Íslendingaþættir Tímans - 09.03.1972, Blaðsíða 25

Metúsalem J. Kjerúlf
Hrafnkelsstöðum
Fæddur 14. janúar 1882
Dáinn 12. desember 1970.
Elsku afi minn.
„í»á er ég heyri góðs manns get-
ið, mun óg ætíð minnast hans“.
Ef þú hefðir fengið að líta dagsins
ljós rúmu ári lengur, hefðir þú
orðið 90 ára 14. janúar 1972.
Ég vil því á þessum tímamót-
um og ætíð síðar gera þessi fallegu
orð fornklerksins að mínum og
langar til að minnast þín með ör-
rfáum orðum. Því þótt líkami þinn
sé til foldar hniginn, þá mun þín
hreina og göfuga sál eigi annan
bústað sér eiga en þar. sem eilíft
sumar rí'kir og andi góðra vætta
svífur yfir vötnum, og því munt
þú skynja þessi fátæklegu orð mín
og huga minn til þ.ín. Þess vegna
tala ég fyrst til þín, eins og þú
stæðir hjá mér í fullu fjöri.
Ég vil þakka þér fyrir hvað þú
varst mér og öðrum ætíð góður
og raunar öllu því, sem lífsanda
dró. Þú áttir stórt hjarta sem
aldrei brást í samskiptum þínum
við menn og málleysingja“.
Afi minn. Metúsalem Jóns-
son Kjerúlf, fæddist 14. jan. 1882,
að Melum i Fljótsdal. Foreldrar
hans voru Jón Andrésson Kjerúlf
bóndi á Melum og Aðalbjörg Metú-
salemsdóttir, hins sterka, er 'bjó í
Möðrudal. Kona Metúsalems og
amma mín var Guðrún Jónsdóttir,
skaftfellsk að ætt. fædd 4. apríl
1884, að Hólum í Hornafirði. Gengu
þau í hjónaband 25. júní 1904.
Þau eignuðust sautján börn. níu
drengi og átta stúlkur og náðu
tólf, þeirra fullorðinsaldri. Elzt
þeirra varð Aðalbjörg, móðir mín,
fædd 16. apríl 1906 dáin 2. nóv.
1949. Auk þess ólu þau upp fóstur-
börn.
Árið 1904 losnaði jörðin Hrafn-
kelsstaðir úr ábúð, sem þá var í
eigu Skriðuklausturs. Um jörðina
sóttu, Elías Jónsson bóndi á Aðal-
bóli, Pétur Stefánsson seinna
bóndi í Bót og Metúsalem .1. Kjer-
úlf. Þeir Elías og Pétur drógu til
baka umsókn sína vegna þeirra
kvaða er á jörðinni hvíldu, að þar
skyldi vera lögferja yfir Jökulsá.
Metúsalem, sem þá var á Melum,
fékk því ábúð á jörðinni, hóf bú-
skap árið 1904, og kom það þvi í
hans hlut að annast ferjuhaldið,
ásamt Páli bróður hans, sem átti
heimili á Hrafnkelsstöðum og son-
um sínum, þegar þeir komust á
legg.
Ferjuhaldið var oft mjög eril-
samt og sinna varð ferjukalli
hvernig sem heimilisástæður voru,
jafnt á nótt sem degi og hríðar-
veðri að vetri, sem brakaþerri á
sumri. Sagt hefur mér Gunnlaug-
ur, sonur Metúsalems, að eitt sinn
í bezta heyþurrki hafi hann þurft
að ferja tíu sinnum yfir Jökulsá
þann sama dag. Var hann við hey-
þurr'k nokkuð frá ferjustaðnum og
var hann jafnan nýbúinn að grípa
hrífuna eftir síðustu ferð, þegar
aftur var kallað á ferju, og bar
starf hans við heyskap eigi stóran
ávöxt þann dag. Mjcg mikið þurfti
að ferja af búvörum alls konar
bæði vor cg haust, fyrir bændur
á norðurbyggð í Fljótsdal og efra
Jökuldal. Um langt skeið var sá
háttur hafður á að reka sauðfé frá
nokkrum bæjum á austurbyggð í
Fljótsdal til afréttarlanda vestan
Jckulsár, yfir sumarið. Þurfti þá
að ferja féð, sem jafnan var mjög
margt. yfir ána, vor og haust. í
riti Sögufélags Austurlands, Múla-
þingi þriðja hefti, þar sem Metú-
salem skrifar um ferjuhald á Jök-
ulsá, getur hann þess, að vorið
1917 hafi frá sex búum þurft að
ferja yfir ána 1385 kindur full-
orðnar, auk lamba. Þess skal getið,
að gjald var tekið fyrir að ferja,
sem varla gat þó talizt hátt, miðað
við ónæði og vinnutap, sem af
þessu leiddi og hafa þurfti hesta
gjarnan á húsi vegna þessa. T.d.
var gjaldið árið 1917, tíu aurar
fvrir hestburð af vörum, fimm aur
ar fyrir kind að vorlagi, átta aur-
ar að haustlagi og einn eyrir fyrir
vorlamb, en misbrestur yarð á
greiðslu ferjugjalda. Þar, sem um
svona mikla flutninga var að ræða
yfir ána og róa þurfti ferjunni,
ákvað Metúsalem að revna að létta
á ferjuhaldinu með því að láta ár-
strauminn fleyta ferjunni yfir,
fram og til baka. Skrifaði hann
árið 1917 kaupmanni í Kaup-
mannahöfn og bað hann að út-
íslendingaþættir
25