Morgunblaðið - 31.08.2001, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 31. ÁGÚST 2001 31
ákvörðun
ð byggja
staði 700
rir lá að
að byggja
g nýir að-
k, kynntu
ætluðu sér
yggingu á
ðilar voru
framund-
ni ákvað
Reykja-
ugasti að-
örg ár, að
áturhús í
af því tók
elja fyrir-
kostinn á
ar en að
tingar og
nginn sá
taði
kjúklinga
fellsbæ sé
það sé úti-
eti gengið
sem gefin
var tekið
að slátur-
lingum á
ð í húsinu
úklingum
tíma. Til
ss að slát-
t slátrað
á klukku-
trað kjúk-
og Móa-
ði slátrað
ku.
shlutdeild
yrirtækið
að slátra
gabúsins.
amtali við
geta Móa-
iklu meiri
osfellsbæ
Íslands-
rhús væru
ínur sem
aðinum. Í
ar öflugri
eifing og
inum fyr-
um mun
ða. Hann
var tekin
efðu verið
straráætl-
ða niður-
sambandi
júklingur
markaðin-
erið tæp-
og stefnt
600 tonn í
tinn Gylfi
um fyrir
hefði verið
úklingum
hjá fyrir-
fyrst og
til þarfa
til þeirra
rum með.
m grunni
ð, en hún
gkvæmari
kur slátr-
gði Krist-
andsafls
vitorði að
urhússins
r heldur
tinga- og
Íslenskra
kans og
Eignarhaldsfélags Alþýðubankans.
Íslenskir aðalverktakar eiga 49%,
en hin fyrirtækin tvö 25,5% hvort.
Íslenskir aðalverktakar byggðu
húsið og nam byggingarkostnaður
um 550 milljónum, en tæki og bún-
aður í húsinu kostaði um 150 millj-
ónir að því er kemur fram í frétta-
tilkynningu frá Móastöðinni.
Að sögn Úlfars Arnar Friðriks-
sonar, framkvæmdastjóra Lands-
afls, gerði Landsafl leigusamning
við Móakjúklinga til nokkurra ára
um slátrun í húsinu. Hann vildi ekki
greina frá því hvað Móar greiddu
árlega mikið fyrir samninginn eða
hvaða tryggingu Landsafl hefði fyr-
ir því að Móar gætu staðið við
samninginn. Hann tók þó fram að
áhætta Landsafls af þessum samn-
ingi væri ekki meiri en gengur og
gerist með samninga sem Landsafl
hefur gert.
Stefán Friðfinnsson, forstjóri Ís-
lenskra aðalverktaka, sagðist vona
að Landsafl hefði traustar trygg-
ingar á bak við samninginn við
Móakjúklinga. „Það er eins gott
fyrir Landsafl að tryggja leigu
sína,“ sagði Stefán en vísaði spurn-
ingum um málið að öðru leyti til
framkvæmdastjóra Landsafls.
Þegar Úlfar var spurður hvort
kjúklingasláturhús Landsafls væri
ekki of stórt miðað við íslenska
markaðinn vísaði hann á Kristin
Gylfa og Ólaf Jón Guðjónsson, eig-
endur Móakjúklings. Þeir þekktu
betur hvaða forsendur lægju að
baki byggingu hússins.
Kristinn Gylfi var spurður hvern-
ig Móakjúklingar tryggðu að fyrir-
tækið gæti staðið við samninginn
við Landsafl. „Við erum með hefð-
bundnar bankaábyrgðir gagnvart
leigugreiðslum til tiltekins tíma.
Þetta eru samskonar ábyrgðir og
veittar eru almennt á leigumarkað-
inum í dag þegar um er að ræða
stórbyggingar. Viðskiptabanki okk-
ar, Búnaðarbankinn, lét okkur hafa
slíka bankaábyrgð í fyrra þegar
samningarnir voru gerðir,“ sagði
Kristinn Gylfi og bætti við. „Hefði
bankinn látið okkur hafa slíka
ábyrgð ef bankinn hefði ekki haft
trú á því að sláturhúsið hefði
rekstrargrundvöll vegna eigin
framleiðslu?“
Fóðurblandan kaupir
Reykjagarð
Eins og áður segir seldi Bjarni
Ásgeir Jónsson Reykjagarð í apríl á
þessu ári. Kaupandi fyrirtækisins
var Fóðurblandan og fleiri fjárfest-
ar. Fóðurblandan er annar stærsti
fóðurinnflytjandi landsins og meðal
stærstu viðskiptavina Reykjagarðs.
Þó Reykjagarður hafi lent í áföllum
1999 og 2000 og tap hafi verið á
rekstrinum í fyrra segja heimildar-
menn blaðsins að fyrirtækið hafi
ekki verið í neinum vandræðum og
það sé alls ekki þannig að Fóður-
blandan hafi verið að taka fyrirtæk-
ið upp í skuld. Ýmsir hafa hins veg-
ar furðað sig á að Fóðurblandan,
sem selur fóður til fjölmargra fram-
leiðenda, skyldi kaupa fyrirtæki í
kjúklingaframleiðslu. Fyrirtækið
var þar með komið í þá stöðu að
þurfa að tryggja vöxt og viðgang
Reykjagarðs en á sama tíma var
það að reyna að selja samkeppnis-
aðilum þess fóður.
Saga Fóðurblöndunnar í þessu
máli öllu er dálítið sérstök. Eig-
endaskipti urðu á fyrirtækinu á síð-
asta ári. Gunnar og Sigurður Jó-
hannssynir, sem rekið höfðu
fyrirtækið í mörg ár, seldu það, en
kaupandi var Kaupþing og GB-fóð-
ur. Ári síðar, eða í júní á þessu ári,
keypti Búnaðarbankinn Fóður-
blönduna. Og þrem vikum síðar
keypti síðan Mjólkurfélag Reykja-
víkur Fóðurblönduna. Mjólkur-
félagið er annar stærsti fóðurinn-
flytjandi landsins og sameiginlega
eru fyrirtækin með yfir 70% mark-
aðarins. Ekki liggur fyrir hvort
Samkeppnisstofnun samþykkir
kaupin. Fyrirtækin hafa til margra
ára haft samvinnu um innflutning
og birgðahald í fyrirtæki sem heitir
Kornhlaðan. Mjólkurfélag Reykja-
víkur er samvinnufélag, en stjórn-
arformaður þess er Kristinn Gylfi
Jónsson.
Sigurður Eyjólfsson, fram-
kvæmdastjóri Mjólkurfélagsins,
sagði að tilgangurinn með kaupun-
um á Fóðurblöndunni hefði verið að
tryggja hagsmuni félagsins gagn-
vart Kornhlöðunni en samstarf um
rekstur hennar hafi ekki gengið
nægilega vel eftir að Kaupþing og
GB-fóður keyptu Fóðurblönduna.
Hann sagði að Mjólkurfélagið
áformaði að selja um 40% hlut í
Fóðurblöndunni og stefnt væri að
því að ganga frá því í september.
Búnaðarbankinn kaupir
Reykjagarð
Samkvæmt heimildum Morgun-
blaðsins hafði Búnaðarbankinn
samband við Kaupþing stuttu eftir
að Fóðurblandan keypti Reykja-
garð og óskaði eftir viðræðum um
kaup á Reykjagarði. Kaupþing var
hins vegar ekki tilbúið að selja
nema að Fóðurblandan fylgdi með í
kaupunum. Heimildarmenn blaðs-
ins segja jafnframt að Fóðurbland-
an, sem var traust fyrirtæki, sé á
stuttum tíma orðin mjög skuldsett.
Við sölu Búnaðarbankans á Fóð-
urblöndunni til Mjólkurfélagsins
varð Reykjagarður áfram í eigu
bankans. Guðmundur Guðmunds-
son, forstöðumaður fyrirtækjaráð-
gjafar Búnaðarbanka – verðbréfa
og stjórnarformaður Reykjagarðs,
sagði að bankinn hefði litið svo á að
kaupin á Reykjagarði fælu í sér við-
skiptatækifæri sem bankinn hefði
viljað nýta sér. Bankinn ætlaði hins
vegar að selja fyrirtækið sem fyrst
og nokkrir aðilar hefðu sýnt áhuga
á því að kaupa. Bankinn væri nú að
útbúa sölulýsingu, en ekki væri
hægt að ganga frá henni fyrr en at-
hugun Samkeppnisstofnunar á því
hvort samningur Móastöðvarinnar
og Reykjagarðs um slátrun stæðist
samkeppnislög. Sala á fyrirtækinu
hefði því dregist nokkuð en á síð-
ustu vikum hefðu komið upp að-
stæður sem kallað hefðu á að tekn-
ar væru ákvarðanir sem snerta
rekstur Reykjagarðs.
Þær ákvarðanir sem Guðmundur
er að vísa til eru ekki síst sú að
flytja slátrun á kjúklingum frá
Hellu til Móastöðvarinnar. Eftir að
Bjarni Ásgeir, fyrrverandi eigandi
Reykjagarðs, hætti við að byggja
upp sláturhús í Borgarnesi ákvað
hann að gera endurbætur á slátur-
húsi fyrirtækisins á Hellu. Hann
sagði í samtali við Morgunblaðið að
eftir að ljóst var að Móabúið myndi
byggja eigið sláturhús og Íslands-
fugl var að koma inn á markaðinn
hefðu forsendur breyst. Eftir að
fyrir lá að Móar myndu ekki slátra
á Hellu hefði verið rýmra í húsinu
og þess vegna hefði hann hafið und-
irbúning að endurbótum á slátur-
húsinu. Unnið hefði verið að teikn-
ingum að stækkun hússins. Bjarni
sagði að þessi plön hefðu verið
kynnt nýjum eigendum þegar
Reykjagarður var seldur og hann
kvaðst ekki hafa vitað betur en að
þeir hefðu ætlað að hrinda þeim í
framkvæmd.
Um miðjan þennan mánuð kom
upp salmonellusmit í nokkrum eld-
ishópum frá Reykjagarði. Þetta
varð til þess að starfandi héraðs-
dýralæknir á Suðurlandi bannaði
slátrun á kjúklingum á Hellu. Í
framhaldi af því ákvað Búnaðar-
bankinn, eigandi Reykjagarðs, að
flytja slátrun í Móastöðina. Guð-
mundur Guðmundsson sagði að
þarna hefði þurft að bregðast hratt
við vegna ákvörðunar héraðsdýra-
læknis. Hann sagði að sá slátur-
samningur sem Reykjagarður hefði
gert við Móastöðina fæli í sér mik-
inn sparnað fyrir Reykjagarð. Slát-
urkostnaður fyrirtækisins hefði
lækkað um 30–35%. Hann sagði að
það réðist fyrst og fremst af
ákvörðun Samkeppnisstofnunar
hvort slátrun yrði hafin á Hellu að
nýju. Reykjagarður myndi halda
áfram að slátra hjá Móastöðinni ef
Samkeppnisstofnun gerði ekki at-
hugasemdir við slátursamninginn
vegna þess mikla sparnaðar sem
hefði náðst fram í slátrun. Það
breytti engu þó að banni héraðs-
dýralæknisins á Suðurlandi á slátr-
un á Hellu yrði aflétt.
Margir þeirra sem Morgunblaðið
ræddi við vegna undirbúnings þess-
arar greinar gagnrýna harðlega að-
komu Búnaðarbankans að þessu
máli öllu. Búnaðarbankinn á eins og
áður segir Reykjagarð, stærsta
kjúklingabú landsins. Bankinn er
jafnframt aðalviðskiptabanki Móa-
búsins og raunar Ísfugls líka. Bank-
inn ábyrgist einnig leigugreiðslur
Móastöðvarinnar til Landsafls. Það
er því Búnaðarbankanum í hag að
Reykjagarður slátri í Móastöðinni
og að rekstur stöðvarinnar gangi
sem best. Ef rekstur Móastöðvar-
innar gengur ekki upp gæti sú staða
komið upp að bankinn þyrfti að
greiða Landsafli leigutekjur og
samningsstaða bankans gagnvart
þeim sem vildu taka sláturhúsið á
leigu væri augljóslega veik. Í ljósi
þessa þarf ekki að koma á óvart þó
að Búnaðarbankinn hafi sóst eftir
að kaupa Reykjagarð.
Geir Gunnar Geirsson, eigandi
Vallárbúsins, sagði að aðkoma Bún-
aðarbankans að þessu máli öllu
vekti athygli sína. Hann vildi ekki
láta hafa annað eftir sér um málið
en að hann væri ánægður með að
þeir sem störfuðu á fyrirtækjasviði
Búnaðarbankans hefðu svona mikla
trú á íslenskum landbúnaði.
Brautarholtsmenn standa
í miklum fjárfestingum
Á síðustu þremur árum hafa eig-
endur svínabúsins í Brautarholti á
Kjalarnesi fjárfest mjög mikið.
Kristinn Gylfi Jónsson vill ekki
upplýsa um heildarfjárfestingar
búsins, en af þeirri upptalningu sem
hér fer á eftir má ljóst vera að upp-
hæðirnar skipta milljörðum en ekki
hundruðum milljóna. Brautarholts-
feðgar hafa nýlega lokið við að
stækka svínabúið í Brautarholti um
helming. Fyrir einu ár keyptu þeir
2⁄3 í Síld og fiski af erfingjum Þor-
valdar Guðmundssonar, en fyrir-
tækið rekur eitt stærsta svínabú
landsins á Vatnsleysuströnd. Með í
kaupunum fylgdu fasteignir í Dals-
hrauni í Kópavogi þar sem rekin er
kjötvinnsla undir vörumerkinu Ali.
Fyrir tveimur árum keyptu þeir
Nesbúið sem er einn stærsti eggja-
framleiðandi landsins. Síðasta vet-
ur tók Nesbúið í notkun sérhæfða
eggjavinnslu. Fyrir þremur árum
keyptu Brautarholtsmenn kjöt-
vinnsluna Esju. Í febrúar á þessu
ári keyptu Brautarholtsbúið og
fjárfestingafélagið Geysir ehf., sem
er í eigu Kristins Gylfa, um 30% B-
deildarbréfa í Sláturfélagi Suður-
lands. Brautarholtsmenn standa
eins og áður segir að byggingu
kjúklingasláturhússins í Mos-
fellsbæ. Þá hafa þeir í undirbúningi
að stækka svínabúið á Vatnsleysu-
strönd. Undirbúningur að umhverf-
ismati vegna stækkunarinnar er
hafinn. Þá er ótalið að Kristinn
Gylfi hefur opinberlega lýst yfir
áhuga á að kaupa Reykjagarð af
Búnaðarbankanum.
Kristinn Gylfi sagði í samtali við
Morgunblaðið að þetta væru vissu-
lega miklar fjárfestingar, en þetta
væru allt fjárfestingar í öflugum
fyrirtækjum sem störfuðu í ört vax-
andi atvinnugreinum. Lögð hefði
verið áhersla á að fjárfesta í hag-
kvæmum framleiðslueiningum og
öflugum vörumerkjum. „Við erum
að starfa í atvinnugrein sem við
þekkjum vel og byggjum á mikilli
reynslu. Okkur hefur vegnað vel.
Þegar hafin var sérhæfð svínarækt
í Brautarholti með stækkun búsins
1984 var markaðshlutdeild búsins
1%, en hún er um 34% í dag. Sama
hefur gerst í kjúklingaræktinni.
Þegar við Brautarholtsfeðgar
keyptum Móabúið ásamt Ólafi Jóni
Guðjónssyni og Eyrúnu Ástu
Bergsdóttur árið 1985 var búið með
um 8% af kjúklingamarkaðinum, en
fyrirtækið er með um 35% mark-
aðarins í dag,“ sagði Kristinn Gylfi.
Miklar fjárfestingar
í kjúklingarækt
En það eru fleiri en Brautar-
holtsmenn sem standa í fjárfesting-
um. Ísfugl ehf. í Mosfellsbæ, sem er
samstarfsfélag nokkurra smárra
kjúklingaframleiðenda, er um þess-
ar mundir að stækka sláturhús sitt.
Helga L. Hólm, hjá Ísfugli, sagði að
kjötvinnsla fyrirtækisins hefði ver-
ið of lítil miðað við núverandi starf-
semi og þess vegna væri ráðist í
þessar endurbætur. Í fyrsta áfanga
ætti að stækka húsið um 200 fer-
metra, en heildarstækkun næmi
650 fermetrum. Ísfugl framleiddi á
síðasta ári um 550 tonn af kjúkling-
um og sagði Helga að stefnt væri að
því að framleiða um 600 tonn á
þessu ári.
Fyrir nokkrum vikum tók fyrir-
tækið Íslandsfugl, sem staðsett er á
Dalvík, til starfa. Þetta fyrirtæki er
byggt upp frá grunni. Byggja þurfti
útungunarstöð, eldishús og slátur-
hús. Að sögn Auðbjörns Kristins-
sonar, framkvæmdastjóra Íslands-
fugls, nema heildarfjárfestingar
fyrirtækisins rúmum 350 milljón-
um, þar af nemur fjárfesting í slát-
urhúsinu nálægt 150 milljónum.
Hann sagði að fyrirtækið stefndi að
því að framleiða um 700 tonn af
kjúklingum á ári.
Það má því ljóst vera að hart
verður barist á kjúklingamarkaðin-
um á næstunni því Móabúið áform-
ar að auka sína framleiðslu um 600
tonn og Ísfugl um 50 tonn. Hafa ber
í huga að kjúklingamarkaðurinn
hefur verið að stækka árlega um
300 tonn á síðustu árum.
Miklar fjárfestingar eru líka í
svínaræktinni eins og áður er rakið.
Annar stærsti framleiðandi svína-
kjöts, Vallárbúið, hefur á síðustu
árum einnig staðið í miklum fjár-
festingum. Eigendur Vallárbúsins
hafa byggt upp stórt svínabú á Mel-
um í Melasveit, en uppbyggingu
þess er ekki lokið. Samhliða var
svínabúinu á Vallá breytt, en þar
eru nú eingöngu gyltur en eldið fer
fram á Melum. Vallárbúið er einnig
í samstarfi um eldi við þrjú smærri
svínabú sem einnig hafa staðið í
fjárfestingum. Þá tók Vallárbúið
fyrir tveimur árum í notkun nýtt
svínasláturhús og eldishús fyrir
endur. Eitt af þeim nýju eldishús-
um sem reist var við Vallá er enn
ónotað og sagði Geir Gunnar, bóndi
á Vallá, að áformað væri að hefja í
því kjúklingaeldi.
g fjár-
kenna
kaðinn
Morgunblaðið/Ásdís
Reykjagarður, sem nú er í eigu Búnaðarbankans, hefur átt í vissum erfiðleikum á síðustu árum. Fyrir
tveimur árum kom upp kamphýlóbaktersýking á búinu og í fyrra varð það fyrir umtalsverðu tjóni í jarð-
skjálftunum á Suðurlandi. Þá þurfti að flytja 25 þúsund fugla úr búrum sínum á skömmum tíma.
. "   
  !!!
. "  /0 

&



. $-

'
62
1
$-7$ 

8

,'
'&
&'
9

 0 
,'

+
'&
7 411  
9 
0 411
 15  : 1


72 
7 411
 
:1




7
2
9 0 411 7 411
 
 1
:
1:1



 : : : : : : : : : !

1
  -! !!!
6' $-//   + ;' /  

% 0
7 

</    +'   +'

'
/ 
=7*
0
>%
$-/
#;3
$-/
)0
$-/


$-/
, 

$-/