónvarpstækj-
um og húsgögnum. A nokkrum
vikum fjárfesti almenningur
fyrir hundruð milljóna króna i
þessum vörutegundum og fleiri
viðlika.
Ekki var þetta æði fyrr runnið
af mönnum en kjötæðið fór á
stað. Kjöt siðan i fyrra seldist
upp á svipstundu og var engu
likara en hallæri væri yfirvof-
andi. Mér er sagt að Reyk-
vikingar hafi keypt kjöt fyrir
tugmilljónir á einum degi.
Illa launaður og skattpindur
almúginn (eins og Þjóðviljinn
orðaði það fyrir kosningar og
Morgunblaðið eftir kosningar)
lætur sem sagt allt talið um
vandann sem vind um eyru
þjóta og safnar nú kröftum fyrir
næstu törn.
Ég er jafnfjarri þvi að skilja
upp eða niður i þessu og Ebba
frænka að skilja þetta með páf-
ann. Ég mætti henni á Lauga-
veginum i gær og sagði að nú
var páfinn dauður.
— Hvað segirðu drengur?
sagði Ebba hlessa. Er páfinn
dauður aftur og ekki nema
nokkrar vikur siðan hann dó
siðast?
—SG