Morgunblaðið - 16.03.2002, Blaðsíða 38

38 LAUGARDAGUR 16. MARS 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
SAMTÖK iðnað-arins hafamótað sér þástefnu að rétt
sé að sækja um aðild að
Evrópusambandinu.
Þetta kom fram í máli
Vilmundar Jósefsson-
ar, formanns Samtaka
iðnaðarins, á Iðnþingi
sem haldið var á vegum
samtakanna í gær.
Rökin eru sögð fyrst
og fremst efnahagsleg
og lúta að starfsskilyrð-
um fyrirtækja á Íslandi
og lífskjörum almenn-
ings. Þá varði önnur
mikilvæg rök fullveldi
landsins og þátttöku við mótun og
töku ákvarðana sem snerti hags-
muni og framtíð þjóðarinnar á
flestum sviðum.
Vilmundur sagði stöðugleika það
sem iðnaður þarfnaðist umfram allt
annað. Iðnaðurinn fagnaði hvorki
hækkun né lækkun krónunnar því
sveiflurnar sköðuðu iðnaðinn og
stöðvuðu hagvöxt. Hann sagði mik-
ilvægt að móta markvissa framtíð-
arsýn fyrir iðnaðinn í landinu en ör-
ar tækniframfarir og breytingar í
alþjóðlegum viðskiptum kölluðu á
aukið skipulag og áætlanagerð.
Slíkt væri þó illframkvæmanlegt
við aðstæður óstöðugleika.
„Á mestu verðbólguárum síðustu
aldar var lítið um áætlanagerð og
markmið þeirra, sem stóðu í at-
vinnurekstri, var í mörgum tilvik-
um það eitt að lifa af, eiga fyrir
launum næsta föstudag og koma í
veg fyrir að reksturinn stöðvaðist. Í
slíku umhverfi er ógerningur að
taka skynsamlegar ákvarðanir um
framtíðina vegna þess að framtíð-
arsýnin er engin.“
Hann sagði ráðamenn þjóðarinn-
ar jafnframt fasta í
því sem þeir hefðu
heyrt í barnæsku
um undirstöðuat-
vinnugreinar. „Enn
tala þingmenn um
að við lifum á fisk-
veiðum þó að fisk-
veiðar og vinnsla
séu aðeins um 10%
af landsframleiðslu
ársins 2000 og flest-
ir halda að 80% af
útflutningstekjum
okkar komi frá sjáv-
arútvegi en rétt er
að hlutur sjávaraf-
urða var 38% af út-
flutningstekjum
vöru og þjónustu á síðasta ári.“
Þörf á að losna
við krónuna
Vilmundur gerði samkeppnismál
að umtalsefni og sagði fákeppni og
einokun einkenna íslenska markað-
inn á mörgum sviðum. „Fákeppni
og einokun er aldrei til góðs. Þar
með er ekki sagt að þessi fyrirtæki
séu stór á alþjóðlega mælikvarða
eða að rétt sé að brjóta þau upp eins
og haft hefur verið á orði. Frekar á
að hafa með þeim stöðugt og sterkt
eftirlit. Hitt er þó mikilvægara að
auðvelda og greiða fyrir erlendri
samkeppni og fjárfestingum á
þessum sviðum. Þar með fá fyrir-
tækin nauðsynlega samkeppni sem
bráðvantar víða í íslensku atvinnu-
lífi.
Besta leiðin til þess er að gera
allt viðskiptaumhverfi hér sem lík-
ast því sem tíðkast í nágrannalönd-
um okkar. Framandleiki, sérreglur
og frávik eru þyrnir í augum allra
þeirra sem leiða hugann að fjárfest-
ingum hérlendis. Án nokkurs vafa
vegur hér þyngst að losa okkur við
krónuna og tryggja með ský
afdráttarlausum hætti að um
viðskiptalífsins lúti sömu reg
annars staðar í Vestur-E
Fyrr getum við ekki vænst
ná bærilegum tökum á fáke
einokun á Íslandi.“
Hagsmunir smáþjóða h
ekki verið fótum troð
Vilmundur fjallaði enn
um stöðu smáþjóða í Evró
bandinu og hvernig þeim
vegnað. Nefndi hann til sö
Lúxemborg, Írland, Finnl
Danmörku. Hann benti t.a.
hagvöxtur árin 1997–2001
verið meiri en á Íslandi í þ
þessara ríkja þrátt fyrir a
tímabil hefði verið eitt mes
vaxtarskeið á Íslandi. Þá he
skiptajöfnuður að jafnaði ve
kvæður hér á þessu tíma
jákvæður í aðildarlöndunum
um auk þess sem vextir væ
mun hærri og útflutningur
mun hægar. Vilmundur sag
sýna að það væri bábilja a
því fram að aðild að ESB
ekki smáríkjum, þau yrðu le
ar í valdatafli stóru ríkja
ekkert tillit væri tekið til hag
þeirra. „Þessum ríkjum veg
og á mörgum sviðum mun b
okkur. Þessar þjóðir hafa ek
ið sviptar frelsi sínu eða f
hvað þá að helstu hagsmunir
hefðu verið fótum troðnir.
ekkert sem bendir til annar
sama muni gilda um okkur.“
Vilmundur sagði tilkom
unnar gera öll viðskipti á
svæðinu auðveldari og ódý
um leið hyrfi gengisáhætta
væri vissulega áhyggjuefni
land nyti ekki gengisstöðugl
lægri vaxta sem keppina
innan ESB byggju nú þeg
„Varleg áætlun bendir til þ
við greiðum a.m.k. þrjú pró
landsframleiðslunni árlega
kostnað sem rekja má til kr
ar. Þetta munu vera um 2
arðar króna. Okkur munar s
lega um minna.
Það er lífseigur en hæt
misskilningur að okkur Ísle
um og íslenskum fyrirtækju
Ísland gangi
í ESB og
evra komi í
stað krónu Vilmundur benti á að smáar þjóðir hafa ekki verið
helstu hagsmunir þeirra h
bendir til annars e
Vilmundur
Jósefsson
Samtök iðnaðarins telja að Ísland eigi að sækja
um aðild að ESB og leggja niður kostnaðarsama
krónuna fyrir evrur. Utanríkisráðherra segir að
hagvöxtur þurfi að verða meiri á næstu árum en
hann hefur verið síðustu tvo áratugi. Annað leiði
til lakari lífskjara hér á landi.
RÚMLEGA helmingur þjóðar-
innar, eða 52%, er hlynntur aðild
Íslands að ESB og 55% þjóð-
arinnar eru hlynnt því að taka
evru upp sem gjaldmiðil á Íslandi
í stað krónu, ef marka má nið-
urstöður úr viðhorfskönnun sem
Gallup gerði fyrir Samtök iðn-
aðarins í febrúar sl.
Þá vill 91% þjóðarinnar, sam-
kvæmt könnuninni, hefja aðild-
arviðræður við ESB til að kanna
hvað Íslandi stendur til boða við
aðild.
Um 57% telja að fullveldi og
sjálfstæði Íslands skerðist lítið við
aðild að ESB og tveir þriðju hlut-
ar þjóðarinnar telja það gott fyrir
efnahag Íslands að ganga í ESB.
Koma þessar niðurstöður heim
og saman við afstöðu fé-
lagsmanna Samtaka iðnaðarins í
könnun sem Gallup gerði sl.
haust.
9% fleiri hlynntir
aðild en í fyrra
Við spurningunni: „Ertu
hlynntur eða andvígur aðild Ís-
lands að Evrópusambandinu?“
sögðust 52% hlynnt aðild, 23%
hvorki né og 25% andvíg. Á einu
ári hefur þeim, sem eru hlynntir
aðild, fjölgað um 9 prósentustig.
Þegar spurt var um afstöðu til
evrunnar sögðust 55% hlynnt því
að hún yrði tekin upp sem gjald-
miðill í stað krónunnar, 12%
hvorki né en 33% andvíg. F
ágúst hefur þeim, sem eru
ir upptöku evrunnar, fjölga
11 prósentustig en þeim, se
á móti, fækkað að sama ska
Við spurningunni: „Telur
91% vill hefja
aðildarviðræður
við ESB
$#0 
:!
#
#)F E
)(HF I  @IJ
DF
     ! "
 $%  "&'( 


$%   "&' 


)




  
  
 


 
$%
$% 
8
A&G
8  &=G
- @
&AG
8
-
=
MEÐFERÐ FANGA EFTIR
11. SEPTEMBER
Mannréttindasamtökin AmnestyInternational gagnrýnabandarísk stjórnvöld í skýrslu,
sem birt var á fimmtudag, um meðferð á
innflytjendum, sem handteknir hafa
verið í Bandaríkjunum eftir hryðjuverk-
in 11. september. Í skýrslunni er rakið
að mörgum innflytjendanna sé enn hald-
ið í lagalegri óvissu, margir þeirra fái
ekki að hitta fjölskyldu sína eða ræða
við lögfræðinga og þeir hafi jafnvel ekki
fengið upplýsingar um hvers vegna
þeim sé haldið í fangelsi. Samtökin
gagnrýna að enn sé leynd haldið yfir
málum fanganna og margir þeirra njóti
ekki grundvallarréttinda, sem alþjóða-
lög ættu að tryggja þeim. Dæmi séu um
að föngum sé haldið í einangrun allt að
23 klukkustundir á dag þrátt fyrir að
þeir séu aðeins grunaðir um minniháttar
brot á bandarískum innflytjendalögum.
Skýrsla Amnesty International siglir
í kjölfarið á fréttum fyrr í vikunni þess
efnis að bandarísk stjórnvöld hafi á laun
flutt tugi manna, sem grunaðir voru um
tengsl við hryðjuverkamenn, til annarra
landa en Bandaríkjanna og látið þar
lönd og leið reglur um framsal og laga-
leg formsatriði. Í frétt í Washington
Post var haft eftir vestrænum stjórn-
arerindrekum og heimildarmönnum í
leyniþjónustum að hinir grunuðu hefðu
verið fluttir til landa á borð við Egypta-
land og Jórdaníu þar sem leyniþjónust-
ur hefðu náin tengsl við bandarísku
leyniþjónustuna, CIA. Ástæðan fyrir
þessum leynilegu fangaflutningum væri
sú að þar væri hægt að nota aðferðir við
yfirheyrslur, sem væru ólöglegar í
Bandaríkjunum. Þar á meðal væru
pyntingar og hótanir í garð fjölskyldna
fanganna. Fullyrt var að bandarískir
fulltrúar hefðu náin afskipti af yfir-
heyrslunum.
Eitt af markmiðum hryðjuverka-
manna með óhæfuverkum sínum er að
draga fram skuggahliðarnar á stjórnar-
farinu þar sem þeir láta til skarar
skríða. Vissulega má ekki slá slöku við í
baráttunni við hryðjuverkamenn hvar
sem þá er að finna. Sú barátta má hins
vegar ekki verða svo kappsfull að laga-
skyldur og réttindi séu virt vettugi. Það
er ekki veikleikamerki að virða reglur
réttarríkisins hvað sem á dynur, heldur
tákn um styrkleika.
ALNÆMISVANDINN ER ENN TIL STAÐAR
Fé sem safnast í söfnuninni Lífs-kraftur gegn alnæmi, sem Hjálp-
arstofnun kirkjunnar gengst fyrir
þessa páska, verður skipt á milli verk-
efnis í Úganda, þar sem stutt er við bak-
ið á börnum sem misst hafa foreldra
sína úr alnæmi, og verkefnis á sviði for-
varna meðal unglinga hér á landi.
Í Úganda hafa um 9% íbúa Rakai-
héraðsins smitast af HIV-veirunni og
þar eru tæplega 40 þúsund börn sem
misst hafa foreldra sína úr alnæmi. Af-
leiðingarnar eru því ákaflega víðtækar,
en Hjálparstarf kirkjunnar á svæðinu
miðar að því að draga úr neyð þessara
barna í samstarfi við Lútherska heims-
sambandið. Alnæmi er einn afdrifarík-
asti vandi sem steðjar að íbúum Afríku
og afar mikilvægt að þjóðir á borð við
okkur Íslendinga, sem eru aflögufærar,
veiti aðstoð sína í glímunni við þennan
mikla vágest.
Hitt er þó ekki síður mikilvægt, að
fólk sofni ekki á verðinum heima fyrir,
eða fyllist falskri öryggiskennd vegna
þess árangurs sem náðst hefur við að
halda sjúkdómnum í skefjum með lyfja-
gjöf. Það eru vissulega alvarlegar frétt-
ir ef íslensk ungmenni taka alnæmis-
hættuna ekki alvarlega, eins og Ingi
Rafn Hauksson, fræðslufulltrúi Al-
næmissamtakanna hér á landi, bendir á
í frétt hér í blaðinu í gær. Sú umræða
sem var um alnæmi fyrst eftir að sjúk-
dómurinn greindist hér varð til þess að
brugðist var við af mikilli einurð við for-
varnarstarf, sem án efa skilaði umtals-
verðum árangri meðal þeirra kynslóða
sem þá voru að vaxa úr grasi. Því má þó
ekki gleyma að kynslóðaskipti eru mjög
ör og hver einasti árgangur ungmenna
sem kemst á síðustu stig grunnskóla
þarf að vera fyllilega meðvitaður um
hættuna af alnæmi til þess að verða fær
um að sýna af sér ábyrga kynhegðun.
Haraldur Briem, smitsjúkdómalækn-
ir hjá landlækni, segir í sömu frétt að
svo geti farið að lyfjaúrræðum fækki
með tímanum þar sem um sé að ræða ei-
lífa baráttu við ónæma veirustofna. Það
er því áríðandi að enginn velkist í vafa
um að þau úrræði sem nú eru til taks
sporna einungis við framgangi sjúk-
dómsins en hafa ekki lækningu í för með
sér. Alnæmisvandinn er enn til staðar
og öll ungmenni á Íslandi þurfa að fá
nauðsynlega fræðslu til að gera sér
grein fyrir þeirri staðreynd og því mik-
ilvæga hlutverki sem þau sjálf gegna við
að sporna við frekari útbreiðslu hans.
STARFSTENGT ÍSLENSKUNÁM
Löngun til að eiga samskipti viðaðra, fylgjast betur með og geta
rætt hugmyndir og skoðanir eru þau
atriði sem Chairat Chaiyo frá Taílandi
nefnir sem ávinning af starfstengdu ís-
lenskunámi sem hann hefur stundað og
fjallað var um í blaðinu í gær. Allt eru
þetta mikilvægir þættir daglegs lífs og
ómetanlegir þegar að því kemur að
finna sig í samhengi við sitt nánasta
umhverfi – hvort sem maður er inn-
lendur eða aðfluttur.
Íslenskunámskeið Fjölmenningar
ehf. fyrir útlendinga eru skipulögð með
það fyrir augum að auka málfærni
þeirra í samhengi við starfsaðstæður
og siði. Námsefnið er því miðað við
þarfir og væntingar á hverjum vinnu-
stað fyrir sig. Í greininni kemur fram
að námskeiðin hafa m.a. orðið til þess
að vinna bug á óöryggi sem útlendingar
er hvorki kunna íslensku né ensku
finna fyrir hér á landi þrátt fyrir að
hafa búið hér um skeið, en jafnframt
stuðla þau að því að rjúfa einangrun
hópa sem ekki geta átt auðveld sam-
skipti við umhverfi sitt á vinnustað eða
þar fyrir utan.
Það vekur athygli hversu góð þátt-
taka hefur verið á þessum námskeiðum
og bendir eindregið til þess að þeim út-
lendingum sem hyggja á áframhald-
andi búsetu hér á landi sé umhugað um
að aðlagast sem hraðast og sem best.
Það frumkvæði sem fyrirtæki sýna með
því að að bjóða erlendu starfsfólki sínu
íslenskunám á vinnutíma, á svipuðum
nótum og íslensku starfsfólki er boðið
upp á endurmenntun af ýmsu tagi, er
til fyrirmyndar og getur án efa verið
þýðingarmikill þáttur í því að stuðla að
farsælli aðlögun erlendra þjóðarbrota
hér á landi, auk þess að gera vinnuaflið
verðmætara fyrir fyrirtækin.