Vísir Sunnudagsblað - 05.03.1944, Blaðsíða 3

VlSffi sunnudagsblab
3
verið stöðvuð. „Nýskipan“ hans
hefir þegar sýnt sig að leiða til
meiri kúgunar og meira andlegs
ófrelsis en áður er þekkt i sögu
mannkynsins. Öryggisleysið um
líf manna og eignir er nú orðið
meira en það var á víkingaöld-
inni og þjóðflutningatímunum
eða þegar allra verst var ástand-
ið í Evrópu.
En af þessari síðustu upp-
reisnartilraun Aría — Þjóðverja
leiðir nýja byltingu i Evrópu og
það er hún sem hófst í fyrravor
og nú stendur yfir. Að Evrópu-
byltingunni lokinni, þar sem naz-
ismanum verður útrýmt, hefst
svo síðasti þáttur hinnar miklu
heimsbyltingar, er útrýmir bæði
kapítalisma og kommúnisma af
jörðunni og neyðir hið villuráf-
andi- mannkyn til þess að taka
upp þá skipulagshætti og sam-
búð, sem leiðir til sannra fram-
fara, bæði í andlegum og verald-
legum efnum. Menn eru nú
smátt og smátt að koma auga á
hinar nýju leiðir, en það er lengi
verið áð losa sig við „gamlar
syndir“, og margir eru þeir, sem
sjá eftir aðstöðu sinni og völd-
um i þeim ranglætisþjóðfélög-
um, sem við þekkjum, og því
halda til hinztu stundar dauða-
haldi í kúgunai’yfirráð sín og
annarra. En ekkert mun til
duga.
jfleimsskipulag vort, sem nú er
klofnað í þrent — kapitalisma,
kommúnisma og nazisma — er
að liða undir lok og nýtt skipu-
lag, áður óþekkt í sögu mann-
kynsins, er að fæðast. Ein af
mörgum „fæðingarhríðum“
þess, er Evrópubyltingin, sem
sópar burtu öllum nazista- og
fasistaleiðtogum, smáum sem
stórum, og rífur niður allt það,
sem þeir hafa hlaðið upp sér til
varnar. Og það mun verða gert
á þessu ári — árinu 1944.
★
Þessu geta allir spáð nú vegna
þess hversu nálægt er komið.
En hver gat um þetta sagt löngu
fyrir 1940? Þá höfðu spádóms-
þýðendur og pýramídafræðing-
ar sagt þetta fyrir. Að vísu ekki
nákvæmlega hvað mundi ger-
ast, heldur hilt, að á þessu tíma-
bili mundu fara fram í Evrópu
stórfelld átök í sambandi við
skipulagsbreytingar hjá ríkjum
og þjóðum. Eg hefi, í bók sem
nú er að koma út, rakið þessa
spádóma miklu nánar og geta
þeir, sem vilja kynnast þessu
betur, lesið um það þar.
Árið 1944 verður því eitt
merkilegasta ár í sögunni, sem
markar viss tímamót, sérstak-
lega í sögu Evrópu. Það mun.
einnig verða merkilegt ár í okk-
ar eigin litlu íslendingasögu. Á
því ári munum við snúa við á
ógæfubrautinni, en þó Varla fyrr
en okkur hefir verið sýnt svo
rækilega í tvo heimana, að við
skiljum til fulls á hve hættulegri
leið við hingað til höfum verið.
★
Að lokum skal þá i fáum orð-
um bent á hverju búast má við á
þessu ári:
Evrópubyltingin, sem hófst
25. júlí 1943, mun halda
áfram og magnast með hverri
viku sem líður. Mussolíni, fyrsti
einræðisherra fasimans, er þeg-
ar fallinn og á næstu mánuðum
mun byltingarástand skapast í
flest öllum ríkjum meginlands
Evrópu öðrum en Rússlandi,
en Rússland mun styðja að þvi,
að sovét-skipulag verði upp
tekið i öllum þeim ríkjum, sem
það telur sér ávinning vegna
heimsyfirráðastefnu sinnar að
fá í samband við sig. Árásir
bandamanna að sunnan og vest-
an á hendur Möndulveldunum
munu fara síharðnandi svo og
loftárásirnar á Þýzkaland og
þegar þeir hafa náð svipaðri fót-
festu i Dpnmörku, Frakklandi
og Hollandi og þeir nú hafa á
Ítalíu, mun þýzka rikið byrja að
hrynja saman. Eftir 7. júni
— eða í júnímánuði nú í sumar
— munu fyrstu einkenni þess
liruns, sem verður þar, fara að
koma í ljós og upplausnin og
byltingin mun síðan velta áfram
óstöðvandi þar til 5. nóvember
1944 að hún stöðvast — a. m. k.
í bili.
Margir merkisatburðir munu
gerast fyrir 7. júní, sem oss hér
og víðar munu þykja merkileg-
ir en þeir munu ekki valda hruni
Þýzkalands.
Enginn getur nú sagt fyrir
hvað það verður, sem veldur
þvi, en það mun sjást strax eftir
7. júní 1944.
Veitið því nú athygli hversu
þetta gengur eftir.
A. E. Housman:
Tweir vinir
Valtur veraldar-auður.
Vinirnir skrátSir letri:
Annar útaf-dauður.
— Ekki er Hinn betri:
Annar éndi-langur
orpinn jartSar-sinu. —
Hinn er sálar-svangur
sitjandi i tugthúsinu.
(A. Shropshire Lad.)
Skuggi þýddi.
I spítalanum
Eftir Óskar Þórdarson frá Haga.
Klukkan er fjögur að morgni. spitalann, þar sem hinir sjúku,
Það er hljótt í sjúkrastofunni,
þar sem sex menn liggja i drif-
hvitum rúmum. Yfir dyrunum
hangir mynd af frelsaranum á
krossinum. Sólin er komin
upp og skín skálialt á gluggann.
Það er vor.
Eg get ekki sofið, ekki vegna
þess að eg sé þjáður. Nei, nú er
eg næstum albata og læknirinn
sagði að í dag mælti eg fara
heim. Eg er í rauninni feginn,
að hafa sloppið lifandi úr þess-
um liildarleik, þar sem líf og
dauði tefla um úrslitin í hk-
ama manns.
Þegar eg var fluttur hingað
inn, fyrir rúmlega þrem mán-
uðum, meðvitundarlaus og illa
til reika, var mér ekki hugað
líf. En dauðinn liafði mikið að
sigra, lífsþrá mín var sterlc og
líkami minn óvenju hraust-
byggður. Eg gekk sigrandi af
hólmi að þessu sinni. En eg
fann ekki til þeirrar gleði, sem
eðlileg væri hjá æskumanni,
sem sér fegurð lifsins hrosa
við sér. Þegar eg hvarf frá
starfi minu, vegna hinna óvið-
ráðanlegu orsaka, svaf náttúr-
an dauðasvefni vetrarríkisins,nú
er endurvakningin hyrjuð; mátt-.
ur vorsins kallar allt líf til starfs.
Hvililíur munur að lifa nú; þrjá
langa mánuði hefi eg legið í
þessari stofu. Fyrst var bilið
milli lífs og dauða svo örmjótt,
vanmáttur minn svo mikill, að
mig skipti það engu hvort eg
lifði eða dó. En siðan breyttist
þetta, ekki smám saman, held-
ur allt i einu.
Og hvernig stóð á þvi?
Einn morgun vaknaði eg eft-
ir draumlausa nótt. Það var
hljótt í stofunni, eins og nú. í
rúminu andspænis mér lá ung-
ur maður. Andlit hans, fölt og
tært, snéri á móti mér. Það var
ekki sérlega fritt andlit, en það
var mótað af þjáningum. Þessi
ungi maður var búinn að liggja
rúmfastur í þrjú ár. Nú svaf
hann. En þær voru ekki marg-
ar næturnar, sem honuní var
svefns auðið. Oftast mókti
hann og stundi þungt, við og
við. t þrjú ár liafði hann þjáðst,
stundum voðalega. En það var
áreiðanlegt, að hann svaf núna.
Engum nema honum sjálf-
um virtist dyljast, að alls engis
bata var að vænta. Hann mundi
aldrei ganga um milli blóma-
beðanna í garðinum fyrir utan
þeir er höfðu fótavist, dvöldu
flestum stundum, þegar veðrið
var gott. Aldrei framar mundi
sigg setjast á hendur hans við
líkamleg störf.
Eg liorfði nokkura stund á
andlit hans og eg sá livernig
þetta hvita, tærða andlit varð
uppljómað af sælufullri gleði
og litlausar varir hans hvisluðu
lágt, en þó nógu greinilega til
þess, að eg heyrði livað hann
sagði.
Mamma mín, vorið er kornið.
Og þá neytti eg allra minna
veiku krafta og leit út um
gluggann, en eg gat litið séð.
Sólin skein á þök húsanna
hinumegin við götuna; en eg
sá meira. Lágvöxnu trén i spít-
alagarðinum voru orðin græn.
Þá fylltist sál min innilegum
fögnuði, aldrei fyrr hafði eg
fundið það jafn glöggt hve
nánum böndum lífsþráin í
brjósti mannsins er tengd sigur-
mætti vorsins yfir myrkri vetr-
arins. Aldrei fyrr hafði eg
kunnað að meta það, hve dá-
samlegt það er, að vera hraust-
ur og frjáls á morgni vorsins,
til að geta fylgt því í sköpuninni
og öðlast þátt úr fegurð þess.
Svo fór mér að batna. Hrað-
fara, eins og sprotar merkur-
innar við yl og ljós, reis likami
minn af beði sára sinna. Um-
hugsuninni um dauðann var
hrundið. Máttur vorsins bjó i
sál minni og líkami minn varð
alheill á fáum vikum.
Klukkan er hálf fimm- Tím-
inn er einkennilega lengi að
líða, þegar maður vakir aleinn
meðal sofandi manna. Eg
reyndi að liugsa. Ilversvegna er
eg ekki glaður? Hversvegna
færist ekki ástin til lifsins í
eldheitum straumi um likama
minn nú, eins og þegar eg eygði
grænu trén i garðinum, þegar
eg sjálfur var ósjálfbjarga?
Er það vegna þess, að hann,
ungi maðurinn, sem hvíslaði
eitt sinn þessum undurfögru
orðum: mamma mín, vorið er
komið, er hér ekki lengur. Hann
dó í gær.
\
Nafnag-átur á 8. síðu:
Kári, Oddur, Hermann, Ketill,
Berglind, Hildur, Rósa, Torf-
liildur.