Morgunblaðið - 07.07.2001, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 7. JÚLÍ 2001 23
Sálfræði
Ráðleggingar um árang-
ursríka atvinnuleit.
Gæludýr
Á vinnustað geta gæludýr
dregið úr streitu.
Heilinn
Fiskneysla gæti hafa flýtt
fyrir þróun heilans.
Sjúkdómar
Sjálfvirkt gervihjarta
grætt í mann.HEILSA
LEIT vísindamanna að skýringum á
hvers eðlis trúarleg upplifun er virðist
vera að skila árangri, að því er greint
er frá í International Herald Tribune.
Í Fíladelfíu hafa vísindamenn upp-
götvað að við hugleiðslu verða ákveð-
in svæði heilans virk og við háskólana
í San Diego og Norður-Karólínu hafa
læknar rannsakað hvernig flogaveiki
og ákveðin ofskynjunarlyf framkalla
skyndilega uppljómun. Í Kanada hafa
svo vísindmenn á sviði taugarann-
sókna getað framkallað trúarlega
uppljómun með segulmögnuðum
hjálmum.
Heilinn móttækilegur fyrir trú
Andrew Newberg fer fyrir vísinda-
mönnunum í Fíladelfíu. Hann telur að
gerð heilans feli í sér eiginleika til
andlegrar- og trúarlegrar upplifunar.
Heilinn sé móttækilegur fyrir
trúarlegri reynslu og þess vegna trúi
svona margir á guð. Þess konar upp-
lifanir muni áfram verða til staðar
nema veruleg breyting verði á gerð
heilans. Hann segist þó alls ekki vera
að reyna að sanna eða afsanna tilvist
guðs. Newberg gerði sínar rannsókn-
ir á tíbetskum búddamunkum og fann
að þegar þeir féllu í djúpa hugleiðslu
varð breyting á því svæði heilans sem
hefur með einbeitingu að gera og
einnig því svæði sem staðsetur ein-
staklinginn í þrívíðu plani en þar telur
hann felast tilfinninguna fyrir einingu
við alheiminn.
Var Móses með ofskynjanir?
Við Duke-háskólann hafa farið
fram rannsóknir á lyfjum sem valda
ofskynjun og óútskýranlegri reynslu.
Í kjölfar þeirra vakna spurningar eins
og: Voru raddirnar sem Múhameð og
Móses heyrðu einungis afleiðing af
rafstraumi frá taugahópi eða voru
samtöl Jesú við guð ímyndun ein? Um
þetta eru vísindin ekki sammála.
Michael Persinger er prófessor í
taugavísindum við Laurentian-há-
skólann í Sudbury í Ontario. Hann
hefur verið að gera tilraunir með seg-
ulmögnuðum hjálmi sem komið var
fyrir á höfði sjálfboðaliða. Fjórir af
fimm urðu fyrir yfirnáttúrulegri
reynslu, sumir grétu, aðrir töldu sig
sjá guð og enn aðrir djöfla og illa
anda. Allir þátttakendur vissu að þeir
voru staddir á rannsóknarstofu og
veltir Persinger því fyrir sér hvernig
þeim hefði liðið hefðu þeir orðið fyrir
sams konar reynslu um nótt, til dæm-
is á kirkjubekk, í mosku eða sam-
kunduhúsi.
Að mati hans sýnir þessi rannsókn
að uppruni trúarinnar sé inni í heil-
anum. En hvað segja guðfræðingar?
Þeir eru auðvitað ekki sammála en
John Haught, guðfræðiprófessor við
Georgetown-háskólann í Washington,
segir að trúin snúist um svo margt
fleira en uppljómun. Hún snúist um
skuldbindingu, þjáningu og erfiði og
líka þau augnablik þegar maður upp-
lifir að guð sé víðsfjarri. Að mati
Daniels Batsons, sálfræðings við Há-
skólann í Kansas, er heilinn vélbún-
aðurinn sem trúin er upplifuð í gegn-
um og hann bendir á, að segja að
heilinn framleiði trú sé líkt og að
segja að píanó framleiði tónlist.
Verður trúin til í heilanum?
TÍSKAN hefur alltaf tekið sinn toll
og nú má sjá í júníhefti tímaritsins
Allergy að gervineglurnar eru þar
ekki undanskildar. Ofnæmi fyrir
ákveðnu efni í nöglunum er orðið
þekkt og tengist sérstaklega þeim
sem settar eru á og hertar með út-
fjólubláu ljósi. Efnið sem hér um
ræðir er akrýlefni og berst sem
fíngert ryk ofan í öndunarvegi
þegar gervineglur eru pússaðar
með naglaþjöl. Rannsakendur
lögðu áherslu á að umrætt efni
væri stundum að finna í gervinögl-
um þó svo pakkningin væri merkt
sérstaklega sem skaðlaus að því
tilskildu að leiðbeiningum sé fylgt.
En ofnæmi er ekki eini kvillinn
tengdur gervinöglum. Til þess að
gegna því hlutverki sínu að brotna
ekki eru gervineglur úr miklu
harðara efni en hinar eiginlegu
neglur. Högg framan á langa
gervinögl getur rifið naglbeðinn
illa af því að nöglin brotnar ekki
við höggið og bakteríur og sveppir
eiga þar þá greiðan aðgang.
Hin fallvalta fegurð
Morgunblaðið/Billi
Fimir og fagrir fingur.