Íslendingaþættir Tímans - 09.03.1972, Blaðsíða 2

Margrét Jónsdóttir
skáldkona
Þegar ég frétti lát Margrétar
Jónsdóttur, skáldkonu, 9. þ.m.
gerði ég bæði að gleðjast og
hryggjast. Gleðjast vegna þess, að
löngu þjáningastriði var lokið, en
hryggjast vegna þess, að enn var
einn samherjinn horfinn af sjónar
sviðinu. Ég hafði þekkt hina látnu
meir en hálfa öld og við starfað
að sömu hugðarefnum árum sam
an, svo að margs er að minnast,
þegar litið er yfir farinn veg. Ég
vil því festa hér á blað helztu atr-
iði 'úr lífssögu þessarar þjóðkunnu
menkisbonu.
Margrét Jónsdóttir fæddist að
Árbæ í Holtum, Rangárvallasýslu,
20. ágúst 1893. Foreldrar hennar
voru Jón Sigurðsson, af skagfirzk-
um ættum, þá sikrifari hjá Páli
Briem, sýslumanni í Rangárvalla-
Arnþór var fróður um marga hluti
og -kunni vel að segja frá. Hann
var hagmæltur vel og kunni mik-
ið af ljóðum og vísum. Listrænn
var hann í eðli sínu og hafði gam-
an af að fara með liti, en ekki lét
hann mikið á því bera. Þó að við
gæfum okkur ekki tíma til að hitt-
ast úti í náttúrunni nema örsjald-
an. var ég tíður gestur á heimili
Arnþórs og Guðbjargar konu hans,
þegar ég gisti Akureyri, vegna
starfs míns. Að loknum venjuleg-
um starfsdegi hittumst við og
ræddum sameiginleg viðfangsefni.
Um þau var Arnþór alltaf reiðu-
búinn að tala. Ég þakka þær
stundir og konu hans þolinmæði
og frábæra gestrisni.
Arnþór var slíkur maður, að ég
veit að hann mundi ekkert kæra
sig um að ég væri með nokkra
viðikvæmni í orðum þsim, sem ég
léti frá mér fara á kveðjustund.
Það væri honum ekki að skapi,
sýslu, og Stefanía Jónsdóttir, ráðs-
kona á sýslumannssetrinu. Hún
var af vopnfirzkum ættum. Þau
Jón voru heitbundin, en forlögin
ætluðu þeim ekki langar samvist
ir. Bæði voru þau vel gefin og vel
að sér. Jón fluttist til Akureyrar
haustið 1894, með Páli Briem, þeg
ar hann var skipaður amtmaður
og varð síðar bóndi á Hofgörðum
í Staðarsveit, en Stefanía varð
áfram í Rangárvallasýslu með
barnið og vann þar fyrir sér á
ýmsum bæjum þar og í Árnes-
sýslu, oftast við ráðskonustörf.
Hún var eftirsótt til slíkra starfa,
vegna hæfni sinnar og kunnáttu.
Hún hafði verið við nám tvo vetur
í kennaskólanum að Ytriey, þeg-
ar Elín Briem var þar íorstöðu-
kona. Og það var hún sem réð
(karlmenni sem hann var. Við sam-
starfsmenn hans og vinir, verð-
um að sætta okkur við það óum-
flýjanlega. að guð almáttugur hef-
ur tekið frá okkur dreng góðan.
í þess orðs fornu merkingu, fyrr
en ætla mátti.
Samvinnuhreyfingin í landinu
sér á bak einum sinna dugmestu
manna. sem hefur lagt drjúgan
skerf af mörkum á vogarskál henn
ar með þróttmiklu starfi um rúm-
lega 35 ára skeið. Samvinnumað-
ur var Arnþór í hugsjón og raun.
Samvinnusagan mun geyma nafn
hans.
Ég og fjölskylda mín. vottum
eftirlifandi konu Arnþórs, Guð-
björgu Sveinbjarnardóttur, dóttur
þeirra Sigríði og sonum Jóni og
Kristni, og öðrum ættingjum, inni-
legustu samúð dkkar.
Þér kæri vinur óska ég farar-
heilla.
Harry Frederiksen.
Stefaníu fyrir ráðskonu hjá bróð
ur sínum, sýslumanninum í Rang-
árvallasýslu, að Árbæ.
Margrét ólst upp með móður
sinni við milkið ástríki og um-
hyggju. Þær héldu alltaf saman
heimili, mæðgurnar, þar til Stefa-
nía andaðist 96 ára, árið 1956.
Snemma bar á því að Margrét
væri bæði gáfuð, námfús og bók-
hneigð. Þá var enginn barnaskóli
í sveitum en móðir Margrétar var
mjög vel að sér og lét sér mjög
annt um uppfræðslu dótturinnar
og efldi lestrarfýsn bennar og bók
hneigð. Samkvæmt eigin frásögn
las Magrét mest ljóðabækur og ís-
lendinigasagurnar í bernsku sinni.
17 ára gömul fór Margrét í
Kvennaskólann í Reykjavík og út-
skrifaðist þaðan eftir tvö ár. Um
það leyti fluttust þær mæðgur til
Reykjavíkur og áttu þar heimili
jafnan siðan. Að skólagöngu lok-
inni fékkst Margrét við barna-
kennslu á vetrum en var í kaupa
vinnu á sumrin. Síðan fékk hún
góða stöðu við skrifstofustörf hér
1 borginni. En hún undi ekki við
þau störf. þau fullnægðu ekki hug
sjónum hennar og menntaþrá.
Þess vegna hóf hún nám f Kenn-
arskóla íslands 1924 og útskrifað-
ist þaðan 1926, með ágætiseink
unn. Sama ár varð hún kennari
við Miðbæjarskólann í Reykjavík
og síðan við Austurbæjarskólann
til ársins 1944, að hún varð að
hætta kennslu vegna sjúkleika og
dvaldi þá nokkur ár í sjúkrahús-
um.
Meðan hún var við kennslu fór
hún tvívegis til útlanda og dvaldi
þá bæði í Noregi, Svíþjóð og Dan-
mörku, til þess að afla sér meiri
þekkingar í uppeldis- og fræðslu
málum. Eftir sjúkrahúsvistina náði
Margrét sæmilegri heilsu, treystist
2
islendingaþættir