Vísir - 11.11.1980, Side 27

Þriðjudagur 11. nóvember 1980.
vtsm
XI
Um málverkakaup flkureyrarbæjar
Vegna fréttar, sem birtist i VIsi
7. nóv. s.l. og fjallar um mál-
verkakaup Akureyrarbæjar , ef
umfjöllun skyldi kalla, vildi ég
mega leggja hér fáein orð I belg
og jafnframt koma á framfæri
leiöréttingum á missögnum. Min
er sem málsaöila getiö I um-
ræddri frétt án þess þó, aö blaöa-
manni Visis á Akureyri þætti
ástæöa til þess aö spyrja mig
neins áöur en hann lét hvina meö
frétt á útsiöu.
1 fyrsta lagi tel ég þá mynd af
umræddum málverkum, sem
Visir lætur sér sæma aö birta.svo
fráleita og ósmekklega, aö engu
tali tekur. Vitanlega segir stærö
málverks fátt eitt um gildi þess
sem listaverks, en þarna er um
herfilega fölsun aö ræöa. Þarna
er mynd sú, sem sögö er vera
eftir Jón Engilberts. mögnuö upp I
margfalda stærö, en mynd af
málverki Karls Kvaran er þannig
felld inn i, aö hún er likust póst-
korti að stærö. Nú hef ég fyrir
satt, og hef þar trausta
heimildarmenn, aö kaupverö
myndar Jóns Engilberts sé 2,6
millj. kr. og hafi þaö þegar I staö
veriö aö fullu greitt. 1 frétt Visis
segir, aö ég hafi hvatt til kaupa á
Soffia Guðmundsdóttir, bæjar-
fulltrúi á Akureyri, gerir athuga-
semd við frétt Visis um mál-
verkakaup Akureyrarbæjar.
málverki eftir Karl Kvaran en
þaö er hálfur sannleikur, þvi aö
viö Freyr Ófeigsson forseti
bæjarstjórnar Akureyrar
ákváöum aö gera kaupin og þar
var enginn misskilningur eins og
fram kemur i fréttinni. Ekki var
um þaö rætt aö festa mynd,
heldur kaupa mynd, og ekki eftir
neinu aö biöa aö fá hana noröur
enda fé tiltækt i sjóönum til
þess arna.
Þaö skal hins vegar fúslega
viöurkennt aö þetta samkomulag
varö á tveim svokölluöum sima-
fundum, og kom ekki til af góöu,
þvi aö þaö hefur á liöinni tlö ekki
reynst neitt áhlaupaverk aö
nudda saman til fundar þeirri
akademlu, sem nefnist stjórn
Menningarsjóös Akureyrar. Þó
geröist þaö, aö stjórnin kom
saman 17. okt. s.l. og sat ég þann
fund I staö forseta bæjarstjórnar
að hans beiðni. A þessum fundi
geröi Steindór Steindórsson fyrr-
verandi skólameistari Mennta-
skólans á Akureyri bókun af al-
kunnri skarpskyggni og þeirri
háttvlsi sem honum er lagin. Sú
Vegna athugasemda Sofflu
Guðmundsdóttur við fréttagrein
mina i VIsi, um kaup Akureyrar-
bæjar á ómerktu máiverki, sögðu
eftir Jón Engilberts, og
máiverki eftir Karl Kvaran, vil
ég taka eftirfarandi fram:
1. Soffia telur aö um herfilega
fölsun sé aö ræöa viö myndbirt-
ingu meö fréttinni. Það má vera,
en myndin var aldrei hugsuö til
að gefa lesendum kost á aö leggja
listfræöilegt mat á þessi málverk
eöa efna til metings um þau, enda
ekki um litmynd aö ræöa. Hins
vegar held ég aö myndin hafi gef-
iö lesendum örlitla nasasjón af
umræddum verkum. Varöandi
stæröarhlutföllin tek ég undir þaö
meö Sofflu, aö stærö málverks
segir fátt eitt um gildi þess.
2. Soffla segir aö ómerkta
myndin, sem sögö er eftir Engil-
berts, hafi kostaö 2.6 milljónir
króna og sé aö fullu greidd. 1 frétt
minni sagöi aö myndin heföi kost-
aö 2.8 milljónir króna og væri
helmingurinn greiddur. Valgarö-
ur Baldvinsson, bæjarritari, staö-
festi I samtali við blaöiö, aö upp-
hæð min sé rétt, myndin hafi
kostað 2.8 milljónir króna, en sé
að fullu greidd. Mynd Karls hefur
aftur á móti ekki verið greidd,
bókun segir auðvitaö meira um
viöhorf hans og smekk en um
listaverkið sem um er fjallað en
þetta er sú eina bókun frá þessum
fundi sem blaðamaöur Visis telur
fréttnæma og viö hæfi aö birta.
Þó geröu aörir þeir er fundinn
sátU/Sérbókanir fyrir sitt leyti.
Þaö skiptir ekki máli I þessu sam-
bandi hvað mönnum kann aö
finnast um minar útréttingar
fyrir hönd Akureyrarbæjar. Hitt
sýnist mér ámælisvert og raunar
meö öllu ósæmilegt, aö dagblaö
skuli endilega þurfa aö gina at-
hugasemdalaust viö niörandi um-
mælum um einn af fremstu lista-
mönnum okkar, einn þeirra, sem
einlægt eru meö lifi sinu og starfi
aö sanna tilverurétt okkar sem
sjálfstæörar þjóöar og
menningarheildar, aö ekki sé nú
minnst á þaö yndi sem þeir auka
enda sagöist Valgaröur lita þann-
ig á, að heimild vantaöi ennþá til
kaupanna.
3. Soffia segist hafa gert meira
en hvetja til kaupa á mynd Karls
Kvaran, hún segist hafa ákveöiö
kaupin i samráöi viö Frey
Ófeigsson, forsetabæjarstjórnar.
Þaö hafi ekki veriö neinn mis-
skilningur/þvi ekki eftir neinu aö
bíöa meö aö senda myndina norö-
ur.
I fréttinni er þaö hins vegar
haft eftir Frey: „Freyr ófeigsson
sagöi aö Soffía Guömundsdóttir
hafi hvatt til þeirra kaupa og
sagðist hann hafa gefiö samþykki
sitt til aö festa myndina, þar til
um kaupin hafi veriö fjallaö i
stjórn Menningarsjóös. Einhver
misskilningur virtist hins vegar
hafa oröiö.þvi myndin væri komin
noröur.”
Freyr staöfesti i samtali viö
blaöiö, aö þetta væri efnislega
rétt eftir sér haft. Freyr sagöist
hafa lofað Sofflu stuöningi við
þessi kaup, þegar þau kæmu til
umræöu og afgreiöslu i stjórn
menningarsjóösins. Meiru
sagöist hann ekki hafa getaö
lofaö, þvi hann væri ekki nema
einn af 5 stjórnarmönnum. Sam-
kvæmt skilningi Soffiu ákvað hún
okkur I amstri dægranna. Ekki
þarf nema rétt meöalsjón til þess
aö sjá, aö I hópi myndlistar-
manna okkar er Karl Kvaran á
fremsta bekk.
Ég vil taka þaö fram, aö mér
hefur lengi sýnst vera full þörf á
umræöu um hlutverk og verksviö
stjórnar Menningarsjóös Akur-
eyrar. Myndsafn bæjarins ber þvi
glöggt vitni aö ekki hefur veriö
framfylgt neinni markvissri
stefnu eöa meövituöum tilgangi i
vali mynda. Þetta er þvl miöur aö
stórum hluta heldur laklegur
samtiningur, þótt vissulega finn-
ist þar ágæt verk innan um. Akur-
eyrarbær gæti átt dágott safn
mynda, sem væri nokkur heimild
um merkilegt timabil i islenskri
myndlist t.d. slöustu þrjá til fjóra
áratugi en hér eru stórar eyöur.
Ég nefni aöeins örfá nöfn merkra
og Freyr aö kaupa myndina.
Freyr er á ööru máli, enda tæpast
eölilegt, aö tveir bæjarfulltrúar
ákveöi slik kaup.
4. Vísir getur ekkert viö þvi
gert, þó Steindór Steindórsson
hafi ekki smekk fyrir mynd Karls
Kvaran og þaö veröur heldur
ekki séö aö það rýri Karl eöa list
hans. Menn hafa nú einu sinni
misjafnan smekk. Þaö kom líka
greinilega fram i fréttinni, aö þrir
stjórnarmenn töldu Akureyrarbæ
„fullsæmdan”, eins og Soffla orö-
ar þaö I bókun sinni, af mynd
Karls.
5. Soffla segir aö mér hafi ekki
þótt ástæöa til aö spyrja sig neins
áöur en ég lét „hvína” frétt á út-
siöu. Má vera aö þaö heföi veriö
til ávinnings, en þvi spuröi ég þá
ekki hina nefndarmennina, lista-
manninn, þann sem haföi meö
sölu myndanna að gera, svo
einhverjir seu nefndir. Heföi ég
gert þaö var fréttin um leiö oröin
langhundur. Ég kaus að tala viö
Frey Ófeigsson, sem er formaöur
menningarnefndar jafnframt þvi
aö vera forstjóri bæjarstjórnar.
Nafn hans var lika nefnt varöandi
kaupin á báöum myndunum.
Hann átti þvi aö geta gefiö skil-
merkilegar upplýsingar um mál-
myndlistarmanna, sem bærinn á
ekki myndir eftir, og maöur
hlýtur aö sakna: Gunnlaugur
Scheving, Snorri Arinbjarnar, Jó-
hann Briem, Nina Tryggvadóttir,
Þorvaldur Skúlason, Kjartan
Guöjónsson, Jóhannes Geir, Jó-
hannes Jóhannesson og fleiri
mætti telja. Um höggmyndalist
hefur lítt eöa ekki veriö sinnt.
Ollu jákvæöu framlagi til mál-
efnalegrar umræöu um þessi mál
ber aö fagna. Þaö er auövitaö
ekki i minum verkahring aö
kenna blaöamönnum til verka, en
þó leyfist væntanlega aö hafa
uppi frómar óskir um gott mál-
far, siömannlegan málflutning og
vandaöa fréttamennsku i blööum
landsins aö VIsi meötöldum.
Akureyri9. nóv. 1980
Soffia Guðmundsdóttir
iö, em hann geröi.
6. Mergurinn I málinu er sá, aö
keypt var ómerkt og gölluö mynd,
sem sögö er eftir Jón Engilberts,
meö munnlegu samþykki
stjórnarmanna menningarsjóös i
sima. Mynd Karls var keypt án
samþykkis sjóösins . Óánægja
kom fram i stjórninni meö kaupin
á ómerktu myndinni, einn
stjórnarmanna vildi ekki mynd
Karls Kvaran heldur, en þrir
stjórnarmenn studdu þau kaup.
Óánægja kom fram i stjórninni
vegna þeirra vinnubragöa, sem
viöhöfö voru viö kaupin. Þetta
kom fram i fréttinni, sem skoöun
stjórnarmanna menningarsjós,
en ekki VIsis. Ekkert lisfræðilegt
mat var heldur lagt á myndirnar.
Efni fréttarinnar stendur þvi
óhaggaö.
Aö lokum. Soffia: Þaö er ekki I
minum verkahring aö kenna
bæjarstjórnarmönnum til verka.
Þó leyfist mér væntanlega aö
hafa uppi óskir um gott málfar,
siömannlegan málflutning og
vönduö vinnubrögö viö stjórn
bæjarins, lika þegar hugaö er aö
málverkakaupum.
Meö vinsemd.
Gisli Sigurgeirsson,
blaðamaður VIsis á Akureyri.
Fréttln stendur óhögguð
- Athugasemd hlaðamanns við athugasemd Soflíu
svo uiœiu bvannoioi lillllill ■ moi ■ ■■■■■■■■■ ■ M ■ ■■ M M ■ lili

SOVETFRWUR HRNDA OLLUM
Ustinov hermáiaráðherra
Sovétrlkjanna notaði tækifærið
á byitingardaginn I Moskvu til
að lýsa yfir, aö ef Bandarlkja-
menn undir stjórn Ronalds
Reagan ætluðú sér að ná aftur
jafnvægi f vopnbúnaöi og vinna
upp þá einhliða slökun, sem
skrifast verður á Jimmy Carter,
skyldu þeir fá það borgað svo
um munaöi. Þannig talar aðeins
sá sem vaidið hefur á alþjóða-
vcttvangi, og yfirburöi i vopna-
búnaði, sem Bandarikjamenn
afhentu Sovétrikjunum á silfur-
fati meðan stóð á sveitamanns
„trippi” Jimmy Carters.
Hér áöur fyrr var talaö um
„Pax Romanum” eða Rómar-
friö. Þaö var friöur sem Róm-
verjar tilforna settu undirokuð-
um þjdöum, og varö ekki rofinn
nema hljóta fyrir margvisleg
aflát. Nú virðast andskotar lýö-
ræðis hafa ákveöið að gangast
undir Sovétfrið eöa „Pax
Sovetica”, enda er að heyra
á Ustinov ráðherra, að annar
friöur veröi ekki liöinn á Vestur-
löndum I framtiöinni. Undir
"þetta taka svo kellingarnar og
timatótarnir, sem halda að
Sovétfriöur sé eina rétta lausn
þeirra sambúðarvandamála,
sem gjöriik lifsviðhorf valda.
Hótanir Ustinov eru hótanir
þess sterka. Honum til aðstoðar
eru m.a. ritstjórar Þjóðviljans,
sem sömu dagana skrifa i for-
ustugrein, að striösæsingamaö-
ur taki nú við völdum I Banda-
rikjunum. Þannig er einfeidn-
ingum haidið víö efnið I trausti
þess, að þeír sjái aldrei út fyrir
leiöararsiður kellinganna. Og
mikið rétt: Hér er áiitlegur
hópur af einfeldningum, sem
telja að frekari afvopnun
Bandarfkjanna sé eina forsenda
fyrir varaniegum friöi. Þetta
vesiings fólk trúir þvi f raun að
strið hafi verið fundið upp af
Bandarikjamönnum, en friður-
inn sé alfariö handavcrk Sovét-
manna.
Og það er að vissu lcyti rétt,
aö Sovétfriður var fundinn upp
af kommúnistum. Hann sýnir
sig nú i Afganistan og á morgun
iPólIandi. Hann hefur sýnt sig i
Ungverjalandi og i Tékkósló-
vakiu. Hann hefur sýnt sig i
Finnlandi, þar sem Fimmum
var fyrst gert að greiðaórými
legar og ósanngjarnar strfðs-
skaöabætur, en siðan haga póli-
tik sinni meb tilliti til hagsmuna
Sovétrikjanna. Ekkert af þessu
kemur við þeim slefandi undir-
lægjuhætti, sem rlkir hjá þeim,
er fram ab þessu hafa veriö
varabir fyrlr Sovétfriði, en telja
hann svo mikiisverðan I fjar-
lægð, að ekkert spor skal
sparaö til aö ófrægja Iýöræöis-
rikin og þá menn, sem berjast
við að halda þeim á floti hug-
sjónalega séö.
Það ömurlega lið á Vestur-
löndum, sem með miðnefndum
og öllu saman sættir slg and-
mælalaust við manndrápln i
Afganistan af þvi þar er veriö að
drepa konur, börn og gamal
menni f þágu Sovétfriöar, biður
þess meö rýtinglnn f erminni að
koma lýöræðinu fyrir kattar-
nef, og upphefur ofsalegan
áróbur gegn nýjum Bandarikja-
forseta af þvi hann hafbi leyft
sér að halda þvi fram i kosn-
ingabaráttu, að eina tryggingin,
sem lýbræðisþjóðir hefðu gegn
Sovétfriði væri jafnvægi f vopn-
abúnaði. Jafnvel Rómverjar
hinir forrni hefðu skilið þessa
röksemdnín á máli kellinganna
á Vcsturlöndum heitir Ronaid
Reagan striðsæsingamaður
fyrir vikið.
Það er auðvitað Ijóst, að
Evrópu allrar blöur þaö niður-
lag aö þurfa að leggjast undir
Sovétfrið mcö einum eða öðrum
hætti. Aö visu höföu kommún-
istar talib að vegna endurkosn-
ingar á Jimmy Carter yröi hægt
ab koma á finlandiseringu
hennar mjög bráðlega. Ronald
Reagan mun ef til vili vaida ein-
hverjum töfum á þeirri áætlun,
en hún verður ekki stdrvæglleg.
Þess vegna sýnlr það mikiö
bráðlæti og nokkurn skaps-
munabrest I talsmönnum Sovét-
frlðar á tslandi, þegar þeir eru
að kalla þennan Kaliforniu-
mann öllum ónefnum.
Svarthöföi.