Íslendingaþættir Tímans - 06.07.1971, Blaðsíða 8

Jóhannes
Guðmundsson,
kennari
Jóhannes Gu'ðmundsson kennari
á Húsavík andaðist í Sjúkrahúsi
Húsavíkur 30. sept. sl. 78 ára að
aldri.
Jóhannes fæddist 22. júní 1892
að Þórólfsstöpum í Kelduhverfi í
N.-Þing. Foreldrar hans voru Guð-
mundur bóndi þar Pálsson og kona
hans, Sigurveig Jóhannsdóttir.
um með vasahnífnum hans, útskor
in með flúri og málaðan. Þann
stjaka átti ég lengi, en því miður
er hann nú forgenginn eins og svo
margt annað. í þessu speglaðist
hlýhugur hans til mín og gerði
mér hlýtt í geði. Fleiri nutu þess
sama. Þetta veitti honum gleði.
Hann var barnalegur á ýmsan hátt,
gladdist innilega af litlu sem hon-
um var gert- Einkum hreifst hann
af öllu, sem á einhvern hátt snerti
fegurðarskyn hans, svo að nálgað-
ist glysgirni. Hann var óefað gædd
ur listamannshæfileilcum, þótt
þeir næðu ekki aö þroskast sem
skyldi. Þar áttu aðstæðurnar í
æsku hans og fötlun mesta sök á.
Ég hefi hér með nokkrum orð-
um rakið ævi og kjör þessa burt-
kallaða vinar míns. Mér fannst ég
verða að gera það, svo ríkan sess
sem hann hefur átt í huga mér og
þeirra, sem lionum voru nákomn-
ir á einn eða annan hátt. Ég er
þakklátur fyrir að fá að kynnast
honum og hafa notið vináttu hans.
Ég veit að hann hefði sjálfur vilj-
að bera fram þakkir til húsbænda
sinna og þess fólks alls, sem veitti
honum kærleiksríka umönnun. Ef
hann hefði ekki notið þess er hætt
við að næðingar lífsins hefðu get-
að leikið hann hart, svo einstæður
sem hann var. Ég er þakklátur góð
um guði, sem leiddi hann með svo
hóglátum hætti heim, inn í ríki
sitt. Fögnuður himinsins umlykur
hann, blessaðan.
Á páskum 1971
v^Juðmundur P. Valgeirsson.
Jóhannes ólst upp hjá foreldr-
um sínum til 14 ára aldurs, er hann
missti móður sína og heimilið leyst
ist upp. Hann var alinn upp við
lítil efni en vandist snemma mik-
illi vinnu og nægjusemi. Hann
lærði það á æskuárum sínum að
gæta ítrasta sparnaðar í hvívetna
sem nauðsynlegt var ef mögulegt
ætti að vera að komast til mennta,
en snemma mun hugur hans hafa
staðið til þess.
Hann er í vinnumennsku næstu
árin og keppir að því marki að
safna sér fararefni, og veturinn
1911—12 stundar hann nám í ungl
ingaskóla Húsavíkur, er sveitungi
hans, Benedikt Björnsson, hafði
stofnsett. Síðan heldur hann til Ak
ureyrar og sezt í Gagnfræðaskól-
ann og lýkur þaðan prófi 1914.
Á þessum skólaárum mun Jó-
hannes hafa þroskað með sér þá
hæfileika, sem voru einkennandi í
fari hans, hófsemi í hvívetna og
tryggð við þær hugsjónir er hann
vildi berjast fyrir.
Næstu árin er Jóhannes farkenn
ari í Eyjafirði og Kelduhverfi en
1917 ræðst hann kennari við Barna
skóla Húsavikur og jafnframt við
Unglingaskóla, Húsavíkur. Þá var
hann búinn að taka ákvörðun pm
sitt ævistarf. Hann kenndi við
barnaskólann í 45 ár og jafnframt
við unglingskólann í 15 ár.
Jóhannes var frábærlega góður
starfsmaður. Samvizkusemi var
honum í blóð borin og mikil ár-
vekni. Hann setti sig ekki úr færi
við að kynna sér nýjungar í starfi,
en hann var hreinskilinn og hrein-
skiptinn og galt varhug við mörg-
um nýmælum sem oft reyndust
þá stundarfyrirbæri. En hann var
fróðleiksfús og víðlesinn og fylgd-
ist vel með til hinztu stundar. En
trúmennsku hans var viðbrugðið.
Um miðbik starfsævi sinnar átti
hann við alvarleg veikindi að
stríða. Þá var furðulegt hve hart
hann lagði að sér til að sinna starfi
sínu og veit víst enginn nema hans
nánustu hve sú barátta hefur ver-
ið efið. Aldrei lét hann sig vanta,
svo fremi aö hann hefði fótavist.
Ég er einn þeirra mörgu, sem
naut kennslu Jóhannesar, en hann
var minn aðalkennari í barnaskóla.
Mér er hann mjög minnisstæður
sem kennari. Ég sé hann ljóslif-
andi fyrir mér er bekkurinn situr
þögull við vinnu en hann hallar
sér upp að kennaraborðinu og seg-
ir eina af sínum fjölmörgu sög-
um. Frásögn hans var viðbrugðið.
Hann náði svo algjörum tökum á
nemendahópnum að umhverfið
fjarlægðist og hver nemandi var
orðinn þátttakandi í lífi sögupers-
ónanna. Hann endursagði heil
skáldverk hinna þekktustu meist-
ara. En sögurnar höfðu allar ákveð
ið markmið, að bæta manninn, inn
prenta honum hófsemi og prúða
framkomu og drenglyndi, og síðast
en ekki sízt sannleika. En þó sög-
urnar væru vinsælar var ekki gef-
ið eftir í náminu. Þar sagði til sín
samvizkusemi hans. Enda fylgdist
hann vel með því að það væri num
ið sem læra átti. Ég held að flest-
um nemendum Jóhannesar sé
þannig farið að þeim hafi þótt
meira og meira til hans koma eftir
því sem þroski þeirra sjálfra óx.
Jóhannes gaf sig mikið að félags-
málum. Hann var félagshyggju-
maður og markaði sér stöðu með
þeim sem beita vildu félagslegum
átökum til úrbóta í samfélaginu.
Hann hreifst snemma af góðtempl
arareglunni og barðist ótrauður
fyrir bindindi eins og raunar öðru
er hann áleit samferðamönnunum
fyi'ir beztu. Hann stóð í fylkingar-
brjósti bindindismála á Húsavík
frá því hann hóf þar störf og til
dauðadags. Var hann um skeið
æðstitemplar stúkunnar Þingey og
varagæzlumaður barnastúkunnar
Pólstjarnan fi» stofnun. Stúkan
a
ÍSLENDINGAÞÆTTIR