Morgunblaðið - 24.07.2002, Blaðsíða 22

ERLENT
22 MIÐVIKUDAGUR 24. JÚLÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
BRASILÍUMAÐURINN Sergio
Vieira de Mello mun taka við af
Mary Robinson, fyrrverandi for-
seta Írlands,
sem fram-
kvæmdastjóri
Mannréttinda-
stofnunar Sam-
einuðu þjóð-
anna.
Talsmaður Kofis
Annans, fram-
kvæmdastjóra
SÞ, greindi frá
þessu á mánu-
dag.
De Mello mun koma til starfa í
Genf í Sviss, þar sem höf-
uðstöðvar Mannréttinda-
stofnunarinnar eru, 22. sept-
ember nk. en hann hefur starfað
hjá SÞ um árabil. Nú síðast var
hann yfirmaður sendinefndar SÞ
á Austur-Tímor en áður var hann
um tíma æðsti embættismaður SÞ
í Kosovo.
Þá hefur de Mello, sem er 54
ára, sinnt málefnum flóttafólks
og ýmsum öðrum mannúðarmál-
um hjá SÞ.
Robinson, sem verið hefur
framkvæmdastjóri Mannréttinda-
stofnunarinnar síðan 1997, fagn-
aði útnefningu de Mellos í gær.
Hann er sagður
eiga erfitt verk
fyrir höndum í
Genf enda þykir
umræða um
mannréttinda-
mál að mörgu
leyti afar við-
kvæm. Þannig
tókst Robinson,
sem var forseti
Írlands 1990–
1997, að vekja
reiði bæði Bandaríkjamanna og
Rússa í framkvæmdastjóratíð
sinni, en hún gagnrýndi fram-
ferði rússneska hersins í Tsjetsj-
eníu og meðferð Bandaríkjahers
á al-Qaeda-föngum sem haldið er
í Guantanamo-herstöðinni á
Kúbu.
Robinson er á fréttasíðu BBC
sögð hafa verið reiðubúin til að
gegna framkvæmdastjórastarfinu
í fimm ár til viðbótar en Banda-
ríkjastjórn ku hafa hafnað því að
samningur við hana yrði fram-
lengdur.
De Mello tekur við
af Mary Robinson
Sameinuðu þjóðunum, Genf. AFP.
Sergio Vieira
de Mello
Mary
Robinson
VIÐBRÖGÐ við frétt bandaríska
dagblaðsins The New York Times
á mánudag um að írönsk stjórn-
völd hefðu skipulagt sprengjuárás
á samkomuhús gyðinga í Buenos
Aires, höfuðborg Argentínu, árið
1994, voru með minnsta móti í
landinu. Flestir sem rætt var við
sögðu fréttina aðeins staðfesta það
sem allir vissu fyrir.
Samkvæmt fréttinni, sem byggð
var á vitnisburði háttsetts manns
innan írönsku leyniþjónustunnar,
sem flúið hafði til Bandaríkjanna,
var árásin skipulögð og henni
stjórnað af aðilum innan írönsku
leyniþjónustunnar og íranska
sendiráðsins í Buenos Aires. Upp-
ljóstrarinn, Abdolghassem Mes-
bahi, sagði jafnframt að þáverandi
forseti Argentínu, Carlos Menem,
hefði þegið tíu milljónir dollara,
eða um 850 milljónir íslenskra
króna, frá írönskum stjórnvöldum
fyrir að neita opinberlega þátttöku
Írana í árásinni.
Áttatíu og fimm manns létust í
árásinni, sem var mannskæðasta
hryðjuverk í sögu Argentínu, en
hún átti sér stað um tveimur árum
eftir að 28 manns féllu þegar ísr-
aelska sendiráðið eyðilagðist í
sprengjuárás.
Fréttin sögð tilhæfulaus
Menem, sem var forseti landsins
á árunum 1989 til 1999 og hefur
hug á að bjóða sig fram til forseta
á næsta ári, neitaði ásökunum
harðlega í viðtali við bandarísku
sjónvarpsstöðina CNN í gær.
„Þetta er ógeðfelldur tilbúningur,
þetta er lygi,“ sagði hann. „Ég
ætla að fá bandaríska lögfræði-
stofu til að stefna blaðinu fyrir
meiðyrði … ég vil skaðabætur.“
Stjórnvöld í Íran tóku í sama
streng í gær og sögðu frétt dag-
blaðsins ekki eiga við rök að styðj-
ast. Íranska dagblaðið Hamshahri
hafði eftir utanríkisráðherra lands-
ins að fréttin væri tilhæfulaus og
að hún væri afsprengi „blaða-
manns sem ekki væri með réttu
ráði“.
Stjórnmálaskýrandinn Ricardo
Rouvier sagði í gær ólíklegt að
fréttirnar hefðu einhver áhrif á
gengi Menems í kosningunum á
næsta ári. „Ég held ekki að þær
muni vekja mikil viðbrögð innan
Argentínu, þótt þær geti skaðað
ímynd Menems meðal áhrifamanna
innan stjórnkerfisins og meðal er-
lendra ráðamanna,“ sagði Rouvier.
Viðbrögð við fréttinni meðal
gyðinga í Argentínu voru sterk og
söfnuðust ættingjar þeirra, sem
féllu í sprengjuárásunum, saman
fyrir framan dómshúsið í Buenos
Aires og kröfðust þess að hinir
seku yrðu dregnir fyrir rétt. „Við
erum á þeirri skoðun að Carlos
Menem beri hluta ábyrgðarinnar á
árásunum tveimur,“ sagði Adriana
Reisfeld, sem missti systur sína í
árásinni 1994. „Hann og starfs-
menn hans áttu að gæta öryggis
okkar en gerðu það ekki.“
Menem neitar að hafa
þagað gegn greiðslu
Íranir sagðir hafa
skipulagt
sprengjutilræði
í Argentínu
Buenos Aires. AP, AFP.
UM ÞRJÁTÍU þúsund manns, þar
af mörg hundruð vopnaðir byssum
sem þeir hleyptu af upp í loftið,
komu í gær saman í Gazaborg við
jarðarför Palestínumannanna 15
sem féllu þegar Ísraelar skutu eld-
flaug á heimili forsprakka vopnaða
arms Hamas-samtaka múslíma á
Gaza á mánudagskvöldið. For-
sprakkinn, Salah Shehade, fjöl-
skylda hans og lífvörður, voru með-
al þeirra sem féllu. Níu börn létu
lífið í árásinni.
Fremstur í flokki fór andlegur
leiðtogi Hamas, Sheikh Ahmed
Yassine, en mannfjöldinn safnaðist
saman við sjúkrahúsið þar sem lík
fólksins voru geymd. Yasser Arafat,
leiðtogi Palestínumanna, kvaðst í
gær harma það sem hann kallaði
„þögn alþjóðasamfélagsins“ um
árásina.
„Þetta eru slíkar hörmungar að
enginn getur ímyndað sér það,“
sagði Arafat. „Ég spyr heims-
byggðina alla hvernig hún geti stað-
ið þögul frammi fyrir svona glæpa-
verkum og ekki aðhafst neitt til að
reyna að binda enda á þau.“ Arafat
ásakaði Ariel Sharon, forsætisráð-
herra Ísraels, um að hafa engan
áhuga á friði og að vilja heldur
„halda áfram fjöldamorðastefnu
sinni“.
Hamingjuóskir frá Sharon
Fregnir herma að Sharon hafi
sjálfur veitt samþykki fyrir árás-
inni, og í gær óskaði hann ísraelska
hernum til hamingju með „eina best
heppnuðu aðgerð“ hans en lét enn-
fremur í ljósi sorg vegna þess að
saklausir borgarar hefðu látið lífið í
árásinni, sem var ein sú mannskæð-
asta sem Ísraelar hafa gert síðan
átakalotan sem nú geisar braust út
fyrir tæpum tveimur árum.
Skotmarkið í árásinni, Shehade,
var yfirmaður vopnaða arms Ha-
mas-samtakanna á Gaza og efstur á
lista yfir þá menn sem Ísraelum var
hvað mest í mun að hafa uppi á.
Hann skipulagði fjölda sjálfsmorðs-
sprengjutilræða gegn Ísraelum.
Foreldrar Shehades flúðu frá Jaffa,
skammt frá Tel Aviv, þegar Ísr-
aelsríki var stofnað 1948 og settust
að á Gazasvæðinu norðanverðu, í
þorpinu Beit Hanun. Shehade ólst
þar upp og komst til æðstu metorða
innan Hamas. Hann kom á lagg-
irnar vopnuðum armi samtakanna
1987 og leiddi hann í þeirri upp-
reisn Palestínumanna sem nú
stendur.
Höfðu ítrekað
krafist handtöku
Shehade var fimmtugur og átti
sex dætur. Hann komst fyrst upp á
kant við Ísraela 1984, og þremur
árum síðar handtóku Ísraelar hann
og dæmdu hann í tíu ára fangelsi.
Sá dómur var síðan framlengdur til
maí 2000, er hann var látinn laus,
aðeins fjórum mánuðum áður en
uppreisn Palestínumanna hófst.
Ísraelar hafa ítrekað krafist þess að
hann verði handtekinn aftur, en
palestínska heimastjórnin hefur
ekki orðið við þeirri kröfu. Ísr-
aelska dagblaðið Haaretz sagði í
gær að Shehade hefði verið með-
limur í harðlínuarmi Hamas og ver-
ið andvígur tilraunum innan sam-
takanna til að stemma stigu við
sjálfsmorðsárásum.
Utanríkisráðherra Egyptalands,
Ahmed Maher, fordæmdi í gær
árás Ísraela í fyrrakvöld og sagði
hana stríðsglæp. Hvatti hann
Bandaríkjamenn til að fordæma
árásina einnig. Maher hélt því enn-
fremur fram, að Ísraelar hefðu gert
árásina í því skyni að gera að engu
væntanlegt samkomulag um að Pal-
estínumenn létu af sjálfsmorðsárás-
um, því að þar með hefði ísraelska
stjórnin orðið af helstu átyllu sinni
fyrir því að halda áfram að hertaka
palestínsk landsvæði.
Árásin fordæmd víða
Framkvæmdastjóri Mannrétt-
indastofnunar Sameinuðu þjóðanna,
Mary Robinson, fordæmdi árásina í
gær, og það gerðu einnig stjórnvöld
í Bretlandi, sem og leiðtogar Evr-
ópusambandsins (ESB). Javier Sol-
ana, æðsti maður utanríkismála hjá
ESB, sagði árásina hafa verið gerða
einmitt þegar Ísraelar og Palest-
ínumenn hefðu raunverulega verið
farnir að reyna að stöðva ofbeldis-
aðgerðir og koma á friðarviðræð-
um.
Palestínski þingmaðurinn Hanan
Ashrawi sagði að þetta væri „alltaf
sama sagan. Um leið og reynt er að
draga úr spennunni, hvort heldur
er með viðræðum eða erlendum af-
skiptum, grípur Ísraelsstjórn sam-
stundis til ofbeldisaðgerða til þess
að tryggja að ofbeldið haldi áfram.
Auk þess að vera morð á saklausum
borgurum er þetta tilraun til að
eyðileggja alla möguleika á póli-
tískri lausn“.
Ísraelsher felldi æðsta mann vopnaða arms Hamas á Gaza í eldflaugaárás í fyrrakvöld
Sakaðir um að spilla vilj-
andi fyrir friðarviðræðum
Gazaborg, Jerúsalem, Genf, Kaíró. AFP.
Reuters
Palestínumenn í Gaza skoða skemmdirnar sem árás Ísraela í fyrrakvöld olli á húsum þeirra.
<,A,
BCDED
?,&F
  )7$
G  ! )7$
 
&
'  ( ) &* ) )
)  +, -
./  )/ 
  01 )&/
 &  
  2+3
.  4& 
01
4 44 )  4 $
4!
!!  EHH "-! "I  
 4  
   54 $ $ !  G  ! !!

!    4   # 111
0565
!0