Morgunblaðið - 14.03.2001, Qupperneq 25

ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 14. MARS 2001 25
ÍBÚAR í úthverfum í norð-
vesturhluta Stokkhólms fögn-
uðu óspart er byrjað var að
hleypa rafmagni á híbýli
þeirra í fyrrakvöld eftir um
eins og hálfs sólarhrings raf-
magnsleysi.
Rafmagnið fór af er eldur
kom upp í rafmagnslínum í
neðanjarðarstokk. Meðal ann-
ars fór allt rafmagn af bæj-
arhlutanum Kista þar sem
mörg af helstu tæknifyrir-
tækjum Svíþjóðar hafa aðset-
ur.
Alls urðu sextán þúsund
heimili að komast af án raf-
magns í einn og hálfan sólar-
hring auk þess sem hitaveitan
varð óvirk á stóru svæði.
Nokkur reiði hefur gripið um
sig í Svíþjóð vegna málsins og
hafa almannavarnayfirvöld
verið gagnrýnd fyrir ónógan
viðbúnað. Ekki er búist við að
viðgerð á rafmagnslínunum
ljúki ekki endanlega fyrr en í
dag.
Rafmagn
aftur á
HER Ísraels opnaði vegi að nokkrum
bæjum á Vesturbakkanum í gær eftir
að hafa sætt gagnrýni erlendra ríkja,
þeirra á meðal Bandaríkjanna, fyrir
að halda bæjunum í herkví.
Herinn heimilaði ferðir leigubíla og
rútna um syðri aðkomuleiðina að
Ramallah og aðkomuleiðin norðan við
bæinn var opnuð fyrir öllum bílum.
Umferðin gekk þó mjög hægt þar
sem hermenn leituðu í hverjum bíl á
vegunum og margra kílómetra bið-
raðir mynduðust við eftirlitsstöðvarn-
ar.
Binyamin Ben-Eliezer, varnar-
málaráðherra Ísraels, kveðst stefna
að því að aflétta umsátri hersins um
friðsöm svæði á Vesturbakkanum en
herða umsátrið um bæi þar sem pal-
estínskir hermdarverkamenn hafi
fengið athvarf. Nokkrir vegatálmar
við Betlehem, Tulkarem, Qalqiliya og
Jenín á Vesturbakkanum voru fjar-
lægðir í gær en talsmaður hersins
sagði að bæirnir yrðu settir í herkví
aftur ef „hryðjuverkin hefjast að
nýju“.
Herinn stöðvaði alla umferð til og
frá Ramallah á sunnudag og sagði
ástæðuna þá að ísraelska leyniþjón-
ustan hefði fengið upplýsingar um að
herskáir Palestínumenn í bænum
hygðust aka bíl, hlöðnum sprengiefni,
til Jerúsalem. Ariel Sharon, forsætis-
ráðherra Ísraels, sagði að nokkrir
Palestínumannanna hefðu verið
handteknir en ekki allir og því hefði
verið nauðsynlegt að setja Ramallah í
herkví.
Íslamska hreyfingin Hamas hafði
hótað að gera tíu sprengjuárásir í
Ísrael til að mótmæla valdatöku sam-
steypustjórnar Sharons.
25% efnahagssam-
dráttur frá því í september
Ísraelsher byrjaði að loka vegum
milli Ísraels og sjálfstjórnarsvæða
Palestínumanna og setja upp vega-
tálma til að hindra samgöngur milli
bæja á sjálfstjórnarsvæðunum þegar
uppreisn Palestínumanna hófst í lok
september. Þessar samgönguhindr-
anir hafa stórskaðað efnahag palest-
ínsku sjálfstjórnarsvæðanna og Sam-
einuðu þjóðirnar áætla að tapið nemi
11 milljónum dala, andvirði 950 millj-
óna króna, á dag. Þúsundir manna,
sem starfað hafa í Ísrael, hafa misst
atvinnuna og í skýrslu Sameinuðu
þjóðanna frá því í desember segir að
atvinnuleysið hafi aukist úr 12% í
40%. Um þriðjungur íbúa sjálfstjórn-
arsvæðanna lifir undir fátæktarmörk-
um, það er á andvirði 170 króna eða
minna á dag.
Muhammad al-Nashashibi, fjár-
málaráðherra palestínsku heima-
stjórnarinnar, segir að efnahagur
sjálfstjórnarsvæðanna hafi dregist
saman um 25% frá því í september.
Hann sakar einnig Ísraela um að hafa
neitað að greiða palestínsku stjórn-
inni 600 milljónir dala, andvirði 51,6
milljarða króna, sem þeir skuldi henni
vegna innheimtu skatta og innflutn-
ingsgjalda.
Ennfremur hefur dregið úr land-
búnaðarframleiðslunni vegna að-
gerða Ísraela og hefur það leitt til
matvælaskorts. Bændum hefur oft
verið meinað að flytja afurðir sínar á
markaðina.
Gaza-svæðið hefur verið nær al-
gjörlega einangrað vegna samgöngu-
hindrana Ísraela. Svæðinu hefur
einnig verið skipt í tvennt og Palest-
ínumenn hafa ekki getað ferðast frá
norðurhlutanum til suðurhlutans.
Flugvöllurinn á Gaza-svæðinu hef-
ur verið lokaður 60% þess tíma sem
liðinn er frá því að uppreisnin hófst.
Hjálparstofnanir sem starfa á svæð-
inu hafa þurft að draga úr starfsemi
sinni vegna skorts á lyfjum og öðrum
hjálpargögnum.
Getur orðið vatn á
myllu róttækra hreyfinga
Chris Patten, sem fer með utanrík-
ismál í framkvæmdastjórn Evrópu-
sambandsins, hefur varað við því að
efnahagslegar þvinganir Ísraela geti
orðið palestínsku heimastjórninni að
falli. Hann segir að fall stjórnarinnar
myndi leiða til enn meiri fátæktar og
atvinnuleysis á sjálfstjórnarsvæðun-
um og verða til þess að fleiri ungir, at-
vinnulausir Palestínumenn gangi til
liðs við róttækar hreyfingar og
hermdarverkahópa.
Bandaríska utanríkisráðuneytið
skoraði einnig á Ísraela að greiða pal-
estínsku heimastjórninni skuldirnar
og draga úr samgönguhindrununum.
„Þær valda fjölskyldunum erfiðleik-
um, grafa undan tengslunum milli
Ísraela og Palestínumanna og bæta í
raun ekki öryggisástandið á svæð-
inu,“ sagði talsmaður utanríkisráðu-
neytisins.
Palestínumenn óskuðu eftir því í
fyrradag að öryggisráð Sameinuðu
þjóðanna fordæmdi samgönguhindr-
anir Ísraela og að sendar yrðu alþjóð-
legar hersveitir til að vernda Palest-
ínumenn á Vesturbakkanum og
Gaza-svæðinu. Bandaríska utanríkis-
ráðuneytið lagðist gegn því að sú
beiðni yrði samþykkt.
Ágreiningur í stjórn Sharons
Nokkrir ráðherrar í stjórn Sharons
hafa einnig gagnrýnt samgöngu-
hindranirnar á sjálfstjórnarsvæðun-
um. Ephraim Sneh samgönguráð-
herra varaði við því á mánudag að
þær kynnu að auka hættuna á hermd-
arverkum og Shimon Peres utanrík-
isráðherra sagði að stjórnin yrði að
„endurskoða“ stefnu sína. Báðir eru
þeir í Verkamannaflokknum.
„Þegar við reynum að ná hryðju-
verkamönnunum verðum við að
tryggja að við sköðum ekki saklaust
fólk,“ sagði Peres.
Nokkrir aðrir ráðherrar í stjórn
Sharons vilja hins vegar að gripið
verði til enn harðari aðgerða gegn
Palestínumönnum. Þeir hafa jafnvel
lagt til að sjálfstjórnarsvæði Palest-
ínumanna verði hernumin aftur.
Ísraelar gagnrýndir fyrir að halda bæjum á svæðum Palestínumanna í herkví
Efnahagur sjálf-
stjórnarsvæðanna
í kaldakoli
AP
Palestínumenn notuðu gröfu til að reyna að fjarlægja vegartálma Ísraelshers við Ramallah á Vesturbakkanum í fyrradag.
Efnahagur sjálfstjórn-
arsvæða Palestínu-
manna er í rúst vegna
samgönguhindrana
Ísraelshers og óttast
er að efnahagsþrenging-
arnar verði til þess að
uppreisn Palestínu-
manna magnist til
mikilla muna.